Mersin’de resmi olmayan kesin sonuçlara göre Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 5 yıl aradan sonra büyükşehir belediyesini geri aldı. Vahap Seçer, yarışı en yakın rakibi MHP/Cumhur İttifakı adayı Hamit Tuna’nın yaklaşık 5 puan önünde tamamladı.
Sandıklar ilk açıldığında Tuna’nın 10-15 puan gerisinde görünen Seçer, büyük ilçelerden gelen sonuçlarla rakibini yakaladı ve kısa süre sonra da öne geçti. Resmi olmayan sonuçlara göre CHP yüzde 45.30, MHP/Cumhur İttifakı ise 40.72 oranında oy aldı.
Ayfer Yılmaz rekabet edemedi
Mersin’de Millet İttifakı, Cumhur İttifakı’nın aksine birlikte hareket etmedi. CHP ve İyi Parti yarışa kendi adaylarıyla başladı. Ancak İyi Parti adaylık başvurusunun son günü hiç beklemediği bir durumla şok yaşadı.
İyi Parti kampanya sürecine Mersin’in mevcut Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz ile girdi. Kocamaz Mersin’i 2014’te MHP ile kazanmıştı. Ama MHP yönetimi bu seçimler için onu aday göstermedi. Yerine Toroslar Belediye Başkanı Hamit Tuna gösterildi. Kocamaz bunun üzerine 50 yıllık partisinden istifa etti, İyi Parti’ye geçti.
Adaylık başvurusunun son günü Kocamaz’ın belgelerinin yetiştirilemediği açıklandı. Yapılan itirazlar sonuç vermedi, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Kocamaz’ın adaylığını reddetti.
Bunun üzerine bir son dakika formülü olarak Kocamaz’ın Demokrat Parti’den aday gösterilmesi yoluna gidildi. Ama YSK buna da izin vermedi. Üstelik İyi Parti’nin hiçbir şekilde aday gösteremeyeceği kararı verdi.
İyi Parti bunun üzerine, kurucu üyelerden Ayfer Yılmaz’ı DP’den aday gösterdi. Yılmaz, Mersin’den iki dönem milletvekilliği ve bakanlık yapmış, tanınan bir isim. Yarışa her ne kadar çok geç dahil olmuş olsa da, belirli bir iddiası olacağı konuşuluyordu. Kocamaz’ın tabanının eksiksiz şekilde Yılmaz’ı destekleyeceği yorumları yapılıyordu. Kocamaz, kampanya boyunca sürekli Yılmaz’ın yanındaydı. Ancak sonuçlar gösteriyor ki bu etkili olmamış. Yılmaz, kazanma iddiasıyla girdiği yarışı diğer iki adayın çok gerisinde tamamladı. Oy oranı yüzde 11.86’da kaldı.
Kocamaz, adaylığının reddiyle sonuçlanan süreci bir kumpas olarak niteliyor. Hamit Tuna’yı sorumlu tutuyor. Tuna ise suçlamaları reddediyor.
HDP oyları belirleyici oldu
CHP’nin kazanmasında Halkların Demokratik Partisi’nin tavrı (HDP) belki de en önemli etkendi. HDP, büyükşehir için aday göstermedi. İsim vermedi ama seçmenine “Demokrasi güçlerine oy verin” diyerek, Cumhur İttifakı’nın karşısında duran en güçlü adayı işaret etti. HDP seçmeni mesajı aldı, stratejik oy kullandı.
CHP, bu noktada doğru bir yol izlemiş görünüyor. Vahap Seçer, CHP’de çok güçlü aday adayları arasından sıyrıldı. Eski bakanlar İstemihan Talay, Fikri Sağlar, eski milletvekilleri Aytuğ Atıcı, Serdal Kuyucuoğlu, tanınırlığı yüksek eski hakem Selçuk Dereli gibi isimler elendi ve Seçer’de karar kılındı. CHP ulusalcı kanattan değil, sosyal demokrat kanattan birini aday göstermeyi tercih etti. Seçer’in kültürel kimliği ve ayrımcılığa karşı sürekli vurgu yapması, HDP seçmenini gönül rahatlığıyla stratejik oy kullanmaya teşvik etmiş görünüyor.
İlçelerde durum nasıl?
Büyükşehir sonuçlarında HDP oylarıyla birlikte merkez ve büyük nüfuslu ilçeler belirleyici oldu. Dört merkez ilçeden ikisi, Mezitli ve Yenişehir, beklendiği üzere CHP’nin oldu. Toroslar, İyi Parti oyları bölmüş görünse de, MHP’de kaldı.
