Türkiye bir yandan Corona virüsüyle mücadelesini sürdürürken bir taraftan da normalleşme adımlarını atmaya başladı.
Bu normalleşmenin en önemli göstergelerinden birini okulların açılması, diğerini de Kasım ayının ortasından beri kapalı olan restoran, lokanta, kafe ve kahvehanelerin çalışmaya başlaması oluşturuyor
Sabah 7.00 ile akşam 19.00 saatleri arasında açık olacak bu mekanlar yüzde 50 kapasiteyle müşteri kabul ediyor.
Mekanların açılmasıyla birlikte yağmurlu bir gün olmasına karşın İstanbullular kafe, restoran ve lokantalara akın etti.
Beyoğlu ve Beşiktaş ile birlikte İstanbul’daki sosyal yaşamın en önemli üç merkezinden biri olan Kadıköy’de esnaf, açılmanın başlamasına rağmen belirsizliklerden şikayetçi.
Your browser doesn’t support HTML5
Kafeler ve Restoranlar Borç ve Belirsizliklerle Açıldı
Öncü: ‘‘Yedi ay kapalı kaldık, hiçbir yükümlülüğümüzden muaf değiliz; bir ay sonra kapatılabiliriz, geleceği kestiremiyoruz’’
Rengarenk şemsiyelerle kaplı olduğu için ‘‘şemsiyeli sokak’’ olarak popülerleşen Ziyabey sokakta içkili mekan işleten Ergin Öncü, mekanların açılmış olsa bile salgın sürecinde ne kadar süreyle açık kalacağını kestiremediğini söylüyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Öncü, ‘‘Son bir yılın yedi ayında kapalı kaldık. Fakat bu yedi ayın içerisinde ve devamında da bizim yükümlülüklerimizin hiçbirisinden muaf olamadık .Vergisidir, kirasıdır, sigortadır hepsi üzerimize binmeye devam etti. Kimi esnaf kredi çekti, kimisi sahip olduğu gayrimenkulünü, aracını falan sattı, kimileri borç aldı. Açtık evet ama şu andan sonra ne olacak açıkçası çok fazla kestiremiyoruz. Tekrar kapatacaklar mı? Kapatmasalar bile saat 7.00’ye kadar örneğin bu ne kadar devam edecek? Beş gün mü bir ay mı iki ay mı ne kadar devam edecek? 20 gün, bir ay tam kapanma olsaydı, ayakları yere basan önlemler alınsaydı virüsün yayılma hızı en aza inebilirdi ama yapılmadı. Dükkanlar açtık ama 15 gün sonra kapatabiliriz endişesini yaşıyoruz’’ dedi.
Ergin Öncü, her şeyin normale dönmesi halinde bile işletmelerin iki yıl önceki durumlarına yeniden kavuşmaları için iki yıl geçmesi gerektiğini düşünüyor.
Gürbüz: ‘‘Sabahtan beri kasamda 50 lira var, küçük esnafın durumu malum; kapatsam iş bulamam’’
Yaklaşık üç yıldır aynı mekanda kafe işletmeciliği yapan Müceyla Gürbüz de güçlükte ayakta kaldığını söylüyor. Müşterilerinin ağırlıklı kısmını öğrenciler ve işçilerin oluşturduğunu belirten Gürbüz, çalışma saatlerinin para kazanmasını zorlaştırdığına dikkat çekiyor.
Gürbüz, ‘‘Çalışan işçiler kafenin açık olduğu saatlerde çalışıyor. İşsiz kalanlar zaten gelemez. Öğrencilerin büyük kısmı ayrıldı. Ben sabah açtım. Üç beş kişi ancak geldi. Kasamda şu an 50 TL var. Bir saat sonra kapatacağım. Düşünün 6 TL verip karşıdan işe geliyorum. Kazandığım küçük esnafın durumu malum zaten. Pandemide ilk kapandıktan sonra geri döndüğümüzde toparlayamadık. Toparlayamadan üstüne tekrar kapandık. Dönem dönem kapatmayı düşünüyorum. Gitsem kapatsam ne yapacağım? Gencecik gençler şu an üniversiteler yeni bitmiş iş bulamıyorlar. Onlarca işsiz var ben gidip iş bulamam. Zamlar da cabası. Ben üç sene bir liraya çay satıyordum şimdi üç liraya satıyorum. Çayı sekiz liraya alıyordum şimdi 25 liraya alıyorum. Bu pandemide o kadar uğraşmama rağmen hiçbir destek alamadım’’ dedi.
