Güney Kore’de geçen hafta başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminde bulunan Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol'un ülkeyi terk etmesi yasaklandı. Yoon’un istifa etmesi yönündeki çağrılar artarken ülkedeki liderlik krizi derinleşiyor.
Başarısız girişim için özür dileyen, siyasi ve hukuki kaderini iktidardaki Halkın Gücü Partisi'ne (PPP) bıraktığını söyleyen Yoon, çağrılara rağmen istifa etmedi. Yerel basında çıkan haberlere göre Yoon hakkında cezai soruşturma da başlatıldı.
Güney Kore Savunma Bakanlığı, Yoon'un hala yasal olarak “başkomutan” olduğunu bildirdi ancak üst düzey subaylar arasında başkana karşı artan muhalefet ve kendi partisi PPP’nin nihai istifasını ele almak için bir komisyon kuracağını söylemesiyle iktidar üzerindeki hakimiyeti sorgulanır hale geldi.
Üst Düzey Yetkililer için Yolsuzluk Soruşturma Ofisi Başkanı Oh Dong-woon, parlamentodaki bir oturumda, zor durumdaki başkana karşı ne gibi adımlar atıldığı sorulduğunda, Yoon'a yurtdışı seyahat yasağı getirildiğini söyledi.
Adalet Bakanlığı yetkilisi Bae Sang-up da seyahat yasağı kararının uygulandığını bildirdi.
Üst Düzey Yetkililer için Yolsuzluk Soruşturma Ofisi, 2021 yılında cumhurbaşkanı ve aile üyeleri de dahil olmak üzere üst düzey yetkilileri soruşturmak üzere kurulmuştu ancak cumhurbaşkanını yargılama yetkisi bulunmuyor. Bunun yerine yasa gereği konuyu savcılığa havale etmesi gerekiyor.
Yoon hakkında Cumartesi günü parlamentoda yapılan azil oylamasında Cumhurbaşkanı’nın azledilmesi kararı çıkmamıştı. İktidar partisinin cumhurbaşkanlığı yetkilerini başbakana devretme kararı ABD'nin kilit müttefikini anayasal bir krize sürükledi.
Yoon, bazıları kendi iktidar partisi içinden de olmak üzere istifa çağrılarını reddetti ve hafta sonu Yonhap haber ajansının vatana ihanet iddiasıyla cezai soruşturma altında olduğunu bildirmesiyle geleceği daha da belirsiz hale geldi.
Yonhap'ın haberine göre savcılar Pazar günü eski Savunma Bakanı Kim Yong-hyun'u 3 Aralık'ta sıkıyönetim ilan edilmesinde rolü olduğu iddiasıyla tutukladı.
Yoon, 3 Aralık'ta “devlet karşıtı güçler” ve engelleyici siyasi muhalifler olarak adlandırdığı grupların kökünü kazımak için orduya geniş kapsamlı olağanüstü hal yetkileri vermiş, parlamentonun asker ve polis kordonuna meydan okuyarak oybirliğiyle kararnameye karşı oy kullanmasının ardından altı saat sonra emri iptal etmişti.
Tepkiler üzerine, savunma bakanı vekili de dahil olmak üzere çok sayıda askeri yetkili, yeniden sıkıyönetim uygulanmasına yönelik herhangi bir yeni emre uymayacaklarını açıklamıştı.
Muhalefet sıkıyönetim girişimine karışan tüm askeri yetkililerin tutuklanmasını istiyor
Ana muhalefetteki Demokrat Parti (DP), Yoon'un orduyu kontrol etme yetkisinin elinden alınması çağrısında bulundu. DP ayrıca Yoon'un ve sıkıyönetim fiyaskosuna karışan tüm askeri yetkililerin tutuklanmasını talep etti.
Yoon'un Halkın Gücü Partisi (PPP) sözcüsü, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, diğer konuların yanı sıra “sıkıyönetim sonrası siyasi istikrar ve (Yoon'un) erken istifası” ile ilgilenmek üzere bir görev gücü kurduklarını söyledi.
PPP lideri Han Dong-hoon, Pazar günü Cumhurbaşkanı’nın dışişleri ve diğer devlet işlerinden dışlanacağını ve Başbakan Han Duck-soo'nun, Yoon sonunda kenara çekilene kadar hükümet işlerini yöneteceğini duyurdu.
Bu öneri, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle muhalefetin eleştirilerine neden oldu. Yoon'un görevden alınması ya da istifa etmesi ve yasal kovuşturmaya uğraması gerektiğini söyleyen muhalefet, Cumartesi günü başka bir görevden alma tasarısını masaya yatırmayı planlıyor.
Kore Üniversitesi Hukuk Fakültesi profesörü Chang Young-soo, cumhurbaşkanının başbakana yetki devredebildiğini, özellikle de ordu üzerindeki kontrolünü devredebildiğini, ancak başbakanın diplomatik konularda cumhurbaşkanı olarak hareket etme yetkisine sahip olup olmadığının tartışmalı olduğunu söyledi.
Chang, “Ayrıca ABD başkan yardımcısının aksine Güney Kore başbakanı seçimle işbaşına gelmiyor. Bu da demokratik meşruiyetin zayıf olduğu anlamına geliyor. Dolayısıyla bu sistemin ne kadar devam edebileceği de bir sorun olacaktır” dedi.
Askerin tepkisi
Muhalefet lideri Lee Jae-myung, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, siyasi krizin Asya'nın dördüncü büyük ekonomisi ve dünyanın en büyük bellek çipi tedarikçisi olan Güney Kore'ye geri dönüşü olmayan zararlar verebileceği uyarısında bulundu.
Güney Kore Maliye Bakanlığı ve düzenleyici kurumlar, Aralık ayı sonuna kadar acil durum planlarını devreye sokarak ve likiditeyi artırarak mali piyasaları istikrara kavuşturmak için tüm çabayı göstereceklerini açıkladı.
Güney Kore'nin özel kuvvetler komutanı, askeri yetkililer içindeki muhalefetin son işareti olarak, sıkıyönetimin reddedilmesine yönelik bir oylamayı durdurmak için geçen hafta birliklerini parlamentoya gönderme emri aldığını söyledi.
707'nci Özel Görevler Grubu Komutanı Albay Kim Hyun-tae, gazetecilere yaptığı açıklamada, birliklerinin eylemlerinin sorumluluğunu üstlendiğini ancak dönemin Savunma Bakanı Kim Yong-hyun'un emirleri doğrultusunda hareket ettiğini belirtti.
Albay Kim, Seul'deki Savunma Bakanlığı önünde gazetecilere yaptığı açıklamada, “Hepimiz eski savunma bakanı tarafından kullanılan kurbanlardık” dedi.
Kim, durdurulabileceği korkusuyla medyaya konuşma planından orduya bahsetmediğini dile getirdi.