2023 enflasyon verilerinin açıklanmasıyla emeklilerin maaş zam oranı da belli oldu. Son altı aydaki enflasyon oranı kadar zam hakkı kazanan SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına yüzde 37,56 zam yapılacak. Toplu sözleşme zammına ek olarak enflasyon farkı alan memur ve memur emeklilerinin aldığı maaş ise yüzde 49,25 artacak.
Ancak açıklanan zam oranı beklentilerini karşılamayan emekliler, maaşlarına seyyanen iyileştirme yapılmasını ve hayat pahalılığının son bulmasını istiyor.
Your browser doesn’t support HTML5
Emekliler enflasyon farkı oranında açıklanan maaş zammını yeterli bulmuyor
“TÜİK ve ENAG enflasyonu arasında dağlar kadar fark var”
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Emekliler Sendikası Merkez Yürütme Kurulu Üyesi Ercan Çınarlı, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) enflasyon verilerine göre açıklanan zam oranını kabul etmediklerini söyledi.
Çınarlı, “TÜİK’in enflasyon rakamı ile ENAG’ın enflasyon rakamına baktığımızda arada dağlar kadar fark görüyoruz. Bu zammı kabul edebilmek mümkün değil. Ayrıca emeklilerin tamamının en düşük maaşı da aslında 7500 lira değil. Halen 3 bin 500-4 bin lira kök maaşı olan emekliler var. Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik bunalımın yükünü başta emekliler ve emekçiler olmak üzere dar gelirlilere yüklüyorlar” diye konuştu.
Emekli kök maaşı, en düşük emekli maaşı düzenlemesi ile getirilen ek zamlar olmaksızın emekli aylığının kalan kısmını ifade ediyor. Buna göre en düşük emekli aylığı 7 bin 500 liranın altında olan emekliler kök maaşlarına zam alacak.
Diğer yandan TÜİK tarafından yıllık enflasyon yüzde 64,77 olarak açıklanırken, bağımsız araştırma kuruluşu Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) verilerine göre ise, Aralık’ta enflasyonda yıllık bazda artış yüzde 127,21 oldu.
“Geçmişte emekliler asgari ücretin yüzde 50 üzerinde maaş alıyordu”
Emeklilerin yüzde 80’inin Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (TÜRK-İŞ) aralık ayı yoksulluk sınırı olarak belirlediği 47 bin 9 liranın altında geçinmeye çalıştığını belirten Çınarlı, “Geçmişte emekliler asgari ücretin yüzde 50 üzerinde maaş alırken şu anda yüzde 50 altına düşmüş durumda. Sadece bu baz alındığında, emeklilerin içinde bulunduğu durumun en iyi göstergesi. En düşük emekli maaşı, asgari ücret kadar olmalıdır. Bununla da yetinilmemeli, bu enflasyon altında 17 bin 2 lira da geçerli bir ücret değil. Bunun yanında bizim esas talebimiz, yasa değişiklikleri ile aylık bağlanma oranlarının mutlaka değişmesi gerekiyor. 16 milyon emekliden bahsediyorsak, Emekliler Sendikası’nın pazarlık masasına oturabilmesi gerekiyor. Emekliler milli gelirden de mutlaka pay almalıdır” dedi.
“Maaşlarımıza en az 8 bin lira seyyanen zam istiyoruz”
Taleplerinin emekli aylıklarına seyyanen zam yapılarak kademeli şekilde iyileştirilmesi olduğunu söyleyen Çınarlı, “Çünkü emekliler arasında dengeyi kurmamız gerekiyor, aramızdaki makasın daralmasını istiyoruz. Adilane bir şekilde intibakın mutlaka uygulanması gerektiğine inanıyoruz. Maaşlarımıza en az 8 bin lira seyyanen zam istiyoruz. Yani sadece en düşük aylığın asgari ücret düzeyine yükseltilmesi değil, bunun yanında ikramiyelerle ve seyyanen zamlarla mutlaka ekonomik düzeyleri yükseltilmeli. Her dört ayda bir asgari ücret düzeyinde emeklilere ikramiye verilmesini de talep ediyoruz” şeklinde konuştu.
