Avrupa'da yaşayan Keldaniler politik nedenlerle göç etmek zorunda kaldıkları köylerine yeniden dönmeye başladı. Avrupa'da yaşayan bir köy sakini Şırnak'ın Beytüşşebap ilçesinde bulunan köylerindeki yaklaşık bin yıllık Mor Yuhanon kilisesini kendi imkanlarıyla yeniden inşa ederek ibadete açtı.
Süryaniler'in Katolik kısmını oluşturan Kaldaniler, Geznex (Cevizağacı) köyünden 1990’lı yıllarda Avrupa ülkelerine göç ettikten yıllar sonra köylerine dönerek tahrip edilmiş evlerini ve ibadet yerlerini yeniden inşa ediyorlar.
Your browser doesn’t support HTML5
Keldaniler Bin Yıllık Kiliselerini Yeniden İnşa Etti
Avrupa’ya aynı köyden göç etmiş Keldani bir çiftin çocuklarından Çelebi Yaramiş köyde bulunan ve yaklaşık bin yıl önce yapıldığı tahmin edilen Mor Yuhanon Kilisesi'ni yeniden inşa ederek bölge halkının ibadetine açtı.
VOA Türkçe’ye konuşan köy sakinleri ibadetlerini kendi köylerinde yapma fırsatı buldukları için mutlu olduklarını ifade ederek, Avrupa’da yaşayan diğer Keldaniler’in de kendi topraklarına ve vatanına dönmeleri gerektiğini vurguladı.
"Köyümüz uzun yıllar boş kalınca kilise tahrip oldu"
Uzun yıllar bölgedeki Keldaniler'in merkez köylerinden olan Geznex’in (Cevizağacı) büyük göçten sonra yıllarca boş kalarak tahrip olduğunu ifade eden köy sakinlerinden Refik Yaramiş, “30 yıldır Avrupa’da yaşıyoruz. Son yıllarda tekrardan köyümüze dönerek, köyümüzü yeniden inşa etmeye karar verdik. İlk olarak babam ve amcamlar kendi evlerini yaptılar, daha sonra diğer akrabalarımız da ev yaparak köye yerleşmeye başladı. Bir süre önce bizim Fransa’da yaşayan bir akrabamız bu eski kiliseyi yeniden onarmak istedi. İlgili yerlerden gerekli izinleri aldıktan sonra kendi imkanlarıyla bu kiliseyi yaptılar. Burası yaklaşık 1000 yıl önce de kiliseydi, köy boş kalınca tahrip oldu ve yıkıldı. Kullanılamaz duruma gelmişti. Aynı mimari ile yapılan kilise yaklaşık 40 yıl sonra yeniden ibadete açıldı. Büyüklerimizden dinlediğimiz kadarıyla bu bölgede Keldaniler'e ait 7 köy vardı ve bu köy son durak gibiydi. Diğer köylerde yaşanan sorunlar için bu köye sığınılır ve bu kilisede o sorunların çözümü için toplantılar yapılırdı’’ diye konuştu.
"Tam demokrasi gelirse bütün gençlerimiz dönmek istiyor"
Politik nedenlerden dolayı güvenlikleri gereği köyü terk ederek yurt dışına sığınmak zorunda kaldıklarını ifade eden Refik Yaramiş, “Biz çok zor süreçlerden geçtik. Bir yandan parti (PKK) yemek istemek için geliyordu, diğer yandan devlet ‘neden onlara yemek veriyorsunuz ‘ diyordu. Biz de arada kalmıştık. Baskılara daha fazla dayanamayarak Avrupa’ya göç ettik. Bizim büyüklerimiz dönmeye başladı, biz de gidiş geliş yapıyoruz. Çocuklarımızı buraya getirerek gezdiriyor, tanıştırıyoruz. Eğer tam bir demokrasi gelirse bizim yaşımızdaki insanlar da temelli olarak ülkelerine dönmek istiyorlar’’ ifadelerini kullandı.
"Memleket hasretine dayanamadık"
1998 yılında köyü terk ederek göç etmek zorunda kaldığını ifade eden 80 yaşındaki Xamo Yaramiş ise, daha fazla memleket hasretine dayanamayarak temelli dönüş yaptığını belirtti. Yaramiş, şu ifadeleri kullandı:
“Uzun yıllar Avrupa’da kaldıktan sonra daha fazla memleket hasretine dayanamayıp köyümüze döndük. Döndükten sonra da kokusunu bile özlediğimiz harap olmuş köyümüzü yeniden kurduk. Buralardan göç etme nedenimiz de örgüt ve devlet arasında kalarak yaşadığımız sıkıntılardı. Biz gittikten sonra köyümüz 20 yılı aşkın süre boş kaldı. Çevredeki bazı insanlar da köyümüze zarar verdi ama biz yeniden köyümüzü kurduk ve kalkındırdık. Fransa’da yaşayan bir köylümüzün anne ve babası öldükten sonra, oğlu da onların hayrına bu kiliseyi yeniden yapma kararı aldı. 4 kardeş geldiler ve kendi imkanlarıyla bu kiliseyi inşa ettiler. Biz istiyoruz bizim Avrupa’da yaşayan diğer ailelerimiz de memleketlerine dönsünler. Çünkü biz yaşlılar henüz yaşıyorken onlar da gelsinler bizimle özdeşleşerek kendi topraklarını, kültürlerini burada tanısınlar.’’
"Bölge halkı çok sıcakkanlı"
Avrupa’dan turist olarak Türkiye’ye gelen Çiğdem Cin, tarihi kiliseden çok etkilendiğini ifade ederek “Buraya Almanya’dan ziyaret amaçlı geldik. Aslen Karadenizli'yim, burada bir Keldani köyünün olduğunu daha önce bilmiyordum. Tesadüfen öğrendim ve eşimle birlikte ziyaret etmek için geldik. Gerçekten çok güzel tarihi bir yer, bu insanlar da bizi çok sıcak karşıladı. Bin yıllık olduğunu öğrendiğimiz eski kilisenin kalıntılarını görmek, dokunmak beni çok etkiledi. Yeniden inşa edilen kilisenin mimarisi de çok güzel. Avrupa’dan gelen turistlerin mutlaka buraları gelip görmeleri gerekiyor’’ diye konuştu.
Politik nedenlerle yerlerinden göç etmek zorunda kalan Keldaniler’in yeniden kendi topraklarına dönmeleri gerektiğine vurgu yapan turistlerden Haşim Cin ise, “Burası yaklaşık bin yıllık tarihi ile çok etkileyici güzel bir kilise. Bu bölgeden Avrupa’ya göç etmek zorunda kalan Keldaniler’in de tekrar kendi topraklarına dönerek, kültürlerini ve dinlerini burada yaşatmaları gerek diye düşünüyorum. Türkiye’ye turist olarak gelen diğer insanların da buraya gelerek bu sıcakkanlı insanlarla tanışıp onların hikayelerini onlardan dinlemelerini tavsiye ederim’’ ifadelerini kullandı.