İZMİR- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye genelinde Ocak ayında 88 bin 306 konut satıldı. Konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,1 arttı. 2021 yılında en fazla konut satışının gerçekleştiği (226 bin 503) Aralık ayına göre ise 2022’nin ilk ayında satışlar yüzde 61 düştü. Böylece Ekim 2021’de konut satışlarında başlayan yükseliş trendi değişirken, Haziran 2021'den bu yana satışlar ilk kez 100 binin altına geriledi.
Ocak ayında 15 bin 110 konutun satıldığı İstanbul, yüzde 17,1 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul'u 8 bin 255 konut satışı ve yüzde 9,3 pay ile Ankara, 5 bin 486 konut satışı ve yüzde 6,2 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 18 konut ile Ardahan, 31 konut ile Hakkari ve 44 konut ile Bayburt oldu.
Your browser doesn’t support HTML5
Konut Satışları Yeni Yıla Durgun Başladı
“Altın, dolar düştükten sonra piyasa durdu”
Emlakçılara göre konut piyasasındaki durgunluğun nedeni, döviz kurlarındaki olağanüstü fiyat hareketlerinin ardından Aralık ayında yaşanan ani düşüş. İzmir’in Buca ilçesinde emlak danışmanlığı yapan Ozan Kükürtçü, “Satışlar 11'inci aya göre şu anda düşük. Altın, dolar düştükten sonra piyasa durdu. Bir ev satmak için anlaşma yaptık. 650 (bin) liraya sattık. 150 (bin) lira altından dolayı kaybettiği için evi alamadı, kaldı şu anda. Altın, dolar yükselirse yine konut satışı patlar. Şu anda millet altını, doları bekliyor” dedi.
Bir müteahhitlik firmasının müdürü olan, aynı zamanda emlak danışmanlığı yapan Ümit Çakır ise konut piyasasında her yıl Ocak ayının dönemsel olarak durgun geçtiğini belirtti. VOA Türkçe’ye konuşan Çakır, “Bu sene yazdan çıktık, hareketli bir yazdı. Yaza göre biraz daha düştü işlerimiz. Son dönemde daire satışları duraksadı. Tam durmadı ama yavaşladı. Nakit alıcılar biraz daha kendini garanti altına almak istiyor. Çıkacak mı, inecek mi diye yastık altında tutuyorlar. Yani piyasanın nabzını yokluyorlar. Mecburen yaza dayandık mı, Nisan’dan, Mayıs’tan sonra işlerimiz genellikle artıyor. Şu dönemde her sene Ocak, Şubat, Mart ayları biraz daha yavaşlamış oluyor” diye konuştu.
“Konut kredisi faizleri çok yüksek”
Geçmiş yıllara ait Ocak ayı konut satışları da Çakır’ın görüşünü doğrular nitelikte. Son 10 yılın Ocak ayında gerçekleşen satışların ortalaması 88 bin. Ancak Kükürtçü’ye göre, konut piyasasının hareketlenmesinin önündeki en büyük engel, banka kredisi faizlerinin yüksek olması.
TÜİK verileri de toplam konut satışları içinde ipotekli konut satışlarının payının yüzde 20,6’da kaldığını gösteriyor. İpotekli satışlar Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,4 artış göstererek 18 bin 183 oldu. Diğer konut satışlarının payı ise yüzde 79,4. Diğer satış türleriyle el değiştiren konut sayısı Ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,2 artarak 70 bin 123 oldu.
Kamu bankaları, Merkez Bankası’nın politika faizini indirme kararının ardından 25 Ekim'de kurumsal ve konut kredi oranlarında indirime gitmişti. Kredi faizlerindeki indirimin Kasım ayında da devam etmesiyle yeni yıla kadar ipotekli konut satışları da arttı. Ancak VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan emlakçılar, kamu bankalarının kredi kullandırırken temkinli yaklaşımı nedeniyle kredi almanın zorlaştığını, özel bankaların kredi faizlerininse halen çok yüksek olduğunu söyledi. Çakır, 2020 Haziran ayında kamu bankalarında yüzde 0,64 oranına kadar düşen kredi faizleri sayesinde konut satışlarında Türkiye Cumhuriyeti tarihinde rekor kırıldığını hatırlatarak, “İnanılmaz iş yaptık, yetişemiyorduk işlere. Çok da güzel oldu bizim için. Yine bekleriz ki böyle bir şeyler yapılsın” dedi.
