WASHINGTON —
Federal hükümet hala kısmen kapalı. 2 milyonun üzerindeki devlet memurunun üçte biri zorunlu ücretsiz izinde. Amerikan İlerleme Merkezi ekonomi uzmanı Sabina Dewan’a göre, Demokratlarla Cumhuriyetçiler arasında bir anlaşma umudu şimdilik yok.
Hülya Polat - Sabina Dewan, Just Jobs Network adlı sivil toplum kuruluşunun başkanı ve Amerikan İlerleme Merkezi (CAP) uzmanı. Federal hükümetin kısmen kapanmasını konuşacağız. Federal hükümet kapatılmanın ikinci haftasına girerken, Cumhuriyetçilerle Demokratlar birbirlerini, Amerikan halkı da onları suçlamaya devam ediyor. Taraflar arasında bir anlaşma umudu görüyor musunuz, Sayın Dewan? Önümüzdeki birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılabilir mi sizce?
Sabina Dewan -Teşekkür ederim programınıza davet ettiğiniz için. Bence bu kısmi kapatılmanın nedenini iyi anlamak gerekiyor. Kongre’deki aşırı muhafazakar üyeler, Başkan Obama’nın “Obamacare” olarak anılan sağlık reformu yasasını iptal ettirmek istiyorlar. Ve sonuna kadar direnmeye devam edecekleri anlaşılıyor. Kısa sürede bir anlaşma olacağını sanmıyorum. Çalışmaya devam edilmesi ve en azından federal hükümetin çalışmasını sağlayacak bir geçici bütçenin geçirilmesini sağlamak gerekiyor.
Hülya Polat - Eğer federal hükümet kısa sürede açılmazsa, bunun Amerikan ekonomisi üzerindeki etkileri neler olur? Zorunlu izne çıkarılan 800 bin devlet memuru, kendi eyaletlerinde işsizlik yardımı için başvuruyor. İşsiz sayısı zaten yüksek. Borsada düşüşler yaşanıyor. Nasıl etkilenir Amerikan ekonomisi bu durumdan?
Sabina Dewan - Federal hükümetin kapatılmasının olumsuz etkileri şimdiden hissediliyor ve kapatılma uzarsa o zaman bunun bütün ekonomiyi etkisi altına alması sözkonusu. Şu anda hükümetin kapalı kaldığı her gün ortalama 200 milyon dolar, haftada 1 milyar 600 milyon dolar kaybediyoruz. Amerika’da hala işsiz olan 11 milyon kişiye iş bulma, iş imkanlarını arttırma konusuna odaklanmamız gerekirken, bunu yapamıyoruz, bu da ekonomik canlanmayı engelliyor.
Hülya Polat - 17 Ekim yaklaşıyor. Bu tarihe kadar Amerika’nın borç tavanının yükseltilmesi gerekiyor. Bu, Amerika’nın borçlarını ödeyemez duruma düşmesini önlemek için tek çare. Eğer Kongre borç tavanını 17 Ekim’e kadar yükseltmezse bunun etkileri ne olur ekonomi üzerinde?
Sabina Dewan - Kuşkusuz bunun etkileri hem Amerikan ekonomisi hem de küresel ekonomi için felaket boyutunda olur. Kongre üyelerinin, Amerika’yı bu duruma düşürmeyeceklerini ummak istiyorum. Bunun özellikle işsizlik üzerindeki olumsuz etkisi çok büyük olacaktır. Amerika’da ekonomik düzelme zaten şu anda çok zayıf durumda ve ekonominin daha da zayıflaması küresel ekonomiyi de çok olumsuz etkiler.
Hülya Polat - Küresel ekonomi nasıl etkilenecek böyle bir durumdan Sayın Dewan? Birçok ülke bu olumsuz etkileri hangi alanlarda hissedecek daha çok? Buna açıklık getirir misiniz?
Sabina Dewan - Bir ekonomik sarsıntının etkileri birçok alanda hissedilecektir. Amerika’nın borçlarını ödeyemez duruma düşmesinin etkileri tıpkı 2008 krizindeki gibi bir duruma yolaçabilir.
