Ukraynalı insan hakları avukatı ve Kiev’deki sivil toplum kuruluşu Sivil Özgürlükler Merkezi Başkanı Oleksandr Matviçuk, Rusya’nın savaş suçu işlediğini kanıtlamak için savaşın başlangıcından bu yana çok sayıda belge ve bilgi topladıklarını belirterek, “Topladığımız delilleri uluslararası mahkemelere ve kuruluşlara gönderiyoruz. Bu savaş ancak Putin ağır bedeller ödeyeceğini hissettiği zaman biter” dedi.
39 yaşındaki Matviçuk geçen yıl, Birleşmiş Milletler (BM) İşkenceye Karşı Komitesi’ne aday gösterilerek, bir BM komitesine aday gösterilen ilk Ukraynalı kadın oldu.
ABD’nin Kiev Büyükelçiliği ise 2017 yılında Matviçuk’a “Ukrayna halkının haklarını savunmadaki cesareti ve kararlılığı” dolayısıyla, “Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü”nü verdi.
Your browser doesn’t support HTML5
“Savaş Suçu Kanıtlarını Uluslararası Mahkemelere Gönderiyoruz”
“Rahatlayamıyoruz çünkü çok üzgünüz”
VOA Türkçe’ye konuşan Matviçuk, başkent Kiev’de bulunduğunu, Rus güçlerinin savaşın başlangıcından bu yana Kiev’i işgal etmeye çalıştıklarını ancak başarılı olamadıklarını belirtti.
Matviçuk, “Şimdi Kiev daha sakin ama rahatlayamadık. Çünkü Rus güçleri Buça ve Kiev bölgesinden çekildikten sonra ortaya çıkan vahşet dolayısıyla halkımız şok içinde, çok kızgın ve üzgün” dedi.
Matviçuk, başkanı olduğu ve 2007 yılında kurulan Sivil Özgürlükler Merkezi'nin savaşın başlamasıyla birlikte birçok gönüllüyle birlikte savaş suçlarını ispatlamak için mağdurların ve görgü tanıklarının ifadelerini toplamaya başladığını belirtti.
Matviçuk, “Bu kanıtlar arasında Ruslar’ın evlere, okullara, kreşlere, hastanelere, şehirlerin su, ısıtma, elektrik gibi altyapılarına yönelik kasti saldırıları var. Ayrıca sivilleri hedef alan kasti saldırılar var, kayıp kişiler, insani koridorlara saldırılar, işkenceler ve cinsel saldırılar gibi” dedi.
İlgili Haberler “Çok Sayıda İnfaz ve Tecavüz Vakası Var”“Kanıtları AGİT’e gönderdik”
“Adaleti sağlayacak her uluslararası ve ulusal mekanizmayla çalışmayı planlıyoruz” diyen Matviçuk, şöyle konuştu:
“Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), bu savaşta işlenen insan hakları ihlallerini araştırmaya başladı. AGİT üyelerine tavsiyelerde bulunacak bir grup bağımsız uzman bu soruşturmayı yürütüyor. Ukrayna’nın çeşitli bölgelerinden gönüllülerin topladığı kanıtları AGİT’e gönderdik.”
Matviçuk ayrıca, Uluslararası Ceza Mahkemesi, BM İnsan Hakları Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) gibi uluslararası mahkeme ve kuruluşlara da Rusya’nın Ukrayna’da işlediği ve topladıkları savaş suçu kanıtlarını göndereceklerini belirtti.
“Cenevre’den ve Viyana’dan gözlemleyerek olmaz”
Matviçuk, savaşın başlangıcından itibaren Ukraynalı yetkililerin kimi zaman dile getirdikleri “Batı’nın daha aktif olması” eleştirileriyle ilgili görüşlerini de paylaştı.
Rusya’nın Ukrayna işgali başladığında Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, AGİT gibi uluslararası kuruluşların çalışanlarını Ukrayna’dan tahliye ederek, ülke dışına çıkardığını anlatan Matviçuk, “Dönmelerini, bizimle savaş alanında ve işgal edilen yerlerde olmalarını, yardım etmelerini istedik. Batı Cenevre’de, Viyana’da, güvenli şehirlerde durarak ve uzaktan gözlemleyerek değil, Ukrayna’ya gelerek ancak yardım edebilir. Hala bunu yapmalarını bekliyoruz, çünkü bu gerekli” diye konuştu.
