Rus basınında yer alan haberlere göre, devrik Cumhurbaşkanı Beşar Esat ve ailesi, isyancıların Suriye'deki ilerleyişinin ardından kaçarak Pazar günü Moskova'ya geldi.
Rus devlet medyası ve özel Interfax haber ajansı, adı açıklanmayan Kremlin kaynağının, "Suriye Cumhurbaşkanı Esat ve aile üyeleri Moskova'ya ulaştı. Rusya onlara insani gerekçelerle sığınma hakkı verdi" sözlerini aktardı.
Interfax, aynı Kremlin kaynağının Rusya'nın, Suriye'deki krize siyasi bir çözüm bulunmasından yana olduğunu söylediğini aktardı. Kaynak, müzakerelerin Birleşmiş Milletler himayesinde yeniden başlatılması gerektiğini söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı daha önce yaptığı açıklamada, isyancıların Pazar günü Şam'a girerek Esat ailesinin yaklaşık 60 yıllık yönetimine son vermesinin ardından, Esat'ın Suriye'yi terk ettiğini ve iktidarın barışçı şekilde devredilmesi için emir verdiğini belirtmişti.
Bakanlık, Esat'ın görevinden ve Suriye'den ayrıldığını duyururken "Şu anda güvenliklerine yönelik ciddi bir tehdit yok" dedi.
Haber ajanslarına konuşan Kremlin kaynağı, Suriyeli muhalif liderlerin Suriye'deki Rus askeri üslerinin ve diplomatik kurumlarının güvenliğini garanti etmeyi kabul ettiklerini söyledi.
Ancak bazı Rus savaş blogcuları, üslerin etrafındaki durumun son derece gergin olduğunu bildirdi. Kremlin kaynağı, güvenlik garantisinin ne kadar süreceğini söylemedi.
“Rus yetkililerin, Suriye muhalefetinin temsilcileriyle temas halinde” olduğu da kaydedildi. Rusya, Suriye’de 2011’de patlak veren iç savaş boyunca Esat'ın yakın bir müttefiki olmuştu.
Rusya’nın Suriye'de stratejik açıdan önemli iki askeri üssü söz konusu. Lazkiye vilayetindeki Hmeymim hava üssü ile Tartus sahilindeki donanma tesisinin güvenliğini sağlayacak bir anlaşma Moskova'yı rahatlatabilir.
Tartus tesisi Rusya'nın Akdeniz'deki tek onarım ve ikmal merkezi. Moskova, özel askerleri Afrika'ya gönderip çıkarmak için Suriye’yi konaklama noktası olarak kullanıyordu.
Batılı askeri analistler, Tartus'u kaybetmenin Rusya'nın Ortadoğu, Akdeniz ve Afrika'da nüfuz elde etme çalışmalarına ciddi bir darbe vuracağını söylüyor.
Rusya Savunma Bakanlığı'na yakın olan ve Telegram kanalında 1,3 milyondan fazla takipçisi bulunan etkili Rus savaş blog yazarı "Rybar", Moskova'nın resmi çizgisi ne olursa olsun üsler çevresindeki durumun ciddi bir endişe kaynağı olduğunu söyledi.
Rybar, "Rusya'nın Ortadoğu bölgesindeki askeri varlığı pamuk ipliğine bağlı" dedi.
"Yüksek makamlarda alınan kararların sahada kesinlikle bir önemi yok" diyen Rybar, üslerdeki Rus güçlerinin Moskova'dan emir gelmemesi nedeniyle mevzilerini savunmak için inisiyatif almadıklarını öne sürdü.
Rybar, Rus savaş gemilerinin güvenlik gerekçesiyle Tartus'tan ayrılıp kıyı açıklarında mevzilendiğini, isyancıların yakındaki bir kasabanın kontrolünü ele geçirmesinin ardından Hmeymim hava üssünün fiilen kapatıldığını, Kürt güçlerinin Fırat'ın ötesindeki Rus tesislerini bloke etmeye başladığını ve Humus'taki bir petrol tesisindeki Rus mevzilerinin abluka altına alındığını söyledi.
Rybar'ın iddiaları bağımsız kaynaklardan doğrulanmadı. Pazar günü erken saatlerde ise Rusya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, iki askeri tesisin yüksek alarm durumuna geçirildiğini ancak acil bir risk olmadığını kaydetti.
Sabahın erken saatlerde başkentin meydanlarını dolduran coşkulu kalabalıklar, Esat'ın baskıları ve isyanın yükselişi ülkeyi yaklaşık 14 yıllık bir iç savaşa sürüklemeden önceki Arap Baharı ayaklanmasının ilk günlerini anımsatan biçimde, üç yıldızlı Suriye devrim bayrağını dalgalandırdı. Bazı Suriyeliler camilerde dua etti.
İsyancı güçler ülkedeki hapishanelerin kapılarını açarak siyasi mahkumları ve Esat'ın hapse atıp işkence ettiği suçluları serbest bıraktı.
Başkanlık sarayına ve Esat ailesinin konutuna giren bazı göstericiler saraydaki Esat portrelerini yırtıp parçalara ayırırken, diğerleri de hükümetin devrilmesinin hatırası olduğunu iddia ettikleri yemek takımları, sandalyeler, mobilyalar ve saraya ait her türlü eşyayı taşıyarak dışarı çıktı.
Video görüntülerinde bazı göstericiler Şam'daki binalara asılmış Esat resimlerini yakarken görülürken, sokaklardaki insanlar da Esat'ın posterlerinin üzerinden geçtiler.
Sokaklarda insanlar “Allah büyüktür” dedi ve Esat karşıtı sloganlar attı. Bazıları araba kornaları çaldı. Gençler, güvenlik güçleri tarafından terk edildiği anlaşılan silahları alıp havaya ateş etti.
Suriye'nin yakın kaderi ise belirsiz. Esat'ın devrilmesi, önemli bir destekçisi olan İran ve dikkatlerini İsrail'le bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalara odaklamış olan Ortadoğu'daki müttefikleri için büyük bir darbe anlamına geliyor.
Hizbullah militanları Lübnan'da İsrail ile kısa süre önce ateşkese varırken, İran'ın finanse ettiği Hamas ile İsrail arasındaki savaş Gazze'de devam ediyor.