Enerji piyasaları uzmanı Dominic Haywood, petrol fiyatlarındaki ani düşüşe arz ve talepteki durumun neden olduğunu söylüyor:
“Amerika’daki kaya gazı petrolü üretimi, özellikle 2014 yılında günde 1 milyon varil oranında büyüme kaydetti.”
Fiyatlardaki ani düşüş, genelde Petrol Üreten Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) üretimi keserek, fiyatları yükseltmesine neden olur.
Ancak OPEC bu kez üretimi kesmek yerine Kasım ayında günlük üretim kapasitesini 30 milyon varilde tutma kararı aldı. Haywood’a göre, örgütün amacı yüksek maliyetli üreticilerin rekabet gücünü azaltarak, onları piyasanın dışına itmek:
“OPEC düşük maliyetli bir üretici. Fiyatların düştüğü bir ortamda üretimi düşük maliyetli üreticiler değil, yüksek maliyetliler kesmeli. Piyasada farklı seviyelerde maliyeti olan üreticiler var, Amerika’daki kaya gazı petrolü üreticileri de bunların başında geliyor.”
Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı Suhall Al-Mızraki, Kuzey Amerika’daki üretimin sürekliliği olmadığını öne sürerek müdahale gerektiğini belirtti:
“Piyasaya ve diğer üreticilere mantıklı olmaları ve OPEC gibi hareket ederek, uluslararası piyasadaki büyümeye odaklanmaları gerektiğini söylüyoruz.”
Enerji uzmanı Abhişek Deşpande’ye göre, piyasaya daha fazla petrol üreticisi girdiği için OPEC’in pazar payını koruma mücadelesi de artıyor:
“Araplar, Amerika, Rusya gibi OPEC üyesi olmayan ve neredeyse Suudi Arabistan kadar petrol üreten ülkeleri gerçekten zor bir sınavdan geçiriyor.”
Amerika’da da yeni açılan kaya gazı petrolü kuyularının sayısında ani bir düşüş var. Uzmanlar, özellikle Kanada’daki petrol kumullarının piyasadaki bu düşüşten etkilenebileceğini söylüyor:
“Bu projelerin birçoğu petrolün varil başına 90 ila 110 dolar olması üzerinden hesaplanmıştı ama piyasa artık öyle değil.”
En büyük petrol üreticilerinden biri olan İran da bütçesini varil başına 100 dolar üzerinden hesaplamıştı. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani İran’ın fiyatlardaki bu düşüşten kaynaklanan ekonomik sıkıntılarla baş edebileceğini söylerken Suudi Arabistan’ı Tahran’a karşı komplo kurmakla suçlar göründü:
“Fiyatlardaki düşüşü diğer ülkelere karşı bilinçli bir şekilde planlayanlar bundan pişman olacaklarını bilmeli.”
Uzmanlar petrol fiyatlarının bu yıl içinde yükselmeyeceğini öngörüyor. Bu da bazı üreticiler için sorun yaratırken, birçok tüketicinin de rahatlaması anlamına geliyor.