Hülya Polat - Amerika Maliye Bakanlığı geçen hafta bir rapor yayınladı ve borçlanma tavanının yükseltilmemesinin küresel ekonomi üzerinde felaket etkisi yapacağı uyarısında bulundu. Kongre’de Demokratlarla Cumhuriyetçiler bu konuyu görüşüyor mu? 17 Ekim’den önce bir anlaşma olasılığı var mı sizce?
Sabina Dewan - Tartışma ve görüşmeler, 1 Ekim’de yürürlüğe giren “Obamacare” adıyla anılan sağlık reformu yasasının ertelenmesi veya bazı maddelerinin iptal edilmesi konusu üzerinde yoğunlaştığı ve aşırı muhafazakar bir yaklaşımla federal hükümetin bazı bölümlerini kapatıp açmakla uğraşıldığı sürece, çözüm bulunması mümkün olmaz. Bu,bir bütçe tartışması. Harcama yetkisini önleme mücadelesi. Masaya oturulup harcamalar konusunun ele alınması şart. Görüşme yapılmadan, tartışma olmadan anlaşma olasılığı görmüyorum. Konuyu sadece sağlık reform yasasını önlemek olarak görmek yanlış. Cumhuriyetçiler ilk denemelerinde yasayı önleyemedi, bu kez yeni bir stratejiyle konuyu hem Amerika’yı hem de küresel ekonomiyi etkileyecek bir pazarlık konusu yaparak da uzlaşma istemediklerini gösteriyorlar.
Hülya Polat - Amerikalılar anlaşmazlıktan Kongre’yi ve çoğunlukla Cumhuriyetçiler’i sorumlu tutuyor. Bazı siyasi gözlemciler, olup bitenlerin gelecek seçimlerde Cumhuriyetçi Parti’nin oy kaybetmesine neden olacağı tahmininde bulunuyor. Ne dersiniz?
Sabina Dewan - Bence Amerikan ekonomisinin tam olarak düzelmediği ve hassas bir dengede durduğu bir dönemde Cumhuriyetçiler’in izlediği strateji son derece olumsuz bir yaklaşım. 2008’deki ekonomik krizden sonra toparlanmamız çok zor ve yavaş oldu. Biran önce işsizlere iş bulmalıyız. Genç nüfusun yüzde 16’sı hala işsiz. İşsiz sayısı 11 milyonun üzerinde. İşsizlik oranı yüzde 7,3. Namluyu bazı Kongre üyelerine yöneltmek ve onları daha yeni onaylanmış olan sağlık reformu yasasından vazgeçmeye zorlamak yerine, işsizliği azaltmaya odaklanmalıyız.
Hülya Polat - Amerikalılar’ın Kongre’ye güveni çok düştü, yüzde 10’a indi. Bu rekor bir düşüş. Bunu nasıl yorumlamak gerekir?
Sabina Dewan - Bence Amerikalılar şu anda gerçekten çok acı çekiyor. Ve haklı olarak Kongre’nin biran önce ekonomiyi düzeltecek, işsizlerin iş bulmasını sağlayacak, eğitim sistemimizi daha iyileştirecek konulara yoğunlaşmasını istiyorlar. Ekonomide halkın günlük yaşamını etkileyen çok önemli tam 101 konu var. Kongre’nin ve hükümetin bütün bu konulara ağırlık vermesi gerekiyor. Onlardan beklenen de bu. Biran önce çekişmeyi, tartışmayı bir kenara bırakıp, gerekli adımları atmaları, ekonomiyi düzeltmeye öncelik vermeleri bekleniyor.
Hülya Polat - Cumhuriyetçiler’in karşı çıktığı ve 1 Ekim’de yürürlüğü girmesine rağmen geciktirilmesi veya iptal edilmesi için uğraştığı sağlık reform yasası Amerikalılar için neden önemli?
Sabina Dewan - Amerika’da sağlık sistemi gerçekten bozuk. Dünyanın en pahalı sağlık hizmeti veren ülkelerinden biri Amerika. Bunu değiştirmenin yolu da herkesin acil sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesini sağlamak. Sağlıklı bir yaşam için gerekli önleyici tedbirleri almalarını sağlayarak, tedavi masraflarını azaltmak. Herkesin sağlıklı olmasını, sağlıklı yaşamasını mümkün kılarak topluma katkılarını arttırmak. Bu da ekonomi için çok önemli.
