Irak ordusunda yer alan milislerin, Musul’dan kaçmaya çalışan erkekleri bilinmeyen gözaltı merkezlerinde tuttuğu ve dış dünya ile iletişimi kestikleri öne sürüldü.
İnsan Hakları Gözlem, bugün yayınladığı raporunda Haşdi Şabi olarak bilinen Şii Halk Seferberlik Güçleri’nin gözaltındaki Iraklılar’a yönelik istismar ihtimalinin arttığı uyarısı yaptı. Gözlemevi, gözaltındaki kişilerin ailelerine bilgi verilmediğini, nerede ve neden tutulduklarının açıklanmadığını yazdı.
Örgütün Ortadoğu direktör yardımcısı Lama Fakih, “Haşdi Şabi tarafından tutulan erkeklerin ortadan kaybolduğuna dair, bu kişilerin yakınlarından ihbar alıyoruz. Gözaltına alınan bu erkeklere ne olduğunu tam olarak bilemiyoruz zira şeffaf olan hiçbir durum yok ve aileler gerçekten endişeli” dedi.
Haşdi Şabi’nin basın sözcüsü ise Amerika’nın Sesi’nin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.
Musul’un doğusundan kaçan ve şehrin iki kilometre güneyindeki kontrol noktasına gelen ailelerden de benzer ihbarlar alınıyor. 15 yaşından büyük erkekler, eşlerinden, annelerinden ve çocuklarından ayrı bir yere alınıyor. Askerler, her birinin kimliğini, IŞİD’le bağlantılı olabilecekler listesiyle karşılaştırıyor. İki ailenin verdiği bilgiye göre en az sekiz erkek, listede olmamalarına rağmen bu şekilde gözaltına alındı. Ama aileler, kontrol noktalarında Haşdi Şabi rozetli militanların da olduğunu söylüyor.
Kontrol noktasında görev yapan bir Iraklı asker de İnsan Hakları Gözlemevi’ne bu iddiaları doğruladı ve Haşdi Şabi militanlarının her gece gelerek hükümetin arananlar listesinde olmayan erkekleri aldığını söyledi.
Musul’un 40 kilometre batısındaki Nzara köyünün sakinleriyle konuşan insan hakları savunucuları, 100 kadar Şii milisin 260 aileyi 2016 yılı Kasım ayında 15 gün başka bir kasabada tuttuğunu daha sonra da aileleri mülteci kamplarına gönderdiklerini öğrendi. Ancak koyunlarını satmak için yola çıkan beş çoban ise köye dönmedi. Aileleri daha sonra çobanların, yerel bir televizyon kanalında cihatçı olarak sunulduğunu anlattı.
Lama Fakih, yetkililerin ortadan kaybolan Iraklılar’ın yerini belirlemek ve kötü muameleyi belgelemek için harekete geçmesi gerektiğini söyledi.
Haşdi Şabi militanlarının resmi olarak kontrol ve gözetleme merkezlerinde yetkisi yok. İnsan Hakları Gözlem, bu konuda eğitim almayan militanların kötü muamelesinden endişe ettiklerini belirtiyor. Örgüt, Iraklı yetkililerden de gözaltı sürelerinde yasalara ve uluslararası hukuka uygun şekilde hareket etmelerini istedi. Irak hukukuna göre gözaltına alınanlar en fazla 48 saat içinde hakim karşısına çıkarılmak zorunda.
Şii milisler daha çok Musul’un batısında toplanmış durumda. Irak Başbakanı Haydar El Ebadi, Musul operasyonu başlamadan önce, Şiilerin çatışmalarda kullanılmayacağını vaat etmişti. Ancak Kasım sonunda Ebadi’yi destekleyen milletvekilleri, Meclis’te yaptıkları oylamayla Haşdi Şabi’yi silahlı kuvvetlere katmıştı.
İnsan hakları örgütleri, Haşdi Şabi’yi birçok katliam, işkence ve sivilleri yerlerinden etmekle suçluyor.
İnsan Hakları Gözlem, son olarak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin güvenlik güçleri Asayiş’i, 11 yaşındaki çocukları bile gözaltına almak ve IŞİD’çi olduklarını itiraf ettirmek için çocuklara işkence yapmakla suçlamıştı.
Gözlemevine göre, IŞİD kontrolündeki bölgelerde yaşayan Sünni 180 erkek çocuğu, Asayiş tarafından, çocuk gözaltı merkezlerinde tutuluyor.
Bölgesel Kürt Yönetimi yetkilileri ise her türlü istismar iddiasını reddediyor. Uluslararası raporları incelemekle görevli Dindar Zebari, işkenceye karşı politikalar izlediklerini açıkladı. Zebari, yazılı açıklamasında “11-17 yaş arası çocuklar dahil tutukluların tümüne işkence ve fiziksel ceza vermek yasaktır. Kürt bölgesinde gözaltına alınan hakları yasa ile korunmaktadır” ifadelerini kullandı.