Uluslararası bir kuruluş olan Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması Teşkilatı Başkanı Lassina Zerbo, İran’ı bu nükleer anlaşmayı bir an önce onaylamaya çağırdı.
İran’ın Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması’nı imzaladığını ancak meclisten geçirmediğini belirten Lassina Zerbo, Tahran hükümetinin anlaşma hükümlerine uymayacağı konusundaki uluslararası kaygıları gidermesi gerektiğini söylüyor. Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Zerbo’ya göre, bunun tek yolu da İran’ın antlaşmayı meclisten geçirmesi:
“İran ve geri kalan sekiz ülkenin de katılımıyla bu anlaşmayı bir an önce onaylayalım. Bundan 15 yıl sonra İran’la nükleer anlaşma konusunda ne yapacağımızı düşünmemize gerek kalmasın. Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması, İran’la varılan ve uluslararası barış ve güvenliği sağlamayı amaçlayan anlaşmanın uygulanması için atılacak bir sonraki adıma zemin hazırlayabilir.”
Lassina Zerbo’nun başkanlığını yaptığı teşkilat, hava, deniz ve yeraltındaki nükleer patlamaları izliyor ve doğruluyor. Zerbo, teşkilatın İran’la varılan anlaşmanın uygulanmasında hiçbir resmi rolü olmamasına rağmen yaptıkları işin doğası gereği İran’ın nükleer deneme yapıp yapmadığını anlayabileceklerini söylüyor.
Peki bu kurum, nasıl çalışıyor? Kuruluş amacı ne? Lassina Zerbo, teşkilat hakkında şu bilgiyi veriyor:
”Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması Teşkilatı, Viyana’da. Teşkilat, deniz, hava ya da yeraltında olsun, dünyanın herhangi bir yerinde yapılan nükleer denemelerin gözden kaçmaması için uluslararası izleme sistemi oluşturulması amacıyla kuruldu. Bizim işimiz tüm dünyada nükleer faaliyetleri yakından izlemek ve her nükleer denemeyi tespit etmek.”
Teşkilatın İran’la varılan anlaşmaya uyumun izlenmesi konusunda resmi bir sorumluluğu olacak mı? Lassina Zerbo, bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
”Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması Teşkilatı’nın İran’la varılan anlaşma çerçevesinde resmi bir rolü yok. Ancak uluslararası gözlemleme sistemine sahip olan teşkilatımız, nükleer silah geliştirilmesi sürecinin bir parçası olan nükleer deneme aşamasında her türlü nükleer patlamayı tespit edebilecek kapasiteye sahip. Bundan 15 yıl sonra ne olacağına dair çok sayıda soru işareti var. Eğer Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması bugün kabul edilmiş olsaydı bundan 15 yıl sonra İran’la varılan anlaşmanın akıbeti ne olacak, bunu konuşuyor olmazdık. Bu anlaşmaya bir an önce sahip çıkalım, İran ve diğer sekiz ülkenin de katılımıyla antlaşmayı onaylayalım. Ancak bu şekilde, bundan 15 yıl sonra İran’la nükleer anlaşma konusunda ne yapacağımızı düşünmemize gerek kalmaz.”
İran, Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması’nı onaylamayan sekiz ülkeden biri. İran’ı anlaşmaya dahil etmek için şimdiuluslararası toplumun elinde daha iyi bir fırsat olduğunu düşünmek doğru mu? Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması Teşkilatı Başkanı Lassina Zerbo’nun bu soruya yanıtı şöyle:
”İran ve altı dünya gücü arasında varılan anlaşmayla İran’ın Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması’nı onaylaması daha da önem kazanıyor. İşin teknik tarafının bir parçası oldukları için zaten şimdiden İranlılarla işbirliği yapıyoruz. Antlaşmayı meclisten geçirmeleri için gerekli ortamın hazırlanmasına yardımcı olmak istiyoruz. İran, nükleer görüşmelerin daha başındayken bu antlaşmayı onaylayabilirdi. Ama olmadı. Doğru zamanı bekleyeceğiz.”
İran, Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması’nı imzalayarak işin teknik kısmının bir parçası oldu ancak metin, henüz meclisin onayından geçmedi. Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması Teşkilatı Başkanı Lassina Zerbo, belgeye uluslararası destek istiyor:
”Uluslararası toplumu, oluşturduğumuz bu taslağa katkıda bulunmaya çağırıyorum. Yüksek düzeyde çok taraflılık, siyasi liderlik, azim ve kararlılık işe yarıyor. Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması, uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması için gereken şartların oluşturulmasını sağlayabilir.”