Yaklaşık iki bin işletmenin üye olduğu Modader’in başkanı Günay Önalan da 1 Mart’ta sona eren borç yapılandırmanın ilk taksidini henüz açılmayan çok sayıda işletmenin ödeyemediğini ve bu nedenle yapılandırmanın bozulduğunu söyleyerek hükümetten yapılandırmanın ilk taksidini iki ay geciktirecek bir düzenleme yapmasını istedi.
Diyarbakırlılar aylar sonra açık havada oturdu
Riski az olan iller arasında Diyarbakır da vardı. Diyarbakır’da da yaklaşık dört ay sonra kafe ve restoranlar yeniden dolmaya başladı. Kentle özdeşleşen ciğerciler açılma kararının ardından en fazla ilgi gören yerler oldu. Günün erken saatleri olmasına rağmen ciğerciler dolmaya başladı.
Yüzde elli kapasite ile çalışan ciğerciler yeniden müşteri almanın mutluluğunu yaşadı. İşletmeci Nizam Erdin, zor günler yaşadıklarını söyledi.
Your browser doesn’t support HTML5
Diyarbakır'da Kafe ve Restoranlar Yeniden Açılıyor
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Erdin, bugün işyerini daha mutlu açtığını söyledi. Erdin, “Üç aydır müşteri kabul etmiyoruz, bu süreç bizim için çok zor geçti. Biz esnafız, giderlerimiz çok, bizi çok etkiledi. Personel o kadar çok etkilendi, bizim için çok zor geçti. Şimdi Ramazan ayı geliyor 4 ay olacak bu. Bizim için de zor geçecek. Biriken borçlar var, esnaf için zor bir süreçti. Biraz kolaylıklar sağlanması lazım, biraz daha dikkat edeceğiz, bu süreci atlatacağız. Bir heyecanla açtık. Üç aydır dürümle, paket satıyorduk. Büyük bir yük sırtımızdan kalktığını hissediyoruz” dedi.
Türk: ‘‘Yaklaşık 4 aydır müşteri almıyoruz. Süreç bayağı sıkıntılı geçti’’
Tarihi Sur ilçesinde kafe işleten Ferhat Türk de dört ay aradan sonra ilk kez kafesini açtı.
İşyerinde temizlik ve dezenfekte çalışmaları yaparak normalleşme dönemi için dükkanını hazır eden Türk, yeni dönemden umutlu.
VOA Türkçe’ye konuşan Türk, şunları söyledi; ‘‘Yaklaşık 4 aydır müşteri almıyoruz. Süreç bayağı sıkıntılı geçti. Kira vermek zorunda kaldık, işçilerimiz vardı, onlara destek vermek zorunda kaldık. Hepsi bir aile geçindiriyor, çok sıkıntılı geçti. Bu süreç şu an açıldı, eskisi gibi sirkülasyon olacağını umut ediyorum. Öyle devam eder müşterilerimiz gelir yine işleri açılır diye umut ediyoruz.”
‘‘Herhangi bir destek alamadık, ödenek alamadık, borçlarımız birikti’’
Sur’a gelenlerin uğrak yeri olan Hasanpaşa Hanı da aylar sonra yeniden ziyaretçileri ağırlamaya başladı.
Han’da kahvaltı salonu işleten Mustafa Avcılar da, müşterileri kabul etmek için hazırlıklarını tamamladı.
VOA Türkçe’ye konuşan Avcılar da umutlu. Avcılar, “Dükkan kirası, çalışanlar, biz kötü günler geçirdik. Zor günler geçirdik. Herhangi bir destek alamadık, ödenek alamadık, borçlarımız birikti. Paket servisle de olmuyordu. Bugünden itibaren müşterilerimizi kabul etmeye başlayacağız, ağırlamaya devam edeceğiz. Yüzde 50 kapasite ile çalışacağız” dedi.
Hasanpaşa Hanı’ndaki kafelere gelenler de, aylar sonra dışarda oturabilmenin mutluluğunu yaşadı.
VOA Türkçe'ye konuşan ziyaretçiler, kendilerini kafesten çıkmış gibi hissettiklerini dile getirdi. Önlemlerin gevşetilmesinin ardından, kentin meydanları da doldu. Havanın açık olmasını fırsat bilen özellikle yaşlılar, soluğu dışarıda aldı