“Ne kadar zam yaparlarsa yapsınlar, bizi kurtarmaz”
VOA Türkçe’nin mikrofon uzattığı emeklilerse enflasyon artmaya devam ettikçe maaşlarına yapılacak zammın çare olmayacağını söylüyor. Enflasyonun düşürülmesini isteyen 61 yaşındaki SSK emeklisi Necmettin Uyar, “Şu an 11 bin 400 lira elime para geçiyor. Hanım da 7 bin 500 lira alıyor. Yani hanemize yaklaşık 18 bin lira giriyor. Çok zor şartlarda yaşıyoruz” dedi.
Uyar, “Bir pazara gidiyoruz, bin lira-2 bin lira alışveriş yapıyoruz. İki maaş yetmiyor. Gezmiyoruz, üstümüze kıyafet alamıyoruz, daha önceleri gidip geziyorduk, eğlenebiliyorduk. Ben 2009’da emekli oldum. 2009’da gül gibi geçiniyordum. Yaşam çok güzeldi. Ama şimdi maalesef. Ne kadar zam yaparlarsa yapsınlar, bizi kurtarmaz. Eski düzen geri gelsin, yani 2009 yıllarındaki gibi ekonomimiz düzgün olsun” ifadelerini kullandı.
“On yıl önce aldığım maaş rahatlıkla yetiyordu”
17 bin lira emekli maaşı aldığını söyleyen emekli asker Ferami Karateke ise, “Bu şartlarda yetmesi mümkün değil. Gezmenizden tozmanızdan, yemenizden içmenizden, sosyal faaliyetlerinizden kısarsanız yetiyor. Yani ev ve alışveriş arasında geçiyor hayat. Hayat buysa biz buna yaşam demiyoruz” dedi.
Karateke, “On yıl önce aldığım maaş rahatlıkla yetiyordu. Ben şunu teklif ediyorum, beni on yıl öncesine götürün, o maaşı almaya razıyım ama piyasayı da o güne döndürün. Şu anda yüzde 150-200 zam da yapılsa ne olur ki? Anında piyasaya yansıyor. Hayat hep geriye gidiyor” diye konuştu.
“Ucuz-pahalı fiyat algısı ortadan kalktı”
Emekli işçi Mehmet Sabri Karlı da “Şu andaki mevcut asgari ücretin üzerinde bir maaş alıyorum. Yetiyor ama neye göre yetiyor? Emekli olduğum yıllarda hayallerim vardı. O hayallerimi gerçekleştiremedim. Standartlarımı düşürmek zorunda kalıyorum. Eskiden arabamı daha rahat kullanırken şimdi birçok kısıtlamaya gidiyorum. Avrupa’da insanlar emekli olacakları zaman kendilerine dünyayı gezmek için bir liste yapıyorlar. Ama bizim hayallerimiz sadece listelerde kalıyor. Onlar gerçekleştiriyorlar” dedi.
Piyasadaki ucuz-pahalı fiyat algısının ortadan kalktığını savunan Karlı, “2018’de emekli olduğumda bir şeyi alırken mutlaka kafamda fiyat karşılaştırması yapabiliyordum. Şu ucuz, bu pahalı diye kıyaslayabiliyordunuz. Ama şimdi hiçbir şekilde kıyaslanmıyor. Ne istenirse, cebinizden onu veriyorsunuz. Yani artık ‘çok istiyorsun’ ya da ‘bu pahalı, ben almıyorum’ diyemiyorsunuz, fiyatlarda ölçü kalktı” diye konuştu.
Emekli öğretmen Ömer Arslan ise emeklilerin geçinmek için banka kredilerine yöneldiğini belirterek, “Devlet memuru emeklisi olduğum için şu anda elime geçen 15 bin lira. Bizim yiyecek dışında sosyal ve yaşamsal standartlarımız yok. Giyime kuşama, kendimize ayırabileceğimiz payımız da yok. İki tane oğlum var, biri çalışmıyor. Onun ihtiyaçlarını giderebilmek için birtakım kredilerle borçlarla geçiniyoruz. Banka kredilerine yükleniyoruz. Şu anda bankalara 250 bin liralık borç ödüyorum” dedi.