30'dan fazla devlet ve hükümet başkanıyla 100'den fazla dışişleri ve savunma bakanını biraraya getiren Münih Güvenlik Konferansı başladı. Pazar gününe kadar sürecek konferansta Rusya'nın temsil edilmemesi eleştiriliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Münih Güvenlik Konferansı'nın açılışında yaptığı konuşmada, Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan krizin, Soğuk Savaş döneminde yaşanan krizlerden çok daha tehlikeli bir duruma geldiğini söyledi. Tüm tarafları gerginliği azaltmaya çağıran Guterres, diyalog ve diplomasinin alternatifi olmadığını belirtti.
"Tüm tarafları söylemleri konusunda son derece ihtiyatlı olmaya çağırıyorum. Kamuoyuna yapılan açıklamalar gerginliği azaltmayı hedeflemeli, körüklemeyi değil" diyen Guterres, "Bana sık sık yeni bir Soğuk Savaş içinde olup olmadığımız sorulmakta. Cevabım, küresel güvenliğe olan tehdidin artık daha karmaşık ve muhtemelen o zamankinden daha büyük olduğu" şeklinde konuştu.
Soğuk Savaş sırasında, gerilimin sıcak çatışmaya dönmesini engelleyen mekanizmalar oluştuğunu söyleyen BM Genel Sekreteri, "Bugün, bu sistemlerin çoğu artık yok ve bu sistemleri bilen insanlar da yok" dedi. Rusya’nın Ukrayna sınırına asker yığmasının bir savaşı tetikleyebileceğini kaydeden Guterres, "Savaş çıkacağını zannetmiyorum. Ama çıkarsa, bu bir felaket olur" diye konuştu.
Almanya somut adımlar bekliyor
Guterres’den sonra konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Rusya'ya, askerlerini Ukrayna sınırlarından derhal çekmesi çağrısında bulundu. Baerbock, bu konuda geride kalan günlerde gelen ilk sinyallerin bir "umut ışığı" olduğunu, ancak Moskova’nın bu yöndeki beklentileri vakit kaybetmeden somutlaştırması gerektiğini kaydetti.
"Avrupa'nın ortasında bir savaş tehdidi var" diyen Baerbock, Rusya’nın askeri tehdidinin Ukrayna ile birlikte Avrupa’nın barış mimarisine yönelik olduğunu öne sürdü. "Bu nedenle bu kriz bir Ukrayna krizi değildir. Bu bir Rusya krizidir" değerlendirmesini yapan Bakan Baerbock, Ukrayna'ya bir Rus saldırısı olması halinde bunun Rusya için mali, siyasi ve ekonomik açıdan "şimdiye dek örneği olmayan sertlikte" yaptırımlara neden olacağını söyledi. Baerbock, Batılı ülkelerin Moskova ile güvenlik ve barış konusunda ciddi bir diyaloga hazır olduğunu da yineledi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken'dan mesajlar
Pazar gününe kadar sürecek Münih Güvenlik Konferansı'nın ilk günündeki bir diğer konuşmacı ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken idi. ABD hükümetinin, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırma ihtimalini halen çok yüksek olarak gördüğünü vurgulan Blinken, "Amerika ve müttefikleri diplomatik çözüm için tüm yolları deniyorlar, ancak bu Rusya’nın tercih ettiği seçenek değil" diye konuştu.
Rusya’nın kurguladığı bir senaryo üzerinde çalıştığını öne süren Blinken, "Planda önce sahte provokasyonlar var, ardından Rusya bu provokasyonlara tepki vermek zorunda kalacak ve son olarak da Ukrayna'ya karşı saldırı başlatacak" diye ekledi. Bu tezine örnek olarak Perşembe günü Stanytsia Luhanska adlı kasabada bir anaokulunun bombalanmasını gösteren Blinken, Batılı müttefiklerin en büyük gücünün "Krizlerde işbirliği yapmaları ve dayanışma içinde olmaları" derken, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in NATO ve AB üyesi devletlerin ortak hareket etmesine şaşırdığını ifade ederek, "Bu dayanışmayı sürdürdüğümuz sürece, Başkan Putin hangi yolu seçerse seçsin, biz tepki vermeye hazır olacağız" dedi.
