Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yaklaşmasıyla toplumun pek çok alanında gündeme gelen "İslam tartışmaları" camilerden ve meclisten sonra üniversitelere de sıçradı. Yüksek Öğretim Bakanı Frederique Vidal'in, geçtiğimiz hafta, üniversitelerde "İslamcı solculuk ve sömürgecilik sonrası çalışmalar" hakkında soruşturma başlatacaklarını açıklaması tartışma yarattı. Le Monde gazetesinde bildiri yayınlayan 800'ü aşkın bilimadamı, "üniversitelerde cadı avını" reddederek Bakan Vidal'in istifasını istedi.
Akademik çevreler hükümeti, "siyasi çıkarları için, son derece marjinal olan bir konuda cadı avına çıkmak ve üniversitelerin bağımsızlığına müdahale etmekle" suçladı.
Sosyal adaletsizlik üzerine yaptığı çalışmalarla uluslararası üne sahip ekonomist Thomas Piketty, Liberation gazetesine verdiği söyleşide, "Bakan Vidal'in açıklamaları, sosyal bilimler hakkında hiçbir şey bilmediğini gösteriyor. Bilgileri vazgeçilmez olan bilimadamlarını, cadı avına çıkarak, popüler intikam isteyenlerin önüne atıyor. Bakan Vidal istifa etmelidir" dedi.
Bolsonaro ve Orban benzetmesi
Haftasonu Le Monde gazetesinde bir bildiri yayınlayan Yüksek Öğretim ve Araştırma Federasyonu'na bağlı 800'ü aşkın araştırma üyesi ve akademisyen de, Bakan Vidal'in, aşırı sağın "hayali İslamcı solculuk" fantezilerini kullanarak üniversitelere saldırmasını kınadı:
"Bu girişim, bir akademisyen ve Bakan olarak Frederique Vidal'ın, kendisinin de ait olduğu ve koruması gereken bütün bir topluluğu karalamasıdır... Orban’ın Macaristan’ı, Bolsonaro’nun Brezilya’sı veya Duda’nın Polonyası’nda olduğu gibi, sömürge sonrası ve sömürgecilik dışı çalışmalar, ırk ayrımcılığı, cinsiyet çalışmaları özellikle hedef alınıyor. Öğrencilerin pandemi döneminde çektiklerine sessiz kalan bir Bakanın korkaklığını protesto ediyoruz. Salgınla ilgili endişeler nesiller arası dayanışmayı zorluyor, öğrenci yoksulluğu büyük bir sosyal sorun olarak herkesin gözünde patlak veriyor, üniversiteler kapalı. Ancak Vidal için, yüksek öğrenimin en acil sorunu, 'İslamcı solcular, sömürgecilik ve postkolonyalizm'..."
"Aşı başarısızlığı" vurgusu
Özellikle Institut Pasteur gibi aşı tarihinin önemli bir bilim kurumunun, Ocak ayında ana aşı projesinden vazgeçmek zorunda kalmasından "derin üzüntü duyduklarını” açıklayan akademisyenler makalede, "Ancak Frederique Vidal, bir komplo teması olan İslamcı solculuk konusunu işliyor ve bizi üniversiteleri çürütmekle suçluyor. Soruşturma açmak, korku ve şüphe yaymak, bizi bölmek ve cezalandırmakla tehdit ediyor, akademik özgürlüğümüzü yok etmek istiyor. Böyle bir Bakanın bizi temsil etmesini değersiz görüyor ve istifasını şiddetle talep ediyoruz” şeklinde görüş bildirdi.
Hükümette çatlak
Fransa'yı bölen tartışma, yalnızca muhalefette değil, iktidar partisi ve hükümette de çatlak yarattı. Tartışmaların alevlenmesi üzerine Elysee Sarayı'ndan "Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, üniversite özerkliğine ve araştırma görevlilerinin bağımsız şekilde çalışmalarına büyük önem verdiği" açıklandı. Hükümet Sözcüsü Gabriel Attal, "Bu durum üniversitelerimizde son derece azınlıktadır. Bugün hükümet olarak önceliğimiz öğrencilerin pandemi krizini atlatmasını sağlamaktır" dedi.
