Kaktüsler, binlerce çeşit türleriyle, birbirinden farklı yapılara sahip dikenleriyle, rengarenk çiçekleriyle ve zor koşullara uyum sağlama yetenekleriyle apayrı bir dünyanın kapılarını açıyorlar. Ziraatçı Ünal Vural tam 55 yıldır bu dünyada yaşıyor.
Vural, meslek hayatına ilk başladığında süs bitkilerine merak salmış. Ancak kısa bir süre sonra kaktüs meraklısı bir dostunun sayesinde, süs bitkileri içinde kaktüse yoğunlaşmış. İzmir’in Urla ilçesinde kurduğu seralarda her yıl milyonlarca kaktüs üretip satıyor. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Vural koleksiyonunda yaklaşık 2 bin 500 farklı kaktüs çeşidi olduğunu belirtiyor.
Türkiye’nin en yaşlı kaktüsü
İçlerinde 4-5 santimetre uzunluğunda olanlar da boyu 4-5 metreye ulaşanlar da var. Koleksiyonun en değerli parçası ise Ünal Vural’la yaşıt, tam 80 yaşında. Vural altın sarısı dikenlerinden dolayı halk arasında “altıntop” olarak bilinen bu kaktüsün Türkiye’nin en yaşlı kaktüsü olduğunu söylüyor. Sadece farklı kaktüs türlerini görmek için bile birçok insan Vural’ın seralarına geliyor.
Üretime önce İstanbul’da başlayan Vural, daha sonra iklim nedeniyle İzmir’e geldiğini söylüyor: “İstanbul pazar olarak iyi bir yer ama üretim için iyi bir yer değil. Çünkü hem gün içindeki hem de yıl içindeki ışık miktarı yeterli değil. Ayrıca kışın bayağı kar yapıyor. Oradaki serayı ısıtmaksa maliyeti arttırıyor. Oysa Ege ve Akdeniz hattı hem ışık hem de sıcaklık açısından çok uygun.”
Seralarda bir yandan da üretim sürüyor. Bazı kaktüsler tohumdan üretiliyor. Tohumların çimlenmesi için ısıya, neme, toprağına çok dikkat etmek gerekiyor. Bazıları ise olgunlaşmamış sürgünlerin köklendirilmesiyle üretiliyor. Bütün bu işlemler büyük bir özen, emek ve zaman gerektiriyor. Vural, “Özellikle hanımlar kaktüse çok meraklı. Ürettiğimiz kaktüsleri burada perakende olarak satıyoruz. Marketlere, çiçekçilere veriyoruz. İnternet üzerinden de satışımız var. Ayrıca Irak, İran ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden gelip alıyorlar” diyor.
Kaktüs bakımında nelere dikkat etmeli?
Fiyatlar da tıpkı kaktüs çeşitleri gibi çok değişken. Vural “Küçük kaktüsler, 4-5 lira civarında. Ama kaktüs büyüdükçe değer kazanıyor. Örneğin 30 yaşındaki bir kaktüsü satarsanız, onu yeniden üretmek için tekrar bir 30 yıl beklemeniz gerekir. Bu nedenle onun değeri çok daha yüksek olur” diye konuşuyor.
Vural, kaktüs alanlara da bakım için şu tavsiyelerde bulunuyor: “En önemlisi ışık. Kaktüs bol aydınlık ister. Bunun dışında suyu iyice az vermek gerekir. Kaktüs su vermeyince bozulmaz ama suyu fazla verirseniz çürütürsünüz. Bir de toprak çok önemli. Kaktüsün özel bir geçirgen toprağı var. Yanmamış gübreyi de kesinlikle kullanmamak gerekiyor.”
Son yıllarda sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada kaktüse olan talebin arttığını söyleyen Vural, “Türkiye’ye gelen ithal kaktüsler hem döviz fiyatlarındaki artış hem de dünya çapındaki üretim düşüşü nedeniyle daha pahalı olmaya başladı. Şu anda dünyanın farklı ülkelerinden bize yüksek miktarlarda kaktüs talebi geliyor. Ama Türkiye’deki üretim yapısı henüz bu kadar büyük talepleri karşılayacak boyutlarda değil. Oysa devletin de desteğiyle daha fazla üreterek farklı pazarlara ihracat yapabiliriz” diye konuşuyor.