Almanya'nın Ukrayna politikasına eleştiriler sürüyor
Blinken daha sonra Baerbock ile Ukrayna-Rusya arasındaki gerilimin ele alındığı bir panele katıldı. Burada konuşan Kiev Belediye Başkanı ve eski boks dünya şampiyonu Vitali Klitschko, Almanya’nın Ukrayna politikasını sert sözlerle eleştirdi. Klitschko, "Desteğe ihtiyacımız var. Vatanımızı, ailelerimizi korumaya hazırız. Ancak dünyanın en güçlü ordusu ile karşı karşıyayız" diye konuşurken, Alman Bakan Baerbock'a "Gönderdiğiniz 5 bin kask için teşekkürler, ama bizim kendimizi savunabilmemiz için silaha ihtiyacımız var" dedi. Klitschko, Almanya’nın kask gönderme teklifini daha önce "herhalde şaka" diye nitelendirerek, "Alman Savunma Bakanlığı, her an Ukrayna işgalini başlatabilecek mükemmel donanımlı Rus kuvvetleriyle karşı karşıya olduğumuzun farkında değil. Almanya bundan sonra ne tür bir destek gönderecek, yastık mı?" şeklinde tepki göstermişti.
Klitschko’ya yanıt veren Baerbock, Almanya’nın tarihsel nedenlerle bazı bölgelere savaşta kullanılabilecek silah göndermediğini hatırlatarak, "Şu anda bu geleneksel çizgimizi değiştirmemiz sözkonusu değil" ifadesini kullandı. Baerbock, "Almanya kendi tarihi sorumluluğu nedeniyle, uluslararası barışın korunması konusunda başka türlü bir sorumluluk taşıyor. Bizim için de zor bir durum. Ancak bizim önceliğimiz diplomatik süreç" değerlendirmesinde bulundu.
Rusya’nın Münih’te temsil edilmemesi eleştirildi
Konferansla ilgili Alman medyasında yapılan yorumlarda, Ukrayna ile yaşanan gerilimde en önemli aktör olan Rusya’nın Münih’te temsil edilmemesi eleştirildi. Alman ARD televizyonu, "Batılı ülkeler Rusya hakkında, Rusya olmadan konuşuyorlar" şeklinde bir yorum yaparken, Münih Güvenlik Konferansı Başkanı Wolfgang Ischinger, konferansa Rusya’dan yüksek düzeyde siyasetçilerin katılmamasını "hata" olarak tanımladı. "Rusya tartışmaktan kaçıyor şeklinde bir intiba oluştu" diyen Ischinger, özellikle Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un gelişini iptal etmesini eleştirdi.
30'dan fazla devlet ve hükümet başkanı ile 100'den fazla dışişleri ve savunma bakanı ve çok sayıda üst düzey yetkiliyi biraraya getiren Münih Güvenlik Konferansı’nda Cumartesi günü ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İngitere Başbakanı Boris Johnson, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin yanısıra, Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenski’nin de konuşma yapması bekleniyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da, Belçika’daki NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nın ardından Münih Güvelik Konferansı’na katılmak üzere Almanya’da.
Daha önce konuşmacı olarak konferansa katılacağı açıklanan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Corona virüsü testinin pozitif çıkması üzerine katılımını iptal ettiği öğrenildi. Yarın konuşma yapması beklenen bir diğer isim de, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu. İmamoğlu’nun konferans kapsamında ilk kez düzenlenen "Dünya Metropolleri ve Demokrasi" başlıklı bir panelde konuşma yapması bekleniyor.