Ukrayna’da şimdiye kadar hayatını kaybedenlerle ilgili BM gibi kuruluşların açıkladığı rakamların gerçeği yansıtmadığını çünkü bunun “buzdağının sadece görünen kısmı” olduğunu söyleyen Matviçuk, “Rakamların çok fazla olduğunu söyleyebilirim. Çünkü Rusya’nın Ukrayna’da işlediği savaş suçları sistematik ve çok büyük ölçekli” dedi.
İlgili Haberler Ukrayna: ‘‘Doğuda Büyük Operasyon Bekliyoruz’’“Doğu’daki saldırıların artmasını bekliyoruz”
Rus güçlerinin son günlerde Donbass bölgesindeki saldırılarını arttırdığının anımsatılması üzerine Matviçuk, “Önümüzdeki haftalarda bu bölgedeki saldırıların artmasını bekliyoruz. Bu nedenle Ukraynalı yetkiler, sivillerin bu bölgeden ayrılmaları için ellerinden geleni yapıyor. Ancak Rusya buna izin vermiyor” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’nın doğusundaki Kramatorsk tren istasyonundan siviller şehirden ayrılmaya çalışırken Rus güçlerinin saldırdığını hatırlatan Matviçuk, Rusya’nın Uluslararası Kızıl Haç Komitesi’nin açmaya çalıştığı insani yardım koridorlarına izin vermediğini belirtti.
“Rusya savaştan kar elde ediyor”
Matviçuk, Ukrayna’nın doğusundaki durumun “çok tehlikeli” olduğuna dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“Bir kez daha Batı demokrasilerinden ve dünyadaki her ülkeden kayıtsız kalmamalarını ve sadece bu vahşeti ve insan hakları ihlallerini izleyerek, yalnızca duygularını ifade etmemelerini istiyoruz. Bu savaşın sona ermesi için eylemleriyle Rusya’yı zorlamalılar. Rusya bu savaştan kar elde ediyor, çünkü gaz ve petrol fiyatları artıyor. Bloomberg uzmanları, doğalgaz ve petrol fiyatları arttığı için Rusya’nın gaz ve petrol ticaretinden bu yıl 321 milyar dolar kazanmasının beklendiğini açıkladı. Bu geçen yılki rakamın üç katı. Rusya sivilleri öldürürken, şehirleri yok ederken bir yandan da para kazanıyor. Buna son vermeliyiz.”
Matviçuk, VOA Türkçe’nin “Sizce bu savaş nasıl ve ne zaman bitecek?” sorusuna ise şu yanıtı verdi:
“Bu savaş ancak Putin ağır bedeller ödeyeceğini hissettiği zaman biter. Ancak bu şu an için mümkün değil. Çünkü sadece birkaç Rus bankası SWIFT sisteminden çıkarıldı. Avrupa ülkeleri Rusya’ya yüksek fiyatlı doğalgaz ve petrol ödemeleri yapmaya devam ediyor. Ayrıca, Ukrayna sivilleri koruyacak miktarda ağır silaha sahip değil. Dolayısıyla müttefikler bu adımları atınca Putin duracaktır.”
“Babam hayatta ve çok mutluyum”
Matviçuk geçen hafta sosyal medya hesabından, “Babam hayatta. 1 aydan fazla süredir haber alınamıyordu” paylaşımında bulunarak, mutluluğunu ifade etti.
Babasının nasıl olduğu sorusuna Matviçuk, “Ailemle ilgili maalesef bilgi veremiyorum. Savaş suçlarını belgeliyorum. Dolayısıyla ailem de tehdit altında. Ama babam hayatta ve çok mutluyum. Bir aydan fazla süredir haber alamıyordum. Rusya’nın korkunç suçlar işlediği bir bölgedeydi” yanıtını verdi.
“Ukraynalılar’ın Kiev’e geri döndüğü” haberlerinin anımsatılması üzerine ise Oleksandr Matviçuk, “İnsanlar şehre dönüyor ama belediye başkanımız dönmemeleri konusunda tavsiyede bulunuyor. Çünkü durum hala çok tehlikeli ve şehrin altyapısı şu anda yetersiz. Ama şehirde ufak da olsa iyileşme işaretleri var ve bunu görmek mutluluk verici. Ancak ne yazık ki tüm zamanımı çalışarak geçirdiğim için şehirde yürüyecek vaktim bile olmuyor. Genelde yavaş konuşurum ama o kadar yorgunum ki artık çok daha yavaş konuşuyorum” diye konuştu.