ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, Suriye’de “çatışmasızlık bölgeleri” kurulması konusunda Türkiye, İran ve Rusya arasında Astana’da varılan mutabakatı Amerika olarak gözden geçirdiklerini ancak planın çok sayıda yanıtsız soru bulundurduğunu da belirtti.
Danimarka’nın başkenti Kopenhag’a giderken beraberindeki gazetecilerin sorularını yanıtlayan Mattis, genel anlamda yerleri “iyi anlaşılsa” da, öngörülen ateşkes bölgelerinin hangi sınırları kapsadığı konusunun hala üzerinde çalışıldığını söyledi. Mattis ayrıca, planın IŞİD’e karşı savaşa nasıl bir etki yapacağının da hala net olmadığını kaydetti.
“Bunların hepsi şu anda devam eden bir sürecin parçası” diyen Mattis, “Bu bölgelerin emniyetli olduğu kim garanti edecek? Kim buna katılıyor? Kim özellikle bunun dışında tutulacak? Tüm bu detaylar yanıt bekliyor ve temas halindeyiz” diye konuştu.
Rusya, Türkiye ve İran, dört ayrı noktada Suriye hükümetiyle muhalefet güçleri arasında ateşkes uygulanması yönünde uzlaşmaya vardı, ancak Rusya ateşkes haritasına ilişkin ayrıntıların haziran ayı başına kadar açıklanmayacağını belirtiyor.
ABD anlaşmanın tarafı değil ve Suriye hükümeti ile muhalefet de henüz imzasını atmadı. Plan, IŞİD militanları ve Amerika destekli Kürt grupların kontrolü altındaki bölgeleri kapsamıyor.
Kopenhag’da IŞİD’e karşı koalisyonun toplantısına katılacak olan Mattis, “Teklifi inceleyeceğiz ve işe yarayıp yarayamayacağına bakacağız. IŞİD’e karşı mücadeleyi etkileyecek mi? Uluslararası toplumun IŞİD’in köşe sıkıştırılması arzusunda birleştiğini düşünüyorum” dedi.
Mattis’e, planın Suriye’de 2011’den bu yana 400 bin civarında yaşama mal olan ve ülke nüfusunun neredeyse yarısını yerinden eden kanlı iç savaşın sona ermesi için umut aşılayıp aşılamadığı soruldu.
Bu soruya temkinli bir yanıt veren Mattis, “Şeytan her zaman ayrıntıda gizlidir, öyle değil mi? Dolayısıyla ayrıntılara bakmamız, sorulara yanıt bulup bulamayacağımızı, planın etkili olup olmayacağını görmemiz gerekiyor” ifadesini kullandı.
ABD’nin Suriye halkına olan yükümlülüğü gereği, planı “çok çok dikkatle” inceleyeceğini kaydeden Mattis, “Tüm savaşlar nihayetinde son bulur. Ve biz de uzun zamandır bu savaşa bir son vermenin yollarını araştırıyoruz” dedi.
Ateşkes çabası, Suriye’de ulaşılması en zor ve kuşatma altındaki bölgelere insani yardımların erişimini hedefliyor. Anlaşmanın bir hedefi de, sığınmacıların güvenli bölgelere geri dönüşüyle hizmet ve altyapının yeniden tesis edilmesi.