Türkiye’de sigara ve içkiden alınan ve her altı ayda bir düzenlenen Özel Tüketim Vergisi’ne (ÖTV) yılbaşından itibaren yüzde 47,4 zam yapıldı. ÖTV zammıyla içki fiyatlarının ciddi oranda artması alkollü işletmelere de darbe vurdu. İzmir’de eğlence hayatının merkezlerinden olan Alsancak’taki bar ve meyhane sahipleri de sıkıntılı günler geçiriyor.
Your browser doesn’t support HTML5
"Orta Gelir Grubunun Eğlence Hayatı Bitiyor"
Bar işletmecisi Hami Torcu üretici firmaların da yaptığı zamlarla içki fiyatlarının ÖTV zammının üzerinde arttığını kaydetti. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Torcu, “Bize yüzde 50'nin üzerinde zam yansıdı. Fiyatlarımızı arttırmak zorunda kaldık. Bizim şahsi düşüncemiz, fiyatların bu kadar artması ÖTV'den kaynaklı değil. Tahminime göre üretici firmalar ÖTV zammının üstünde kendi maliyet zamlarını ve karlarını da koyarak tekrar bize zam olarak döndürdüler. Çünkü malın içerisindeki ÖTV oranı belli. Aradaki farkın ne olduğunu şu ana kadar anlayabilmiş değiliz” dedi.
İçki zammını müşterilere tamamen yansıtmadıklarını söyleyen Torcu buna rağmen müşteri sayısının azaldığını belirtti: “Biz aynı şekilde müşterimize yansıtamıyoruz. Biz de karlarımızdan fedakarlık ederek müşterilerimize, konuklarımıza hizmet sunmaya çalışıyoruz. Ama ciddi düşme var. Çünkü insanların alım güçleri düştü. Yani her şeye ülkede bir zam geldi. Ne yapıyor insanlar? Öncelikle eğlencesinden, yemesinden kısmaya başladı ve bunu da doğal karşılıyoruz. Artık yapacak bir şey yok, ülkenin hali bu.”
İlgili Haberler “Millet Yemesi İçmesi Gereken Şeylerden Vazgeçiyor”“Pandeminin üstüne bu zamlar da gelince artık pamuk ipliğine bağlı hale geldik”
Torcu içki fiyatlarının artmasının ve hayat pahalılığının hem işletmecilere hem de müşterilere yansımasını şöyle değerlendirdi: “Eğlence hayatı artık yavaşlıyor, bitiyor. Orta gelir grubunun eğlence olayı bitiyor. Bizlere de bir sıkıntı geldikçe tabii biz bunları yansıtıyoruz. Yani ödediğimiz vergiler, harçlar, maliyet artışlarımızı yansıtıyoruz. Ciddi artışlar oldu. 18 aylık beklemiş borçlarımız var pandemide. Daha biz onları çözemedik. Onları çözememenin üstüne bu zamlar da gelince bizler artık pamuk ipliğiyle bağlı hale geldik.”
İçki fiyatlarını arttırmalarına rağmen geçmişteki cirolarına ulaşmalarının mümkün olmadığını söyleyen Torcu, kira, personel, elektrik, müzik telif hakkı ücreti gibi işletme giderlerinin de sürekli arttığını vurguladı. Bu koşullar altında personel çıkarmaya başladıklarını kaydeden Torcu, “Ülkenin ekonomik şartlarında asgari ücret yüksek bir ücret değil. Ben bunu kabul ediyorum. Ama bizim de ödeyebileceğimiz ücret belirli. Yani sıkıntı burada başlıyor. Bunun sonunda zaten ne yapacağız biz? 'Arkadaş, kusura bakma biz sana bu ücreti ödeyemeyiz' deyip bu azaltmaya gitmeye başladık. Maalesef başladık. Yani istemediğimiz bir şey ama ayakta durmak için bazı şeyleri yapmak zorundayız” diye konuştu.
“Sahte satan kalacak, gerçek içki satan batacak”
Bu koşullarda uzun süre ayakta kalamayacaklarını kaydeden Torcu, içki fiyatlarının artması yüzünden işletmelerin sahte içki satışına yöneldiği konusunda da uyarıda bulundu: “Bu içki zamlarının asıl doğuracağı nedenlerden bir tanesi sahte içki. Bununla ilgili çok ciddi mücadele edilmesi gerekir. Biz bu konuda her zaman, herkesin yanındayız. Ama ciddi bir mücadele yapıldığını görmüyoruz veya göremiyoruz. Dışarıda satılan sahte içkinin fiyatı, bizim bayilerden aldığımız fiyatla kıyas götürmüyor. Ne olacak bu sefer? Sahte satan kalacak, gerçek içki satan batacak.”
