Şubat 2022'de Ukrayna'nın işgali başladığında bazı analistler Rus güçlerinin başkent Kiev'i üç güne kadar ele geçirebileceğini tahmin ediyordu.
Savaş üçüncü yılına girerken, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Moskova cephe hattında istikrarlı askeri baskısını sürdürürken, Batı'nın Ukrayna'ya verdiği desteğin azalmasını bekleyerek başlangıçtaki başarısızlığı kendi lehine çevirmeye çalışıyor.
Putin'in daha uzun bir takvime sahip olmasının olumsuz yanları da var. Çatışma, ekonomik ve askeri kaynaklarını tüketerek Rusya'ya ağır bir bedel ödetiyor ve hapisteki Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni'nin ölümü Kremlin'in muhalefete yönelik acımasız baskısını tüyler ürpertici bir şekilde hatırlatırken bile toplumsal gerilimleri körüklüyor.
İlgili Haberler Tutuklanma riskine rağmen Ruslar Navalni anısına çiçekler bırakmaya devam ediyorPutin defalarca çatışmaların sona ermesi için müzakere etmek istediğinin sinyalini verdi ancak Rusya'nın kazanımlarını koruyacağı konusunda uyardı. Bu ayın başlarında eski Fox News sunucusu Tucker Carlson ile yaptığı bir röportajda ABD'yi "uydusu" Ukrayna'yı barış görüşmelerine zorlamaya çağıran Putin, "Er ya da geç bir anlaşmaya varacağız" dedi.
İlgili Haberler Putin: "Batı, Rusya'nın yenilmeyeceğini anladı; bizle müzakere etmek daha iyi olmaz mı?"Son dönemde yaşanan bazı gelişmeler Kremlin'in iyimserliğine katkıda bulundu.
Ukrayna'ya yardım ABD Kongresi'nde takılıp kalırken NATO müttefikleri, Ukrayna'nın geçtiğimiz yaz düzenlediği düşük performanslı karşı saldırının ardından oluşan boşluğu doldurmakta zorlandı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin popüler Genelkurmay Başkanı General Valeri Zalujnyi'yi görevden alma kararı Ukrayna'da birçoklarını hayal kırıklığına uğrattı ve Batılı müttefiklerini endişelendirdi.
Kasım ayında ABD başkanı seçildiği takdirde savaşı sona erdirmek için hızlı bir anlaşma müzakere edeceğini defalarca iddia eden Donald Trump da geçtiğimiz günlerde, NATO üyelerinin savunma harcamalarını arttırmaması halinde Rusya'nın Avrupa'daki saldırganlığını tırmandırmasını izin verebileceğini söyleyerek ittifak üyelerini ürküttü.
Carnegie Rusya Avrasya Merkezi'nden Tatiana Stanovaya, Trump'ın Beyaz Saray'a olası dönüşünün Putin'in hedeflerine hizmet edeceği görüşünde.
Stanovaya, "Putin, Trump'ı yıkıma yol açabilecek bir figür olarak görüyor ve ikinci bir Trump başkanlığının sonuçlarının Batı'yı zayıflatmak ve Ukrayna'yı ihtiyaç duyduğu destekten mahrum bırakmak olacağına inanıyor" dedi.
Kremlin Batı'nın Ukrayna'ya verdiği desteğin azalmakta olduğuna dair yeni işaretler ararken, Rus güçleri haftasonu Ukrayna güçlerinin giderek daha fazla mühimmat sıkıntısı çektiğini bildirdiği şiddetli bir çatışmanın ardından doğudaki kaleleri Avdiivka'yı ele geçirdi. Bu, Rusya'nın Ukrayna topraklarında daha derinlere doğru ilerlemesine zemin hazırladı.
"Rusya savunma endüstrisini harekete geçirdi"
Savunma ve güvenlik alanlarına odaklanan İngiliz düşünde kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden Jack Watling ve Nick Reynolds, "Şu anda büyük ölçekli bir saldırı gerçekleşmese de Rus birlikleri, Ukrayna'ya en azından düzenli kayıplar verdiren ve Rus kuvvetlerinin mevzileri ele geçirip tutmasına olanak tanıyan daha küçük taktik saldırılar düzenlemekle görevlendirildi. Bu şekilde Ruslar bir dizi nokta üzerinde istikrarlı bir baskı oluşturuyor" dedi.
Doğudaki şiddetli çatışmaların ortasında Rusya, Ukrayna'nın savunma sanayisini de bir dizi saldırı ile felce uğratmayı amaçladı. Uzun menzilli seyir ve balistik füzelerin yanı sıra İran yapımı Şahid insansız hava araçlarını kullanarak, giderek artan bir mühimmat sıkıntısı yaşayan Ukrayna hava savunmasını yetersiz hale getirmeye çalıştı.
Watling ve Reynolds, "Rusya, endüstrisinin devam eden operasyonları destekleme kapasitesi açısından, savunma endüstrisini önemli ölçüde harekete geçirdi, vardiyaları arttırdı ve mevcut tesislerdeki üretim hatlarını genişletti ve daha önce faaliyet dışı olan tesisleri yeniden işler hal getirdi. Bu da üretim çıktısında önemli artışlara yol açtı" dedi.
