Fransa'da seçmenler, yarın ve 24 Nisan'da iki turlu yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turu için sandığa gidiyor. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, anketlerde birinciliği korurken aşırı sağın adayı Marine Le Pen de Macron’la arasındaki farkı kapatıyor.
Seçim yasakları başlamadan yapılan son anketin, bugüne kadar hep açık arayla seçimleri kazanacağı öngörülen Macron’la aşırı sağcı aday Marine Le Pen'in arasında yalnızca 1 puan fark olduğunu ortaya koyması, bugüne kadar yapılan tüm hesapları alt üst etti.
Yarın yapılacak seçimler için geri sayım başlarken 48,7 milyon seçmen, ülkeyi beş yıllığına yönetecek cumhurbaşkanını belirlemek için sandığa gidecek. İlk tur seçimlerde aşırı sağdan, aşırı sola birbirinden farklı 12 aday yarışacak.
Yeniden aday olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, yüzde 23-30 arasında değişen oy desteğiyle, tüm anketlerde ilk sırada yer alıyor. Aşırı sağcı gazeteci yazar Eric Zemmour'un adaylığıyla oy kaybeden Ulusal Bütünleşme hareketi lideri aşırı sağcı Marine Le Pen de son ana kadar yüzde 23 ile 27 arasında değişen oranlarla, ikinci sırada yer aldı. Le Pen'i yakından izleyen radikal sol parti Boyun Eğmeyen Fransa hareketi adayı Jean Luc Melenchon’sa yüzde 15-16 civarındaki oy oranıyla üçüncü sıraya yerleşti.
Le Pen, Macron'un ensesinde
Ancak 8 Nisan'da BFM TV için yapılan son anket, Le Pen'in Macron'u yakaladığını ve yalnızca 1 puan geriden takip ettiğini ortaya koydu. Elabe araştırma şirketi tarafından yapılan son ankete göre, ilk turda Macron yüzde 26, Le Pen yüzde 25 oy alıyor.
Oylarını artıran diğer aday radikal sol Boyun Eğmeyen Fransa hareketinin adayı Jean Luc Melenchon ise yüzde 17,5’le üçüncü sırada yer alıyor. Diğer dokuz adaydan merkez sağ aday Valeri Pecresse ve aşırı sağcı Eric Zemmour yüzde 10'un, diğer adayların tümü de yüzde 5'in altında kaldı.
Son ankete göre, Marine Le Pen ikinci turda da aradaki farkı kapatıyor. Emmanuel Macron ikinci turda yüzde 51 ile kılpayı kazanacak görünürken Le Pen, yüzde 49 oy alıyor.
Marine Le Pen
Daha önce yapılan anketlerde, Ukrayna savaşıyla oylarını arttıran Macron'un son iki hafta sürekli olarak oy kaybettiği gözlendi. BVA firması tarafından RTL radyosu için yapılan bir önceki ankette Macron, yüzde 26’yla ilk turda yine birinci sırada yer alıyordu. Marine Le Pen yüzde 23’le ikinci, Melenchon 17,5’le üçüncü sırada yer alıyordu. Ankete göre ikinci turda Macron yüzde 53’le yine seçimlerinin kazananı olarak görülüyordu.
Sandıkta sürpriz uyarısı
Ancak anketlerin, seçmenin yüzde 40'ının sandığa gitmeyeceğini ve sandığa gideceğini söyleyen seçmenin üçte birinin de hala kararsız olduğunu gösterdiğine dikkat çeken siyasi gözlemciler, "büyük bir belirsizlik olduğu" uyarısı yapıyor. Siyasi gözlemciler bu belirsizlik ortamında, seçmen eğiliminin anketlere tümüyle yansımayabileceği ve sandıktan sürpriz çıkabileceği uyarısında bulunuyor.
İlgili Haberler Macron'dan "İlk ve Son" Seçim MitingiMacron'dan stratejik hata
Ukrayna savaşının anketlere yansıyan yükselişinden de cesaret alarak ilk turda diğer 11 adayla tartışmayı reddeden Emmanuel Macron, yalnızca tek bir miting yaparak seçimlere hazırlandı. Son haftada oylarının düşmesi ve aşırı sağcı rakibi Marine Le Pen'in oylarını hiç olmadığı kadar artırmasının da etkisiyle son anda taktik değiştiren Macron, Le Pen'in yükselişini engelleyemedi.
Fransa'da 10 yıldır vergi ödemeyen McKinsey danışmanlık firmasına devlet kasasından yüzbinlerce euro ödendiğine ilişkin ortaya atılan iddia, favori görülen Macron'un oylarının düşmesine yol açtı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron
İlk günlerde yaşanan savaş korkusu nedeniyle oy desteğini 8 puan birden arttırarak yüzde 33'e kadar yükselten Cumhurbaşkanı Macron, savaşın uzaması sonrası yaşanan gelişmeler nedeniyle bu desteğin önemli bir bölümünü kaybetti. Macron'a ilk günlerde puan kazandıran "Hem Zelenski, hem de Putin'le görüşen Avrupa lideri" imajı, Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki'nin Macron'u "Putin'le konuşmayı bırak. Hitler ile konuşur muydun?" sözleriyle eleştirmesiyle, Ukrayna rüzgarını tersine döndürdü.