İlgili Haberler Emekliler Maaş Zammından Memnun mu?“Cirolar yüzde 50-60 azaldı, maliyetler yüzde 200-250 arttı”
Beş yıldır Alsancak’ta meyhane işletmeciliği yapan Mehmet Erdiş ise içki zammının ardından müdavimleriyle ancak telefonda görüştüklerini, yüzlerini unuttuğunu söyledi. Erdiş, “Zam nasıl yansıdı? Birebir içki fiyatlarıyla bizdeki liste fiyatları da tamamıyla değişti. Sırf rakıya değil, diğer her şeye gelen zamlarla beraber müşterilerimiz ekonomik zorluk içinde yaşıyorlar. Bizi artık özel tüketim gibi görüyorlar. Özel günleri dışında, bir kutlama, bir nişan, bir düğün yemeği dışında, özel evlilik yıldönümleri dışında artık keyif için dışarı çıkan insan sayısı inanılmaz azaldı. Bir müşterimiz, müdavim. Sekiz aydır ilk defa görüyorum. Haftada bir, en azından ayda üç dört kere misafir ettiğimiz bir büyüğümüzdü. Gelemiyorlar. Onlar da emekli insanlar. Geçinmeye çalışıyorlar. Herkesin işi çok zor” diye konuştu.
Erdiş, “İki sene önceki cirolarıma bakıyorum. Her şeyi zamlı satmamıza rağmen, o ciroları yakalamak mümkün değil. Yüzde 50-60 bir azalma var. Maliyetler yüzde 200-250 artmış durumda” dedi.
İçkinin yanı sıra diğer temel maliyetlerinin de zamlandığını kaydeden Erdiş, “Mesela kullandığım bir yoğurt var. Ben bunun 9 kilosunu 87,5 TL’ye alıyordum. Şimdi 3 kilosunu 90'a alıyorum. Yüzde 300 zam. Sadece yoğurt bu. Yoğurt benim ana kalemim diye size örnek verdim, mezelerin birçoğunu yoğurttan üretiyoruz. Ama 20 liraya sattığım mezeyi şu anda ancak 25 liraya satabiliyorum. Daha fazla zam yapamıyorum. Kar marjımız inanılmaz düştü zaten. Kar etmediğimizi düşünüyoruz zaten şu anda. Elektriğe yüzde 127 zam geldi. Dün ödedim, bir haftalık zammı yansıtmışlar. Bir haftalık zam, 1000 lira olarak yansıdı bana” sözlerini kullandı.
“Bizim için bu hobiye döndü”
Artık meyhane işletmeciliğini kar elde etmek için değil hobi olarak sürdürdüklerini söyleyen Erdiş, “Bizim için bu hobiye döndü. Mesleğimiz bu. 39 senedir bu sektördeyim. Yapabileceğimiz başka bir şey de gelmiyor aklımıza ve ayakta kalmaya çalışıyoruz. Elemanımızın parasını veriyoruz. Çok fazla esnafa borçlanmadan, işimizi sürdürmeye çalışıyoruz” dedi.
Başka gelir kaynağı da olduğu için mekanını açık tutabildiğini belirten Erdiş, “En azından çalışanlarım para kazansın diyorum. Sonuçta üç tane çalışanımız var. Tedarikçi firmalarla beraber herhalde 10-15 kişilik bir aile gibiyiz kendi ailemi de katarsam. Biz para kazanmayı geçtik. Evimizin kirasını ödüyoruz, evimizin elektriğini, suyunu ödüyoruz. Onun dışında başka gelirlerimiz var. Öyle ayakta duruyoruz. Yoksa benim buradan kazandığımla evi geçindirmem mümkün değil. Çünkü ben kar etmiyorum. Acı ama gerçek bu” diye konuştu.
İlgili Haberler Halk Yapılan Son Zamlarla İlgili Ne Düşünüyor?“Bu ülkede içmekten keyif alanlar var, bunu engellemesinler”
İçki fiyatları artmasına karşın mekanları yalnız bırakmayan müşteriler de var. Sosyalleşebildikleri için dışarıda içmeyi evde içmekten daha fazla sevdiklerini söyleyen Metin-Berrak Yurtseven çifti, bazen bir birayı paylaştıklarını ancak yine de mekanları tercih ettiklerini söyledi. VOA Türkçe’ye konuşan makine mühendisi Metin Yurtseven, “Günün stresini atmak için, rahatlamak için her gün veya gün aşırı bir iki bira içmek hoşuma gidiyor. Bazen evde, bazen mekanda. Fakat bu son zamlardan sonra artık evde içmek de aynı fiyata geldi. Çünkü mekanlar ister istemez kendilerini zorluyorlar. Mesela şimdi bu oturduğumuz mekanda 19.00’a kadar belli bir indirim var. Onun için biz de 19.00’dan önce geldik. Şimdi burada ben bu birayı 25 liraya içiyorum 19.00’a kadar. Marketten alınca da 25 lira. Yani bu 25 lira markette de burada da pahalı. Ama her ikisinde de pahalı olunca buranın ortamı daha hoşumuza gittiği için burayı tercih ediyoruz. Yani insanlar bundan vazgeçmek istemiyor. Mesela 19.00’dan sonra buraya gelirsek muhtemelen bir birayı ikimiz içeriz” dedi.
Zamlar nedeniyle içki içmenin eski keyfi kalmadığını belirten Yurtseven sözlerine şunları ekledi: “Herkes bilsin ki bu ülkede, bu dünyada içmeyi sevenler, içmekten keyif alanlar ve bu keyfi çevresine yansıtan insanlar var. Ben de kendimi öyle biri olarak görüyorum ya da görmek istiyorum. Ama bunu engellemesinler. Yani vergi almasınlar demiyoruz ama bu kadar hem işletmeciye hem bize sırtımıza binmenin çok çok anlamsız geliyor. Bana üzücü geliyor.”