Hülya Polat - Sabina Dewan, Just Jobs Network adlı sivil toplum kuruluşunun başkanı ve Amerikan İlerleme Merkezi (CAP) uzmanı. Federal hükümetin kısmen kapanmasını konuşacağız. Federal hükümet kapatılmanın ikinci haftasına girerken, Cumhuriyetçilerle Demokratlar birbirlerini, Amerikan halkı da onları suçlamaya devam ediyor. Taraflar arasında bir anlaşma umudu görüyor musunuz, Sayın Dewan? Önümüzdeki birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılabilir mi sizce?
Sabina Dewan -Teşekkür ederim programınıza davet ettiğiniz için. Bence bu kısmi kapatılmanın nedenini iyi anlamak gerekiyor. Kongre’deki aşırı muhafazakar üyeler, Başkan Obama’nın “Obamacare” olarak anılan sağlık reformu yasasını iptal ettirmek istiyorlar. Ve sonuna kadar direnmeye devam edecekleri anlaşılıyor. Kısa sürede bir anlaşma olacağını sanmıyorum. Çalışmaya devam edilmesi ve en azından federal hükümetin çalışmasını sağlayacak bir geçici bütçenin geçirilmesini sağlamak gerekiyor.
Hülya Polat - Eğer federal hükümet kısa sürede açılmazsa, bunun Amerikan ekonomisi üzerindeki etkileri neler olur? Zorunlu izne çıkarılan 800 bin devlet memuru, kendi eyaletlerinde işsizlik yardımı için başvuruyor. İşsiz sayısı zaten yüksek. Borsada düşüşler yaşanıyor. Nasıl etkilenir Amerikan ekonomisi bu durumdan?
Sabina Dewan - Federal hükümetin kapatılmasının olumsuz etkileri şimdiden hissediliyor ve kapatılma uzarsa o zaman bunun bütün ekonomiyi etkisi altına alması sözkonusu. Şu anda hükümetin kapalı kaldığı her gün ortalama 200 milyon dolar, haftada 1 milyar 600 milyon dolar kaybediyoruz. Amerika’da hala işsiz olan 11 milyon kişiye iş bulma, iş imkanlarını arttırma konusuna odaklanmamız gerekirken, bunu yapamıyoruz, bu da ekonomik canlanmayı engelliyor.
Hülya Polat - 17 Ekim yaklaşıyor. Bu tarihe kadar Amerika’nın borç tavanının yükseltilmesi gerekiyor. Bu, Amerika’nın borçlarını ödeyemez duruma düşmesini önlemek için tek çare. Eğer Kongre borç tavanını 17 Ekim’e kadar yükseltmezse bunun etkileri ne olur ekonomi üzerinde?
Sabina Dewan - Kuşkusuz bunun etkileri hem Amerikan ekonomisi hem de küresel ekonomi için felaket boyutunda olur. Kongre üyelerinin, Amerika’yı bu duruma düşürmeyeceklerini ummak istiyorum. Bunun özellikle işsizlik üzerindeki olumsuz etkisi çok büyük olacaktır. Amerika’da ekonomik düzelme zaten şu anda çok zayıf durumda ve ekonominin daha da zayıflaması küresel ekonomiyi de çok olumsuz etkiler.
Hülya Polat - Küresel ekonomi nasıl etkilenecek böyle bir durumdan Sayın Dewan? Birçok ülke bu olumsuz etkileri hangi alanlarda hissedecek daha çok? Buna açıklık getirir misiniz?
Sabina Dewan - Bir ekonomik sarsıntının etkileri birçok alanda hissedilecektir. Amerika’nın borçlarını ödeyemez duruma düşmesinin etkileri tıpkı 2008 krizindeki gibi bir duruma yolaçabilir.
Hülya Polat - Amerika Maliye Bakanlığı geçen hafta bir rapor yayınladı ve borçlanma tavanının yükseltilmemesinin küresel ekonomi üzerinde felaket etkisi yapacağı uyarısında bulundu. Kongre’de Demokratlarla Cumhuriyetçiler bu konuyu görüşüyor mu? 17 Ekim’den önce bir anlaşma olasılığı var mı sizce?
