Birleşmiş Milletler (BM) nükleer gözlemcisi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), İran'ın uluslararası talepleri hiçe sayarak silah seviyesine yakın zenginleştirilmiş uranyum stokunu arttırdığını ve ajansın en deneyimli nükleer denetçilerinin ülkenin nükleer programına erişimine izin vermemeye de devam ettiğini söyledi.
Haber ajansları IAEA’in gizli raporuna Perşembe günü erişebildi.
İran ile nükleer diplomasi, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın kısa bir süre önce seçilmesi ve Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimleri nedeniyle neredeyse durma noktasına geldi.
IAEA Başkanı Rafael Grossi Perşembe günü üye ülkelere gönderdiği raporda, “Pezeşkiyan ile ilk görüşmesini İran'a erken bir ziyaretin takip etmesini ve hızlı bir şekilde somut sonuçlara yol açacak akıcı, yapıcı bir diyalog kurulmasını” umduğunu söyledi.
Rapor, 17 Ağustos itibariyle İran'ın yüzde 60'a kadar zenginleştirilmiş 164,7 kilogram uranyuma sahip olduğunu ve IAEA'in Mayıs ayındaki son raporundan bu yana 22,6 kilogramlık bir artış görüldüğünü ortaya koyuyor.
Yüzde 60'a kadar zenginleştirilmiş uranyum, silah sınıfı uranyum için gereken yüzde 90 hedefinin gerisinde kalıyor. Ancak İranlı yetkililer giderek artan bir şekilde, atom silahlarına sahip olabilecekleri tehdidinde bulunuyorlar.
Grossi daha önce İran'ın elinde birkaç nükleer bomba yapmaya yetecek kadar, neredeyse silah düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum bulunduğu konusunda uyarıda bulunmuştu.
IAEA raporuna göre iki yıldır devam eden sorunlarda hiçbir ilerleme kaydedilmedi. İran, zenginleştirme uzmanları dahil IAEA müfettişlerinin ülkenin nükleer tesislerine girmesini engellemeye devam ediyor. İran'dan, nükleer tesis olarak ilan edilmemiş iki noktada neden uranyum izleri tespit edildiğine dair bir açıklama da gelmedi.
Rapor ayrıca İran'ın ülkenin ana zenginleştirme tesislerine uranyumu rafine eden makineler olan santrifüjlerden en az sekiz küme eklediğini ortaya koydu. Ancak IAEA raporuna göre yeni makineler henüz devreye alınmadı, bu da makinelerin henüz uranyum rafine etmediği anlamına geliyor.
İran, barışçı amaçlar için tasarlandığı konusunda ısrar ettiği nükleer programına sınırlamalar getiren uluslararası bir anlaşmaya imza atmış ve bunun karşılığında İran'a uygulanan ekonomik yaptırımlar kaldırılmıştı.
Sözkonusu anlaşma 2018 yılında dönemin ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin anlaşmayı terk etmesiyle çöktü.
Bu haber için bazı bilgiler Associated Press ve Reuters'ten alınmıştır.