ABD’li yetkililer İsrail ve Hamas arasında varılan ateşkes anlaşmasının Pazar günü yürürlüğe gireceğini söyledi. Üç aşamalı anlaşmanın ilk aşamasında aralarında kadın, çocuk, yaşlılar ve yaralı sivillerin bulunduğu 33 kişinin serbest bırakılması bekleniyor.
15 aydır savaşın sürdüğü Gazze’de yaklaşık 100 kişi hala rehin ve İsrail ordusu bu kişilerin en az içte birinin hayatta olmadığı kanısında.
İlk aşamada serbest kalacak 33 rehine karşılığında, İsrail’in cezaevlerinde tuttuğu yüzlerce Filsitinli kadın ve çocuğun da serbest bırakılması planlanıyor.
Anlaşmanın ikinci aşamasında ise askerler ve diğer erkek rahinelerin serbest bırakılması öngörülüyor.
İkinci aşamanın uygulanmasına ilişkin müzakerelere ilk aşamanın 16. gününe kadar başlaması bekleniyor.
Bu aşama tüm geri kalan rehinelerin serbest bırakılmasını, kalıcı ateşkesi ve İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesini kapsıyor.
Pazar günü hayata geçmesi beklenen ateşkesin altı hafta sürmesi planlanıyor.
Anlaşmanın üçüncü aşaması, Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler denetiminde Gazze’nin yeniden inşasına başlanmasını öngörüyor.
Anlaşmanın uygulanması için görüşmeler Kahire’de
Üst düzey Amerikalı bir yetkili, Mısırlı, Katarlı ve Amerikalı müzakerecilerin Perşembe günü, varılan ateşkes anlaşmasının tüm unsurlarının uygulanmasına yönelik görüşmeler için Mısır’ın başkenti Kahire’ye gideceğini söyledi.
Yetkiliye göre bu görüşmelerin amacı taraflar arasında varılan anlaşmanın pürüzsüz bir şekilde uygulanmasını sağlamak.
Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, İsrail ve Hamas arasında varılan ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında iki ABD vatandaşının da serbest kalmasını beklediklerini belirtti.
İsrail ve Hamas arasında ateşkes ve rehine anlaşması varılmasına ilişkin uzun süren diplomatik süreç ve görüşmelere hem şu anki Başkan Biden hem de görevi devralacak olan Trump’ın Ortadoğu temsilcisi katılmıştı.
Anlaşma kimin başarısı?
Ateşkes anlaşmasını hem şu anki Başkan Biden hem de 20 Ocak’ta görevi devralacak olan Donald Trump kendi hanelerine yazılan bir başarı olarak değerlendirdi.
Uzun süren diplomatic süreç ve görüşmelere hem Biden hem de Trump’ın Ortadoğu temsilcisi katılmıştı.
Başkan Biden ateşkes anlaşmasını açıklarken, nihai anlaşmanın Mayıs ayında önerdiği teklifi büyük ölçüde yansıttığına dikkat çekti.
Biden bir gazetecinin tarih kitaplarının ateşkes anlaşmasını kimin hanesine yazacağı konusundaki sorusuna gülerek, “Bu bir şaka mı?” sözleriyle cevapladı.
Donald Trump ise sosyal medyadan paylaştığı mesajda, uzun süredir yaşanan tıkanıklığın ardından gelen anlaşmanın bir ölçüde onun çabalarıyla sağlandığı imasında bulundu.
Trump mesajında, “Destansı ateşkes anlaşması ancak Kasım’daki Tarihi Zaferimizin bir sonucu olarak gerçekleşebilirdi. (Bu zafer) tüm dünyaya benim Yönetimimin Barış ve tüm Amerikalılar’ın ve Müttefiklerimizin güvenliğini sağlamak üzere anlaşma müzakere etmeyi istediği sinyalini verdi” ifadelerini kullandı.
Trump 20 Ocak Pazartesi günü başkanlık görevini devraldığında anlaşmaya varılmaması halinde bunun “çok ağır bedelinin olacağı” uyarısında bulunmuştu.
Trump Katar’ın başkenti Doha’daki müzakerelere katılmak üzere Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff’u göndermişti. Witcoff Doha’daki görüşmelerin son 96 saati boyunca oradaydı.
Gazetecilere ateşkes anlaşmasıyla ilgili bilgi veren Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, Witcoff’un anlaşma sağlanmasındaki rolüne değindi, Witcodd’un Biden’ın temsilcisi Brett McGurk ile birlikte çalıştığını söyledi.
Beyaz Saray sözcüsü Karine Jean-Pierre Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Biden’ın, Trump’ın ateşkes anlaşmasının uygulanmasından sorumlu olacağı için, onun ekibinin de süreçte yer almasını istediğini söyledi.
Hem Başkan Joe Biden hem de 20 Ocak’ta görevi devralacak olan yeni başkan Donald Trump’la görüşen Netanyahu her iki lidere İsrailli rehinelerin serbest kalmasına yönelik anlaşmanın ilerletilmesi konusundaki yardımları için teşekkür etti.
Netanyahu hem Biden hem Trump’la görüştü
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Hamas’la ateşkes anlaşmasının tamamlanmadığını, nihai ayrıntıların üzerinde hala çalışıldığını söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden ve arabulucu Katar Başbakanı tarafından açıklanan anlaşmayı kabul edip etmediğini açık bir şekilde söylemeyen Netanyahu, anlaşmanın nihai ayrıntıları tamamlandıktan sonra resmi bir cevap vereceğini belirtti.
Hem şu anki Başkan Joe Biden hem de 20 Ocak’ta görevi devralacak olan yeni başkan Donald Trump’la görüşen Netanyahu her iki lidere de İsrailli rehinelerin serbest kalmasına yönelik anlaşmanın ilerletilmesi konusundaki yardımları için teşekkür etti.
İsrail’den yapılan açıklamaya göre Netanyahu Trump’a “Gazze’nin asla terör için bir liman olmayacağına” ilişkin sözleri sebebiyle teşekkür etti; açıklamada iki liderin yakın zamanda Washington’da biraraya gelme konusunda hemfikir olduğu belirtildi.
İsrailli bir yetkili Reuters’a yaptığı açıklamada, İsrail’in anlaşmayı kabulünün güvenlik kabinesi ve hükümet tarafından kabul edilene kadar resmiyet kazanmayacağını kaydetti.
Yetkiliye göre anlaşmaya ilişkin oylamanın Perşembe günü yapılması bekleniyor.
Anlaşmanın Netanyahu’nun koalisyon hükümetindeki sertlik yanlısı bazı isimlerin muhalefetine rağmen onay alması öngörülüyor.
Donald Trump varılan ateşkes anlaşmasını, İsrail’in bazı Arap ülkeleriyle ilişkilerini normalleştiren ABD destekli İbrahim Anlaşmaları’nın kapsamını genişletmek için bir ivme olarak kullanacağını söyledi.
Bu sürecin pürüzsüz bir şekilde ilerlemesi halinde, Filistinliler, Arap devletleri ve İsrail’in, savaş sonrası Gazze için vizyon konusunda anlaşması gerekiyor.
Hala cevap aranan önemli sorulardan biri de savaştan sonra Gazze’yi kimin yöneteceği.
Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısında 1200 kişi hayatını kaybetmiş ve 250 kişi de rehin alınmıştı. İsrail bu saldırının ardından Gazze’ye askeri kapsamlı harekat başlatmıştı.
Gazze’deki yetkililere göre İsrail’in havadan ve karadan düzenlediği saldırılarda 46 binden fazla kişi hayatını kaybetti.