Burada yine HDP’nin belirleyici olduğunu söylemekte yarar var. Zira 2014 seçimlerinde MHP yaklaşık yüzde 36, AKP yaklaşık 27 oy almıştı. HDP (o dönem BDP) ilçede yüzde 18 ile üçüncü sıradaydı. CHP 16’da kalmıştı.
Bugün Cumhur İttifakı’nı oluşturan MHP-AKP ortaklığının o günkü oy oranı yüzde 63 idi. Bugünse oran yüzde 41. HDP, Toroslar’da da aday göstermedi. Bu oyların da CHP’ye gittiği görülüyor. CHP’nin oranı yüzde 37. İyi Parti ise 16.64’te kaldı.
Merkez ilçelerden Akdeniz için ise ayrı bir paragraf gerekiyor. 2014’te ilçeyi az farkla BDP kazandı. BDP yüzde 29.82, CHP ise 29.61 oy aldı. Üçüncü parti 24.45 ile AKP idi. 2016’da hükümet ilçeye kayyum atadı. Akdeniz halen kayyum yönetiminde. HDP bu seçimlerde Mersin’de sadece Akdeniz’de aday gösterdi. “Akdeniz’i geri alacağız” iddiasıyla yarışa girdi. Ancak burada da Kocamaz’ın yaşadığına benzer bir olay yaşandı. HDP’nin eşbaşkan adayı Aleddin Erdoğan’ın adaylığı reddedildi. Gerekçe olarak Erdoğan’ın “terör örgütü propagandası yapma” suçu gösterildi. Erdoğan, Mersin 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nden, yasaklanmış bir hakkı olmadığına ilişkin bir karar çıkarttı ama YSK itirazı reddetti, Erdoğan aday olamadı. HDP bunun üzerine Erdoğan’ın yerine Reşat Aşan’ı aday gösterdi.
Resmi olmayan sonuçlara göre HDP’nin Akdeniz iddiası karşılık bulmadı. İlçeyi yüzde 34.32 ile AKP kazandı. HDP 31.52’de kaldı.
Büyük ilçelerden Tarsus da sonuçlar için belirleyiciydi. 236 bin 343 seçmenli ilçede CHP yüzde 47 oy aldı, en yakın rakibi MHP’ye 6 puan fark attı. Tarsus, ilçede dört dönem belediye başkanlığı yapan Kocamaz döneminde MHP’nin kalesi durumundaydı.
MHP belediye sayısında ilk sırada
Mersin il haritasına bakılınca MHP’nin ilçe belediyeler üzerindeki hakimiyeti hemen görülüyor. Büyükşehir hariç 13 belediyenin 8’i MHP’de. Bunlar batıdan doğuya; Anamur, Bozyazı, Gülnar, Mut, Silifke, Erdemli, Toroslar ve Çamlıyayla.
2014 seçimleriye karşılaştırınca MHP’nin belediye sayısını koruduğu görülüyor. Değişen sadece iki ilçe var; Silifke CHP’den MHP’ye geçti, Tarsus ise tam tersi. Ancak Tarsus’un nüfusu Silifke’nin yaklaşık üç katı.
İttifaklar kime yaradı?
Resmi olmayan sonuçlara göre Türkiye genelinde büyükşehir ve il belediyesi kazanamayan İyi Parti, Mersin’de CHP ile ittifak yapmadı. İyi Parti burada da hiçbir belediyeyi kazanamadı. Dolayısıyla İyi Parti’ye ittifakın yaradığını söylemek mümkün görünmüyor.
AKP ise Mersin’de iki ilçe kazandı: Aydıncık ve merkez ilçelerden Akdeniz. 2014 seçimlerinde AKP’nin tek bir belediyesi vardı; Aydıncık.
MHP ile yapılan ittifak Mersin’de bazı AK Partilileri rahatsız etmişti. Özellikle büyükşehir belediyesinin MHP adayına bırakılması yanlış bir strateji olarak değerlendiriliyordu. 2014’te AK Parti adayı Mustafa Sever üçüncü olmuştu ama CHP’li Macit Özcan’dan sadece 0.32 puan gerideydi. Bazı AKP’liler bu seçimlere kendi adaylarıyla gitmenin daha mantıklı olacağını düşünüyordu. Ama sonuçta MHP ve Hamit Tuna’da karar kılındı. Sonuç olarak AKP bir önceki seçime göre belediye sayısını arttırdı, Akdeniz’i kazandı. Ama bazı partililere göre belki de bu ittifak yüzünden büyükşehri kaybetti. 24 Haziran 2018 seçimlerinde yüzde 12.8 ile ilde 5. sırada olan MHP ise 8 belediye kazanarak tabanını korumuş, hatta AKP’den oy geçişkenliği sağlayarak güçlendirmiş görünüyor.