Sabina Dewan - Tartışma ve görüşmeler, 1 Ekim’de yürürlüğe giren “Obamacare” adıyla anılan sağlık reformu yasasının ertelenmesi veya bazı maddelerinin iptal edilmesi konusu üzerinde yoğunlaştığı ve aşırı muhafazakar bir yaklaşımla federal hükümetin bazı bölümlerini kapatıp açmakla uğraşıldığı sürece, çözüm bulunması mümkün olmaz. Bu,bir bütçe tartışması. Harcama yetkisini önleme mücadelesi. Masaya oturulup harcamalar konusunun ele alınması şart. Görüşme yapılmadan, tartışma olmadan anlaşma olasılığı görmüyorum. Konuyu sadece sağlık reform yasasını önlemek olarak görmek yanlış. Cumhuriyetçiler ilk denemelerinde yasayı önleyemedi, bu kez yeni bir stratejiyle konuyu hem Amerika’yı hem de küresel ekonomiyi etkileyecek bir pazarlık konusu yaparak da uzlaşma istemediklerini gösteriyorlar.
Hülya Polat - Amerikalılar anlaşmazlıktan Kongre’yi ve çoğunlukla Cumhuriyetçiler’i sorumlu tutuyor. Bazı siyasi gözlemciler, olup bitenlerin gelecek seçimlerde Cumhuriyetçi Parti’nin oy kaybetmesine neden olacağı tahmininde bulunuyor. Ne dersiniz?
Sabina Dewan - Bence Amerikan ekonomisinin tam olarak düzelmediği ve hassas bir dengede durduğu bir dönemde Cumhuriyetçiler’in izlediği strateji son derece olumsuz bir yaklaşım. 2008’deki ekonomik krizden sonra toparlanmamız çok zor ve yavaş oldu. Biran önce işsizlere iş bulmalıyız. Genç nüfusun yüzde 16’sı hala işsiz. İşsiz sayısı 11 milyonun üzerinde. İşsizlik oranı yüzde 7,3. Namluyu bazı Kongre üyelerine yöneltmek ve onları daha yeni onaylanmış olan sağlık reformu yasasından vazgeçmeye zorlamak yerine, işsizliği azaltmaya odaklanmalıyız.
Hülya Polat - Amerikalılar’ın Kongre’ye güveni çok düştü, yüzde 10’a indi. Bu rekor bir düşüş. Bunu nasıl yorumlamak gerekir?
Sabina Dewan - Bence Amerikalılar şu anda gerçekten çok acı çekiyor. Ve haklı olarak Kongre’nin biran önce ekonomiyi düzeltecek, işsizlerin iş bulmasını sağlayacak, eğitim sistemimizi daha iyileştirecek konulara yoğunlaşmasını istiyorlar. Ekonomide halkın günlük yaşamını etkileyen çok önemli tam 101 konu var. Kongre’nin ve hükümetin bütün bu konulara ağırlık vermesi gerekiyor. Onlardan beklenen de bu. Biran önce çekişmeyi, tartışmayı bir kenara bırakıp, gerekli adımları atmaları, ekonomiyi düzeltmeye öncelik vermeleri bekleniyor.
Hülya Polat - Cumhuriyetçiler’in karşı çıktığı ve 1 Ekim’de yürürlüğü girmesine rağmen geciktirilmesi veya iptal edilmesi için uğraştığı sağlık reform yasası Amerikalılar için neden önemli?
Sabina Dewan - Amerika’da sağlık sistemi gerçekten bozuk. Dünyanın en pahalı sağlık hizmeti veren ülkelerinden biri Amerika. Bunu değiştirmenin yolu da herkesin acil sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesini sağlamak. Sağlıklı bir yaşam için gerekli önleyici tedbirleri almalarını sağlayarak, tedavi masraflarını azaltmak. Herkesin sağlıklı olmasını, sağlıklı yaşamasını mümkün kılarak topluma katkılarını arttırmak. Bu da ekonomi için çok önemli.