Ancak Milli Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer, üniversitelerdeki solcu İslamcılığı, "açık bir sosyal gerçek" olarak tanımladı. "İslamcı ayrılıkçılıkla mücadele" yasasını hazırlayan İçişleri Bakanı Gerald Darmanin da, Radio J'ye yaptığı açıklamada, "Bugün, üniversitelerde, kamusal görevlerde, bazen solcular tarafından da desteklenen İslamcılar sorununu görmemek, sorun ile yüzleşmemek anlamına gelir" dedi.
Muhalefet de sağ ve sol partiler olarak ikiye bölündü. Sık sık "İslamcı solcu" olarak suçlanan Boyun Eğmeyen Fransa (LCI) hareketi lideri radikal solcu Jean Luc Melenchon, "Ne ülkede, ne de bizim içimizde İslamcı solculuk diye bir kavram yoktur. Tarihte yahudi-Bolşevik suçlamasından bunu biliyoruz. Şimdi de aynısını yapıyorlar. Bu adım adım ilerleyen, sınırları aşan, eski ve suç teşkil eden bir yöntemidir" dedi.
Yeşiller Partisi (EELV) liderlerinden Yannick Jadot, "Ülkemizde yüksek öğrenim ve araştırma dünyasını bölen bir bakan görevde kalamaz istifa etmelidir" dedi. Sosyalist Parti Genel Başkanı Olivier Faure da, "İktidarın, araştırmacılara, neyi aramaları gerektiğini söylemek istediği bir sapma içindeyiz. Bu, McCarthy'cilik, adı söylenmeyen bir sansürdür" diye konuştu.
"Üniversiteler düdüklü tencere"
Ancak sağ ve aşırı sağ partiler, uzun süredir üniversitelerde yaşanan "İslamcı solcu" ilerlemenin bir tehdit oluşturduğu ve bu sorunla yüzleşmek gerektiğini dile getiriyor. Konuya ilişkin verdikleri Meclis araştırma önergesi reddedilen Cumhuriyetçiler (LR) milletvekili Guillaume Peltier, "Düdüklü tencereye dönen üniversitelerde neler olup bittiğini görmemiz gerekiyor" dedi. Aşırı sağ Ulusal Bütünleşme (RN) hareketi de, "nihayet gerçekler görülmeye başlandı" diyerek, araştırma yapılması gerektiğini dile getirdi.
Bakan'dan geri adım: "Sosyolojik araştırma"
Tepkiler üzerine geri adım atan ve bir açıklama yapan Bakan Vidal, sözkonusu araştırmanın "polis soruşturması" değil, "sosyolojik bir çalışma olacağını" dile getirdi. Akademisyenlerin, "düşünce polisi" kurduğu suçlamalarını reddeden Vidal, "tam tersine belirli konularda tek bir düşünce olduğu fikrini yıkmak ve üniversitede fikir çoğulculuğunu korumak adına" böyle bir bilimsel araştırma istediğini dile getirdi: "Ben bir akademisyenim ve her zaman akademik özgürlüğü ve araştırmacıları savundum. Eğer beni tanımayan akademisyenler sözlerimden alındı ise, niyetim bu değildi. Herkes düşüncelerini dile getirebilmeli. Anlaşmazlıklarımız sayesinde de ilerleyebiliriz" dedi.
Özellikle, Corona virüsü salgını karşısında okullarına gidemeyen ve büyük psikolojik kriz yaşayan üniversite öğrencilerinin durumu yerine, bu konuya eğilmesi eleştirilen Vidal, "Hükümet olarak önceliğimiz İslamcı solcu akademisyenler değil, pandemide büyük zorluk yaşayan öğrencilerimizin sorunlarının giderilmesidir" dedi.
Vidal, büyük psikolojik güçlük yaşayan üniversite öğrencilerine tanınan ücretsiz psikolog uygulamasından Şubat ayının ilk haftasında bin 200 öğrenci, ikinci haftada ise 2 bin öğrencinin faydalandığını açıkladı.