Elinde nakit olanların konut almaya yöneldiğini kaydeden Kükürtçü, “Kredi faiz oranları çok yüksek şu anda. Herkesin alım gücü yok. Millet önünü de göremiyor. Onun için şu anda piyasada nadiren parası olanlar geliyor” şeklinde konuştu.
“Yeni üretim olmadığı için konut fiyatlarında sürekli artış yaşanacak”
TÜİK verilerine göre Ocak ayında konut alanlar en fazla ikinci eli tercih etti. Türkiye genelinde sıfır konut satış sayısı, Ocak ayında yıllık bazda yüzde 22,2 artarak 27 bin 203 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 30,8. İkinci el konut satışları ise Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26,5 artış göstererek 61 bin 103 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 69,2.
İkinci ele rağbetin artmasının nedeninin yeni konut üretiminin azalması olduğunu söyleyen Kükürtçü bu durumun konut fiyatlarını yükselttiğini de kaydetti: “Arsa olmadığı için, yeni konut olmadığı için, imalat zaten yüksek. Maliyet yüksek. Arsaları olanlar da çok yüksek istiyorlar. Ne oluyor bu sefer? Vatandaşa yansıyor bu.”
Müteahhitlerin inşaat maliyetlerinin artması nedeniyle projelerini beklemeye aldığını kaydeden Çakır da, “Eskiden (konut fiyatları) senede bir artardı. Yani altı ay sonra da gittiğinizde aynı fiyatı bulabilirdiniz. Şimdi yeni üretim olmadığı için sürekli artış yaşanacak. İkinci ele rağbet yükselecek. Rağbet yükseldiğinden ikinci elde artış durmadan devam edecek. Anlaşmayı yapıyoruz. Sözleşme yaptığımız halde adam tapuya geldiğinde diyor ki ‘Beni istediğin her yere şikayet et, benim alacağım malın fiyatı da arttığından ben de fiyat arttırmak zorundayım' diyor. Yani bir yandan haklı, bir yandan haksız. Yani biz mağdur oluyoruz. Aslında o da kendi mağduriyetini düzeltmeye çalışıyor ama her iki taraf için de kötü oluyor baktığımızda” dedi.
“Nakit parası olan için şu anda alma zamanı”
Ev sahiplerinin konut fiyatlarını belirlerken belirsizlik yaşadığını ve döviz kurlarının yeniden artmasını beklediğini belirten Kükürtçü, bu durumun piyasada balon artışlara da yol açtığına dikkat çekti: “Altın, dolar yükseldi mi, satışlar yükselir. Ev de kalmaz. Satılacak ev de yok, millet zaten çoğu evi şu anda çekti. Fiyatlar sabit olmadığı için her gün fiyat değişiyor. 50 (bin) lira, 100 (bin) lira koyuyorlar. Fiyatlar şu anda yüksek. Herkes kafasına göre. Şurada mesela 900 (bin) lira daire satıyorlardı, 1 trilyon 750 (bin) lira istiyorlar. 3 ayda ne değişti? Yani aradaki fark çok aşırı derecede yüksek. Nakdi olan için şu anda alma zamanı yani. Altın, dolar yükseldi mi, 100 (bin) lira üstüne koysunlar hemen. Hemen 100 (bin) lira, 150 (bin) lira fark eder.”
Piyasada yaşanan satışlardaki dönemsel durgunluğun müşterilere fiyat pazarlığı imkanı sağladığına işaret eden Çakır ise, “Bu tarz zamanlarda fiyatta biraz daha duraksama oluyor yaza nispeten. Yani kış ayında daha çok ev almalarını tavsiye ediyorum. Çünkü fiyatlarda dediğim gibi biraz daha uygunluk oluyor. Yaz ayında tabii arz talep durumundan kaynaklı fiyatlar yine artmış oluyor. Kışın evlerini rahat rahat, daha uygun fiyatlara alabilirler diye düşünüyorum” dedi.
Yabancılar arasında en çok konut satışı İranlılar’a yapıldı
TÜİK verilerinde yabancılara yapılan konut satışı da yer aldı. Yabancılara yapılan konut satışları Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 56,5 artarak 4 bin 186 oldu. Ocak ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,7 olarak açıklandı. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı bin 771 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul'u sırasıyla 914 konut satışı ile Antalya, 269 konut satışı ile Ankara izledi. Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı İran vatandaşlarına yapıldı. Ocak ayında İran vatandaşları Türkiye'den 761 konut satın aldı. İran vatandaşlarını sırasıyla 513 konut ile Irak, 479 konut ile Rusya Federasyonu vatandaşları izledi.