Kuzey Kore’nin, Yongbyon tesisinde, nükleer silah üretmeye yönelik uranyum zenginleştirme işlemlerini yeniden başlattmış olabileceği belirtiliyor.
Amerika’nın Sesi’ne (VOA) konuşan Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) eski Genel Başkan Yardımcısı Ollie Heinonen, Kuzey Kore’nin Yongbyon tesisinin son uydu görüntülerine bakıldığında, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin devrede olduğunun görüldüğünü söyledi.
Heinonen’in açıklamaları, Kuzey Kore’nin dünyaya, nükleer kapasitesini genişletmeye kararlı olduğu yönünde verdiği işaretleri doğrular nitelikte.
Kuzey Kore hükümeti, Ocak ayında 11 füze testi gerçekleştirdi. Bunlara, ABD’ye bağlı özerk ada Guam’a ulaşabilecek kapasitedeki orta menzilli balistik füze testi de dahil. 16 Ocak tarihine kadar kaydedilen bir dizi uydu görüntüsü, Kuzey Kore’nin Punggye-ri Nükleer Test Tesisi’ni de tamamen kapatmadığına işaret ediyor. Kuzey Koreli yetkililer 2018 yılı Mayıs ayında söz konusu tesisi patlatarak devre dışı bıraktıklarını açıklamış, patlama anının görüntülerine dış basında da yaygın bir şekilde yer verilmişti.
Pyongyang rejimi yetkilileri bu yıl Ocak ayında ayrıca daha önceden yürürlüğe koydukları bir erteleme kararını feshedebileceklerini söyleyerek, nükleer ya da kıtalararası güdümlü füze testi ihtimalini de gündeme getirdi.
Uydu görüntülerini inceleyen uzman Heinonen, tesisteki birçok binanın çatılarında karların eriyor olmasının, söz konusu binalardan ısı yayıldığını ve bunun da tesisin faaliyette olduğu anlamına geldiğini söylüyor.
Şu an Stimson Merkezi’nde 38 Kuzey adlı programda kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Heinonen, tesisin faaliyette olduğunu gösteren en önemli işaretin, “uranyum yüklenen kontrol odası ve istasyonların olduğu bölümdeki karların erimesi” olduğuna vurgu yaptı. Heinonen’in açıklamalarına göre tesisteki bu bölümler sadece faaliyet devam ettiği sürece ısıtılan bölümler.
Amerika’nın Sesi’nin Kore Servisi, Heinonen’in analizleriyle ilgili olarak Kuzey Kore’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği’ne e-posta yoluyla soru yöneltti ancak henüz yanıt alamadı.
Faaliyet yeniden başladı
IAEA’in 2021 Ağustos’ta yayınladığı rapora göre, Kuzey Kore 5 megavatlık plutonyum reaktörü devrede olduğu halde, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine başlamamıştı.
Raporda, Yongbyon’dan yapılan açıklamada santrifüj zenginleştirme tesisinin faaliyette olmadığının belirtildiği bilgisi de paylaşıldı.
Santrifüj zenginleştirme birimi, tesiste, santrifüj adı verilen ve uranyum zenginleştirmede kullanılan, döner silindirlerin yar aldığı bir bölüm.
Minyatür nükleer başlıklar
Birleşmiş Milletler’in eski nükleer denetleyicilerinden, Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü (ISIS) Başkanı David Albright, “Uranyum tesisinin aktif olabilmesi için, santrifüj bölümünde sıcaklığın tüm yıl boyunca yaklaşık 21 derecede tutulması gerekir. Yani kışın ısıtıcı, yazın da soğutucu çalıştırmak gerekiyor” diyor.
Ancak Albright’a göre, her ne kadar Kuzey Kore’nin şu an yüksek derecede zenginleştirilmiş uranyum üretme çabasında olup olmadığı belirsiz olsa da, plutonyum üretme kapasitesine sahip Yongbyon’daki hafif su reaktöründe kullanılmak üzere düşük düzeyde uranyum zenginleştirmeye başlamış olabilir.
Kuzey Kore’nin nükleer silahlarda kullanılan düzeyde zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu dile getiren ve daha fazlasına ihtiyaç duyup duymadığını soran Albright, rejimin, ‘minyatür nükleer silah’ olarak nitelendirilen silahlar geliştirmek için plutonyum üretimine odaklanmış olabileceğini söylüyor.
Heinonen’in Kuzey Kore’deki Yongbyon nükleer tesisiyle ilgili güncel bulgularını inceleyen Güney Kore Birlik Bakanlığı yetkilileri ise söz konusu tesisteki faaliyetleri yakından gözlemlediklerini belirtti.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü de, Heinonen’in gözlemlerine yanıt olarak, “Kuzey Kore, uluslararası barış ve güvenliğe ve küresel nükleer silahsızlanma rejimine karşı tehdit oluşturuyor” ifadelerini kullandı ve ABD yönetiminin, “Amerikan halkını, görevdeki birlikleri ve müttefiklerini güvende tutabilmek için” Kuzey Kore’nin nükleer programının ve şiddet eğiliminin önüne geçme çabalarının devam ettiğini söyledi.