İran, 16 Eylül’de gözaltındayken ölen 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ardından başlayan protest eylemlerine katılan iki kişiyi daha asarak idam etti. İdam edilen kişiler protestolar sırasında güvenlik görevlilerini öldürmekle suçlanıyordu.
İki erkek protestocu üzerlerine atılı suçtan dolayı aldıkları ceza nedeniyle Cumartesi gunu asılarak idam edildiler. Aynı suçtan ceza idam cezası alan üç kişinin daha bulunduğu 11 kişiye de Basij birimi güvenlik görevlilerine saldırmaktan hapis cezası aldıkları biliniyor.
İran resmi haber ajansı IRNA, idamların infaz edilmesiyle ilgili haberinde “Muhammed Mehdi Karami ve Seyyid Muhammed Hüseyni, Ruhollah Ajamian’ın yok yere şehit olmasına sebep oldukları gerekçesiyle bu sabah asıldılar” ifadelerine yer verdi.
İran’da son dönemde yaşanan protesto eylemlerine katıldıkları gerekçesiyle idam edilen kişi sayısı böylece 4’e yükseldi.
İngiltere'den tepki
İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, İran'ın iki protestcuyu idam etmesine tepki gösterdi. Twitter hesabından bir paylaşımda bulunan İngiliz bakan "Muhammed Mehdi Karami ve Seyyid Muhammed Hüseyni'nin İran rejimi tarafından idam edilmesi menfur bir olaydır. İngiltere her durumda idam cezasına karşıdır" ifadelerini kullandı.
Uluslararası Af Örgütü geçen ay yaptığı açıklamada, İran’ın protestolar nedeniyle en az 26 kişiye idam cezası verilmesi kararı aldığının bilindiğini açıklamıştı.
Uluslararası Af Örgütü ve diğer insan hakları kuruluşları, yargılamalarda idam cezası verilen kişilerin kendilerini adil biçimde savunmasına ve istedikleri avukatı seçmelerine izin verilmediğini kendilerine rejim tarafından atanan avukatlara mecbur bırakıldıklarını belirtiyor.
Af Örgütü, idam edilen 22 yaşındaki Karami’nin karate şampiyonluğu bulunan bir sporcu olduğunu ve zorla suçu kabul etmeye zorlandığını ifade etti.
İdam edilen bir diğer kişi olan Hüseyni’nin avukatı, 18 Aralık’ta Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Hüseyni’nin de suçu kabul etmesi için işkenceye maruz bırakıldığı bilgisini paylaşmıştı.
Avukat Ali Şerifzade Ardakani, Hüseyni’nin elleri ve ayakları bağlı şekilde kafasına vurularak bayılana kadar dövüldüğünü ve vücudunun farklı bölümlerine elektrik verildiğini anlattı. İran gözaltındaki kişilere işkence yapıldığı iddialarını reddediyor.
İran’da protestoların başlamasına neden olan olayda 22 yaşındaki Kürt kökenli İranlı genç Mahsa Amini, ahlak polisi tarafından saçını düzgün şekilde örtmediği gerekçesiyle zorla gözaltına alınmış karakolda da hayatını kaybetmişti.
ABD’nin yaptırım listesindeki isim yeni polis şefi oldu
Bu gelişmeler yaşanırken İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, Ahmed Reza Radan isimli sert uygulamalarıyla tanınan kişiyi ülkenin yeni polis şefi olarak atadı.
Radan, adının karıştığı insan hakları karşıtı uygulamalar nedeniyle ABD tarafından 2010 yılında yaptırım listesine alınmış bir isim. Radan ayrıca daha önce de kadınların islami kurallara uygun giyimi konusunda dikkatli olmaları ve bu konuda daha sert önlemler uygulanmasını savunmasıyla bilinen bir kişi.
Basij gücü olarak bilinen ve İran Devrim Muhafızları’yla bağlantılı polis gücü, protestoları bastırmada görev alan polis birimi olarak biliniyor.
İran, protestolar konusunda başta ABD olmak üzere batılı ülkeleri suçluyor ve protestoların bastırılmasını ulusal güvenlik ve egemenlik konusu olarak değerlendiriyor.
HRANA isimli sivil toplum örgütü, İran’da şu anakara düzenlenen protestolarda 517 kişinin hayatını kaybettiğini ölenlerden 70 kişinin de çocuk olduğunu açıkladı. Protestolarda ayrıca 68 güvenlik görevlisi de öldü. HRANA’nın verilerine göre, İran’da protestolar nedeniyle 19 bin 262 kişi de gözaltına alındı.
İranlı yetkililerse protestolarda aralarında güvenlik güçlerinin de bulunduğu 300 kadar kişinin öldüğünü açıkladı.
Protestolara katılanlardan 23 yaşındaki Mohsen Şekari, 8 Aralık’ta tutuklanmasından 3 ay sonra idam edilen ilk protestocu olmuştu. Şekari de Basij polis gücünden bir güvenlik görevlisini bıçaklamak, yoa barikat kurmak, çöp konteynırlarını ateşe vermek ve kamu düzenini bozmaya çalışmakla suçlanmıştı.
Mecid Reza Rahnavard isimli bir diğer 23 yaşındaki protestocu da 12 Aralık tarihinde asılarak idam edilmişti. Rahnavard’da iki ayrı Basij görevlisini bıçaklayarak öldürmekle suçlanıyordu.