ABD’de 2020 başkanlık seçimlerinin ardından asılsız hile iddiaları sebebiyle iftira davasında birbiriyle mahkemelik olan Fox News ve oy makinesi üreticisi Dominion şirketi anlaşma sağladı. Yayınlarında asılsız iddialara geniş yer veren Fox News oy makinesi üreticisi firmaya 787,5 milyon dolar tazminat ödeyecek.
Dominion ürettiği ekipmanla ilgili komplo teorilerinin yayılmasına sebep olarak şirketin itibarını zedelediği gerekçesiyle açtığı iftira davasında Fox kanalından 1,6 milyar dolar tazminat talep etmişti.
Fox ise bu miktarın merkezi Coloroda’da bulunan şirketin değerinin çok üzerinde olduğunu savunmuştu.
İftira ve karalama davasında anlaşmaya varılamaması halinde davanın altı hafta sürmesi; yargılama sürecinde Fox News kanalının önde gelen ekran yüzlerinin ve yöneticilerinin ifade vermesi bekleniyordu.
“Hakikat önem taşır, yalanların sonuçları olur”
Dava, Amerika'da ifade özgürlüğü hakkının korunması maddesinin sınanması ve Fox News kanalının 2020 başkanlık seçiminin hileyle çalındığına ilişkin yalanın yayılmasında oynadığı rolün ortaya konması açısından önem taşıyordu.
Davada Dominion Voting Systems şirketini temsil eden avukat Justin Nelson kararın açıklanmasının ardından düzenlediği basın toplantısında, “Hakikat önem taşır. Yalanların sonuçları olur. Bugünkü karar hakikat ve demokrasinin güçlü şekilde onaylandığını temsil ediyor" ifadelerini kullandı.
Dominion şirketinin CEO'su John Poulos davada varılan anlaşmayı tarihi olarak niteledi; "Fox News, Dominion hakkında şirketim, çalışanlarımız ve müşterilerimize büyük zarar veren yalanları söylediğini kabul etti. Bu dava aracılığıyla gün ışığına çıkan delillerin, yalanların yayılması ve onaylanmasının nasıl sonuçlandığını gösterdiğine inanıyoruz" dedi.
John Poulos, "Medyada doğru habercilik demokrasimiz için gerekli" diye konuştu.
Mahkeme binasından hızla ayrılan Fox News avukatlarıysa basın mensuplarına bir açıklama yapmadı.
Dominion şirketini temsil eden avukatlar Fox News'un şirketten özür dileyip dilemeyeceği konusundaki sorulara yanıt vermedi.
Fox'tan açıklama
Fox News, davada anlaşmaya varılmasının Fox'un "en yüksek gazetecilik standartlarına devam eden bağlılığını gösterdiğini" kaydetti.
Açıklamada, "Dominion ile anlaşmazlığı ayrıştırıcı bir yargılamanın getireceği hırçınlık yerine dostane bir şekilde çözme kararımızın ülkenin bu konuları geride bırakmasını sağlamasını umuyoruz" ifadeleri kullanıldı.
"Fox sunucuları inanmamalarına rağmen iddialara yayınlarda yer verdi"
Davaya bakan yargıç tarafların anlaşmaya vardığını açıklarken, Fox News kanalında eski Başkan Donald Trump’a yakın isimler tarafından oy makinesi üreticisi firmayla ilgili dile getirilen iddiaların hiçbirinin gerçeği yansıtmadığını vurguladı.
Dava kapsamında kamuoyuyla paylaşılan kayıtlar Fox News sunucularının ve yöneticilerinin, aslında kendileri de inanmamalarına rağmen, Trump’a yakın kişiler tarafından gündeme getirilen bu iddialara yayınlarda yer verdiklerini gösteriyor.
Tarafların anlaşmaya varması, oy makinesi şirketi tarafından seçimlerle ilgili asılsız hile iddialarının yayılmasında rol oynamakla suçlanan Fox News kanalını imaj açısından zor durumda bırakabilecek bir davayı sonlandırmış oluyor.
Ne olmuştu?
2020 seçimlerinden sonraki haftalarda tanınmış Fox News programcılarının yayınlarına çıkardığı Trump yandaşları, Dominion'ın ürettiği oy kullanma makinelerinin Trump'a atılan oyları çalıp Biden'a yazdığı şeklindeki asılsız iddiaları ortaya atmıştı.
Fox programcıları ve yöneticileri bu iddialara inanmamalarına rağmen yayınlarda gündeme getirilmesini engellememişti.
Dominion'ın avukatları, mahkeme dosyasında, "Fox, bu ülkenin tarihinin en yıkıcı yalanlarından birini yaydı ve destekledi" ifadelerini kullandı.
Yöneticilerinden doğruluk teyidi yapan elemanlarına birçok Fox mensubu arasındaki iletişime dikkat çeken Dominion, firmanın rating yükseltme uğruna kasten yalan haber yaydığını iddia etti.
Fox ise sadece Trump'ın seçim sonuçlarına itirazlarını haberleştirdiğini ve Trump'ın avukat ve müttefiklerinin söylediklerinin izleyicilere ulaşmasına aracı olduğunu savundu.
Federal seçim yetkilileri ve eyaletlerdeki seçim görevlileri, seçimin kıl payı kazanıldığı eyaletlerdeki kapsamlı söyleşiler ve Trump'ın kendi Adalet Bakanı, seçim sonucunu değiştirecek nitelikte hile yapıldığına ilişkin kanıt olmadığını açıklamıştı. Seçimlerin hileli olduğuyla ilgili de hiçbir inandırıcı kanıt ortaya çıkmadı.
Bazıları Trump'ın döneminde atanan yargıçlardan oluşan çok sayıda mahkeme de eski Başkan'ın seçimlerde hile yapıldığı iddialarını reddetmişti.
Fox News haber kanalının en büyük yıldızı Tucker Carlson, Trump'ı küçük gören ifadeler kullanmış, davanın bir parçası olarak yayınlanan telefon mesajlaşmalarında Carlson'un "ondan tutkuyla nefret ediyorum, çoğu akşam yayında Trump'ı görmezden gelmeye çok ama çok yakınız" şeklinde görüş bildirmişti.
Fox News'ün kurucusu ve Fox şirketinin başkanı Rupert Murdoch, 19 Kasım 2020 tarihinde Trump'ın avukatlarının düzenlediği bir basın toplantısını izlerken gönderdiği bir elektronik posta mesajında seçimlerde hile yapıldığı iddialarını "gerçekten delice" olarak nitelemişti.
Ancak buna rağmen seçimlerden sonra haftalar boyunca Fox, seçimlere ilişkin komplo iddialarına yer vermeyi sürdürmüştü.
Murdoch, davaya ilişkin yazılı ifadesinde, 2020 başkanlık seçimlerinin adil olduğunu ancak bazı Fox programcılarının gerçeği yansıtmayan seçim iddialarını desteklediğini kabul etmişti.