Rus silah endüstrisinin Batı'dan tedarik edilen bileşenlere bağımlı olmaya devam ettiğini belirten Watling ve Reynolds, yaptırımların daha sıkı uygulanmasının bu durumu sekteye uğratabileceğini savunuyor.
Ancak Moskova'daki bazı analistler Rus ordusunun birçok zorlukla karşı karşıya olduğunu kabul ediyor.
Emekli Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral Yuri Baluyevski, Ukrayna hava savunmasının Rus savaş uçaklarını Ukrayna hava sahasından etkili bir şekilde uzak tuttuğunu ve Rus kontrolündeki topraklar üzerinde bile faaliyet göstermelerini riskli hale getirdiğini kabul etti. Baluyevski, kısa süre önce kaleme aldığı makalesinde, Batı tarafından tedarik edilen topların Rus sistemlerinden daha üstün olduğunu söyledi.
Batılı yetkililer ve analistler, 1500 kilometrelik cephe hattının büyük ölçüde durağan kaldığını ve her iki tarafın da önemli kazanımlar elde etmediğini belirtiyor. Ukrayna güçlerinin temas hattının derinliklerine düzenlediği füze ve insansız hava aracı saldırılarının Kremlin için maliyetleri arttırdığına dikkat çeken uzmanlar, bu durumun, Putin'in Rusya'daki yaşamın savaştan büyük ölçüde etkilenmediği iddialarını zora soktuğunu kaydediyor.
Rus siyasi sisteminde Putin baskısına rağmen çatlaklar oluştu
15-17 Mart'ta yapılacak başkanlık seçimlerinde altı yıllık bir iktidar dönemi daha kazanmasına kesin gözüyle bakılan Putin, çatışmaları Rusya'yı zayıflatmak için Ukrayna'yı silahlandıran "yayılmacı" Batı'ya karşı bir mücadele olarak göstererek kamuoyu desteğini pekiştirmeye çalışıyor.
Her ne kadar Kremlin'in Ukrayna'daki "özel askeri operasyon" olarak adlandırdığı operasyona halkın ezici bir çoğunlukla destek verdiğini iddia etse de, ülkenin sıkı bir şekilde kontrol edilen siyasi sisteminde yeni çatlaklar ortaya çıktı.
İlgili Haberler Putin'den Ukrayna'nın Avdikivya şehrini ele geçiren askerlere tebrik mesajıBinlerce Rus, savaşı sona erdirmeyi başlıca seçim vaadi haline getiren liberal siyasetçi Boris Nadejdin'in adaylığını destekleyen dilekçeleri imzalamak için birçok şehirde dondurucu soğuğa rağmen sıraya girdi. Her ne kadar Nadejdin, birçok imzayı geçersiz sayan seçim görevlileri tarafından oy pusulasından men edilmiş olsa da, muhalif sempatilerin bu büyük gösterisinin Kremlin'i utandırdığı dile getiriliyor.
Savaş karşıtı duyguların bir başka işareti de 2022 sonbaharında aceleye getirilen kısmi seferberlik sırasında askere alınan bazı askerlerin eşlerinin terhis edilmelerini talep etmesi oldu.
Ancak Putin tam kontrol sağlamaya devam etti. Polis, ölümü zaten parçalanmış olan muhalefete yıkıcı bir darbe indiren Navalni'nin anısına çiçek bıraktıkları için yüzlerce kişiyi tutukladı.
Geçtiğimiz yaz, paralı asker grubu Wagner'in başındaki Yevgeni Prigojin'in askerlere üst düzey askeri liderleri devirmek için Moskova'ya yürüme emri vermesiyle Putin, yaklaşık çeyrek asırlık iktidarının belki de en ciddi tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Kısa süren isyan, paralı askerlerin Rusya'nın müttefiki Belarus'a taşınmasını öngören bir anlaşmayla sona erdi ve Prigojin iki ay sonra Kremlin'in intikamı olarak görülen şüpheli bir uçak kazasında öldü.
Prigojin'in ölümü Putin'in otoritesini güçlendirdi ve seçkinler arasında sadakati pekiştirdi, ancak bu olay Kremlin gücünün kırılganlığını gösterdi.
Zorluklara rağmen Rusya'nın dev ekonomik ve askeri potansiyeli Putin'e uzun süreli bir savaş için olanak sağlıyor.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, çatışmanın Batı müdahalesi nedeniyle beklenenden daha uzun sürdüğünü söyledi ve "Özel askeri operasyon biraz daha uzun sürebilir, ancak bu olayların gidişatını değiştiremez" dedi.
Danışmanlık şirketi Mayak İstihbarat'ın başkanı Mark Galeotti, yakın zamanda yayınlanan bir podcast'te, "Putin'e karşı açık bir direniş olmadığını" çünkü "onu korumak için güçlü bir şekilde kurulmuş ve yaygın bir polis devleti" olduğunu söyledi.
Galeotti, "Dolayısıyla bir yandan, öngörülebilir düzeydeki baskının bu rejimi herhangi bir noktada çökertebileceğini beklememeliyiz. Ancak diğer yandan, krizlere, beklenmedik durumlara yanıt verme kapasitesinin çarpıcı bir şekilde azaldığını da kabul etmeliyiz" şeklinde konuştu.