İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın Pazartesi günü parlamentoda 50 sayfalık bir plan şeklinde açıklayacağını söylediği gevşeme yol haritasının ilk taslağı mağazaların, işyerlerinin ve okulların açılmasını mümkün kılıyor. Planın yürürlüğe girmesiyle İngilizler Çarşamba’dan itibaren istedikleri kadar spor yapacak, otomobile binecek, aile üyeleriyle parklarda güneşlenebilecek.
Johnson yeni özgürlükleri müjdelerden “Eğer vakalar yine yükselirse ayağımız frende olacak” dedi.
Başbakan’ın Pazar akşamı bizzat açıkladığı yol haritası, özellikle inşaat işindekilerin çalışmak için evden çıkılabileceğini, fakat toplu taşıma kullanmayacağını öngörüyor.
Çalışanların, eğer toplu ulaşım kullanamazsa işe nasıl gidebileceği sorusu, Başbakan’ın bisiklet tavsiyesine rağmen hala net bir yanıt bulabilmiş değil.
Ulaşım sendikaları: “Çalışmama hakkınız var”
Özellikle Londra’da toplu taşıma ağında büyük yer tutan tren ve metrolarda çalışanların sendikası RMT, web sitesinden üyeleri için bir uyarı mesajı yayınladı. Açıklamada “Hükümetin ölümle sonuçlanabilecek karmaşık açıklamalarının ardından üyelerimize, güvensiz Corona koşullarında çalışmamalarını tavsiye ediyoruz” dendi. Hükümetin, seferlerin normalleştirilmesi konusunda, mutabık olunan 18 Mayıs gününü bir anda tek taraflı 11 Mayıs’a çekmesini eleştiren sendika, ‘‘Gerekli çalışma koşulları sağlanmadıkça işçilerin çalışmama hakkı var’’ açıklamasını yaptı.
''Toplu taşıma kullanmayın'' diyen Johnson'dan öneri: ‘‘Bisiklet sürün’’
Başbakan Boris Johnson’ın açıklamasında da toplu ulaşım kullanılmaması tavsiye ediliyor. Ulaştırma Bakanlığı’nın 9 Mayıs’ta yaptığı 2 milyar sterlin bütçeli ‘‘yeni bisiklet ve yürüme rotalı işe gidiş dönüş yolu projesi’’ haberi, kurumun web sitesinde birinci sayfada görünüyor. Açıklama “Alternatif ulaşım biçimleri, toplu ulaşımın üzerindeki yükü hafifletebilir” diye başlıyor.
Basın planı eleştiriyor
Johnson’ın yoğun bakımdaki tedavisi sırasında dahi özellikle medyanın bir bölümünde ‘‘açık’’ bir baskıya dönüşen “kısıtlamaların gevşemesi” beklentisine ilişkin bugünkü haberlerde, Başbakan’ın Pazar akşamı yaptığı açıklamasına yönelik tepkiler göze çarpıyor.
Daily Mail gazetesi gevşemeye yönelik açıklamaları “Boris el frenini çekili bıraktı” manşetiyle tanımladı.
The Guardian’da ise haber, “Başbakan’ın kısıtlama açılımı kafaları karıştırdı ve İngiltere’yi böldü” şeklinde verildi.
Başbakan’ın kısıtlamalar konusundaki son açıklaması, iki ayrı kutupta olan İngiliz basınını bu konuda birleştirmiş gibi görünüyor. Kısıtlamalar kalksın diyenler ve önlemlerin devamından yana olanlar, Başbakan Johnson’ın açıklamalarını doyurucu bulmadıklarını ifade ediyor ve onu belirsizlikle suçluyor.
Kısıtlamalara karşı duruşuyla tanınan yazarlarla, Başbakan’ın yanında saf tutan yazarlar onun hata yaptığını söylüyor ve Johnson için ‘‘kararsızlığı nedeniyle felce uğramış’’ ifadesini kullanıyor.
Siyasi tepkiler
Başbakan’ın yeni dönem planları, siyasi ortamda da benzer tepkiler aldı.
Ana muhalefet lideri İşçi Partisi Genel Başkanı Keir Starmer da açıklamayı ‘‘net’’ bulmadı ve “Milyonlarca kişiye işe gidebilecekleri, ancak ulaşımı kullanamayacakları sadece 12 saat önce bildirildi” dedi. Liberal Demokrat Parti lideri Sir Ed Davey ise Başbakan’ı, uğrunda bunca zaman mücadele edilen amaçları riske atmakla suçladı.
İskoçya Özerk Yönetimi Baş Temsilcisi Nicola Sturgeon ise ‘‘Başbakan’ın açıklamaları sadece İngiltere için geçerli’’ dedi. Kendi yetkileri uyarınca İskoçya ve Galler’de kısıtlamalar devam ediyor. Kuzey İrlanda ise İngiltere’yi takip edeceğini açıkladı.
İbreli uyarı sistemi
Johnson, planını bir uyarı sistemine göre oluşturduğunu ve kararların bir ibrenin yeşilden, kırmızıya 5 aşamalı hareketine göre güncelleneceğini açıkladı. Başbakan, Ortak Biyogüvenlik Merkezi’nce belirlenecek alarm derecesinde ibre, en tehlikesiz duruma işaret eden yeşili gösterdiğinde kısıtlamaların kalkacağını; riskin arttığını ifade eden sarı, turuncu ve kırmızıda ise dereceli olarak kısıtlamaların yeniden gündeme geleceğini belirtti.
İbrenin yönünü ise hastalığın bulaşma hızını ifade eden R katsayısı belirleyecek. R katsayısı, ‘‘1 kişinin kaç kişiye hastalık bulaştırdığı hesaplanınca ortaya çıkan rakam’’ anlamına geliyor. Johnson’a göre İngiltere’de bugün bu rakam 0,5 ile 0,9 arasında bir yerde. Bu da şu anki kısıtlamalarla, Corona virüsü taşıyan 10 kişinin, hastalığı 9 ya da 5 kişiye bulaştırma potansiyeline sahip olduğu anlamına geliyor.