İsrail, İran'ın olası bir askeri saldırısına karşı hazırlanırken ABD savaş gemileri ve savaş uçakları da İsrail'i destekleyen, Amerikan savunmasını güçlendirmek üzere Ortadoğu ve yakın bölgelere gidiyor.
Geçtiğimiz hafta üst düzey bir Hizbullah komutanının Lübnan'da ve Hamas terör örgütünün siyasi liderinin İran topraklarında öldürülmesinin ardından Tahran ve destekçisi gruplar intikam sözü verdi.
İran’ın tehditleri sonrasında ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Cuma günü geç saatlerde, ek mühimmat ve güçlerin Ortadoğu ve Avrupa'nın bazı bölgelerine taşınması için direktif verdi.
ABD'nin hamleleri arasında USS Abraham Lincoln uçak gemisi saldırı grubunun yanı sıra balistik füzeleri vurma kapasitesine sahip kruvazör ve destroyerlerin Ortadoğu'ya gönderilmesi de yer alıyor. Buna ek olarak, ABD bölgeye ilave bir savaş filosu gönderiyor ve kara konuşlu füze savunma kabiliyetlerinin konuşlandırılmasına olanak sağlayacak adımlar atıyor.
Pentagon söz konusu gemi ve uçakların ne zaman devreye gireceğini açıklamadı ancak Cuma günü yaptığı açıklamada bu hamleleri "İran ya da İran'ın ortakları ve vekilleri tarafından bölgesel tırmanma olasılığını azaltmak" için gerekli adımlar olarak nitelendirdi.
Açıklamada ayrıca bölgeye daha fazla askeri kapasitenin taşınmasının amacının "ABD kuvvetlerinin korunmasını iyileştirmek, İsrail'in savunmasına desteği arttırmak ve ABD'nin çeşitli beklenmedik durumlara yanıt vermeye hazır olmasını sağlamak" olduğu belirtildi.
Bu yeni adımlar, Austin'in İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ile yaptığı telefon görüşmesinde İsrail'e ek destek sözü vermesinden birkaç saat sonra geldi.
Pentagon sözcüsü Sabrina Singh, ABD’nin, 7 Ekim'deki Hamas terör saldırısından bu yana İsrail'e verdiği desteğin "İran, Lübnan Hizbullah'ı ve İran destekli diğer terörist grupların ABD'nin kararlılığından şüphe duymalarına yol açmayacak" düzeyde olması gerektiğinin altını çizdi.
Lübnan'da Hizbullah'ın üst düzey askeri komutanı Fuad Şükür'ün öldürüldüğü İsrail saldırısı ve ardından İran'ın yeni cumhurbaşkanının yemin törenine katılmak üzere Tahran'da bulunan Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'nin öldürülmesinin ardından bölgedeki gerilim geçtiğimiz hafta önemli ölçüde tırmandı.
İsrail, Haniye'nin ölümünün sorumluluğunu açıkça üstlenmedi ancak İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, sorumluluğu İsrail'e yükledi ve cezalandırılması çağrısında bulundu.
İranlı yetkililer Perşembe günü yaptıkları açıklamada Hamas, Hizbullah, Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler dâhil olmak üzere İran'ın önemli destekçilerinin temsilcileriyle biraraya gelerek atacakları adımları planlayacaklarını söyledi.
Ancak gerilimin bölgesel bir savaşa dönüşmesini engellemeye çalışan ABD'li yetkililer Washington'un İsrail'i savunmasız bırakmayacağının sinyallerini defalarca verdi.
Perşembe günü ABD Başkanı Joe Biden ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu arasında gerçekleşen telefon görüşmesinde Biden, "İsrail'in balistik füzeler ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere tehditlere karşı savunmasını destekleme çabalarını, yeni savunma amaçlı ABD askeri konuşlandırmalarını da içerecek şekilde ele aldı."
Amerikan savunma yetkilileri Cuma günü aynı şekilde İsrail'in İran'ın saldırganlığı karşısında yalnız kalmayacağını vurguladı.
Ortadoğu'ya giden ilave gemi ve savaş uçaklarının yanı sıra Pentagon'un bölgede yaklaşık 4 bin askerden oluşan bir ABD Deniz Piyadeleri amfibi hazır grubu da bulunuyor.
USS Theodore Roosevelt uçak gemisi taarruz grubu da Ortadoğu'da ancak bu grubun, USS Abraham Lincoln uçak gemisi taarruz grubu bölgeye ulaştığında ayrılması bekleniyor.
Bu, ABD'nin İsrail'i bir İran saldırısından korumak için savunma kabiliyetlerini arttırdığı ilk askeri adım değil.
Geçtiğimiz Nisan ayında ABD, İran'ın büyük bir insansız hava aracı ve füze saldırısını engellemek için İngiltere, Ürdün, Suudi Arabistan ve Ortadoğu'daki diğer müttefikleriyle koordinasyon halinde bölgeye donanma destroyerleri ve diğer askeri varlıklar sevk etmişti.
O dönemde bir ABD'li yetkili bu çabayı "inanılmaz bir askeri başarı" olarak nitelendirmişti.
Ancak ABD'nin İsrail'e yönelik ikinci bir İran saldırısını caydırmak için benzer bir koalisyona güvenip güvenemeyeceği belirsiz.
İran ve ortaklarının Nisan ayında fırlattıkları füze ve insansız hava araçlarının yaklaşık yüzde 99'unun hedefi vuramamasının ardından İsrail'e yönelik yeni bir hava saldırısına kalkışıp kalkışmayacakları da belirsiz.
ABD'li emekli koramiral ve Syracuse Üniversitesi Güvenlik Politikası ve Hukuk Enstitüsü Müdür Yardımcısı Robert Murrett, "İran şu anda Hamas lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da hedef alınarak öldürülmesine nasıl karşılık vereceği konusunda zor bir karar verme sürecinde" dedi.
Murrett VOA'ya e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, "İran muhtemelen İsrailliler’e vereceği yanıtı dikkatle ayarlayacaktır. Onlar [İranlılar], destekçileriyle birlikte olsun ya da olmasın, İsrail'e yönelik doğrudan ya da dolaylı herhangi bir saldırının bölgesel sonuçlarının tamamen farkındalar" dedi.
Diğer taraftan, Pentagon Cuma günü İran ve İsrail arasında yeni bir gerilimin "kaçınılmaz olmadığı" konusunda ısrar etti.
Pentagon sözcüsü Singh, "Burada bir çıkış yolu olduğuna inanıyoruz ve bu da İsrail ile Hamas arasındaki [Gazze] ateşkes anlaşmasıdır" dedi.
Bu haberde Reuters'ten alınan bazı bilgiler kullanılmıştır.