Macron, 6 Nisan'daki bir seçim gezisinde, "Putin’le Zelenski'nin isteği üzerine konuşuyorum. Ayrıca Rusya'dan fon alan ben değilim" diyerek açıklama yapmak zorunda kaldı.
İlgili Haberler Almanya ve Fransa Liderlerinden Putin'e UyarıSarı Yelekliler ayaklanmasıyla 2 yıl boyunca protesto edilen ve "zenginlerin adayı" etiketinden kurtulamayan Macron'un, "emeklilik yaşını 62'den 65'e çıkaracağını" duyurması da ikinci turda sol oyların Le Pen'e gitmesi riskini doğurdu.
Ukrayna savaşı aşırı sağı vurdu
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırması ve göçmenlerin ağır bombardımandan kaçarak komşu ülkelere sığınması sonrası yaşanan trajik görüntüler ve Avrupa'nın ortasında yaşanan savaş, Fransız kamuoyunun göçmenler ve güvenlik konusundaki eğilimlerini değiştirdi. Özellikle kampanyalarını bu iki konu üzerine oturtan sağ ve aşırı sağcı adaylar, Rusya ve göçmenler hakkındaki söylemlerini düzeltmek zorunda kaldı.
Aşırıcı sağ kulvarda yarışan iki adaydan , özellikle Müslüman göçmenler hakkındaki ağır söylemini değiştirmekte güçlük çekerken Marine Le Pen, Rusya ve göçmenler hakkındaki söylemini daha ılımlı bir çizgiye çekti.
Eric Zemmour
Kurmayları ve yeğeni Marion Marechal Le Pen'in dahi partiden ayrılarak aşırı sağcı rakibi Eric Zemmour'a katılması nedeniyle Marine Le Pen zor anlar yaşadı. Ukrayna savaşı sonrası kampanyası tümüyle sönen Eric Zemmour da anketlerde çok yüksek oranda oy kaybederek yüzde 19'lardan yüzde 8'e kadar geriledi.
Marine Le Pen son dönemde, Macron'un tersine Ukrayna savaşından çok "yükselen enerji fiyatları, halkın alım gücü ve enflasyon karşısında düşük kalan ücretler" konularına yoğunlaştı. Savaşın ve enerji krizinin, fiyatlar üzerindeki baskısı arttıkça "alım gücünü" kampanyasının merkezine koyan Marine Le Pen, uzun vadede bu stratejinin meyvesini de toplamaya başladı.
Artan sosyal ve ekonomik krizler, Fransız seçmenin aşırı sağa oy verme korkusunu giderek azalttı. Öte yandan partisini daha merkeze taşıyan bir strateji izlemesi, Marine Le Pen'in oylarını yükseltti. Le Pen, Eric Zemmour’la aşırı sağ oyları paylaşsa bile Zemmour'un, yaklaşık 15 puan önüne geçerek, Macron'un en güçlü rakibi olarak kalmaya devam etti.
Şimdi Marine Le Pen, 5 yıl önce, Macron’la gerçekleştirdiği ve büyük hayal kırıklığı yaratan televizyon tartışmasının ardından kaybettiği seçimin rövanşını almak istiyor.
Üstelik ikinci turda Le Pen'in oylarının yüzde 48'e kadar yükseldiğini gösteren anketler, Macron'un ekibinde dahi endişe yaratıyor. Macron'a yakın isimler de bu sefer aşırı sağın kazanma riskinin, 2017 seçimlerinden daha yüksek olduğunu dile getiriyor. Danışmanları İngiltere'de Brexit oylaması, ABD'de Trump'ın başkan seçilmesi gibi beklenmeyen sonuçların yaşanabileceği konusunda Macron'u uyarıyor.
Milletvekili seçimleri için kılıçlar çekildi
Yarışın 3 aday arasında geçeceği anketlerde net olarak ortaya çıkmasına rağmen, diğer 9 aday henüz adaylıktan çekilme gibi bir strateji izlemedi. Tüm adaylar, cumhurbaşkanlığı yarışından bir ay sonra yapılacak milletvekili seçimleri için pozisyon almaya başladı bile. Fransa Anayasası, bir cumhurbaşkanının iki kez seçilmesine olanak veriyor.
Marine Le Pen ve Jean Luc Melenchon, bu sefer de kaybederlerse bir dahaki seçimlere aday olmayacaklarını açıkladı. Önce milletvekili seçimleriyle parlamentoda söz sahibi olmaya çalışacak olan siyasi partiler, 2027'de tümüyle boşalacak siyaset sahnesinde güçlü bir şekilde yer almanın hesaplarını da şimdiden yapmaya başladı.