ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), COVID-19 salgını sonrasında ortaya çıkan ve hastalığı geçirmiş kişilerde uzun süreli olarak görülen etkileri tedavi edebilmek üzere bazı çalışmalara başlıyor. Amaç uzun COVID-19 denilen ve milyonlarca kişiyi etkileyen rahatsızlıkları gidermek.
NIH, Recover adı verilen proje tedavi çalışmaları için 1 milyar 150 milyon dolar bütçe ayırdı. Şu ana kadar çok sayıda kişiyi etkileyen ve hatta bazı kişilerde kalıcı engellere neden olan rahatsızlıklarla ilgili yapılmış ciddi çalışmalar yok denecek kadar az.
Uzmanlar, yapılacak çalışmanın son derece önemli olduğunu çünkü COVID-19’un uzun etkileri nedeniyle rahatsızlık yaşayan çok sayıda kişinin geçerliliği olmayan kanıtlanmamış yöntemlerle yetkisiz kişiler tarafından tedavi edilmeye çalıştığını belirtiyorlar.
Bilimadamları, tam olarak nedenlerini bilmemekle birlikte COVID-19 sonrası 200 civarında farklı semptomun bulunduğunu belirtiyor. Tahminlere göre COVID-19 hastalığını geçiren kişilerden yüzde 10 ila yüzde 30’u hastalığın bu uzun süreli etkilerine maruz kalıyorlar.
ABD Sağlık Bakanı Xavier Becerra da, “Şu an 10 kişiye sorsam COVID’in uzun etkileri konusunda 10 farklı cevap alırım” ifadelerini kullandı.
Recover projesi kapsamında şu ana kadar 24 bin hastada görülen semptomlar takip edildi ve en yaygın semptomlar belirlendi.
Proje kapsamında öncelikli olarak iki konu üzerinde çalışmalar yapılacak. Birincisi; Pfizer firması tarafından üretilen ve Paxlovid adı verilen ilacın 25 gün süreyle kullanılmasının vücuttaki COVID kalıntıları üzerine etkileri olup olmadığı ve uzun COVID-19 etkilerini azaltıp azaltmadığı konusunda çalışmalar yapılacak. Paxlovid normalde, COVID-19 sürecinde 5 gün alınan bir ilaç.
İkinci olarak da “beyin sisi” olarak nitelendirilen ve zihinsel bazı rahatsızlıklarla ilgili tedavi yöntemleriyle ilgili çalışmalar olacak. Bu tedavi yöntemleri arasında Posit Science Corp. şirketinin geliştirdiği BrainHQ zihinsel eğitim programı ve New York’taki Mount Sinai Hastanesi araştırma biriminin yürüttüğü PASC-Cognitive Recovery adlı bir başka program ve bu kapsamda Soterix Medical isimli beyin sinyallerini uyaran bir cihazın denemeleri bulunuyor.
Bunlar dışında ayrıca, egzersizlere dayanıklılık ve yorgunlukla ilgili de bir çalışma planlanıyor. Bazı hastalar COVID rahatsızlığı sonrası egzersizlerin yarardan çok vücuda zarar vereceği konusunda endişeler taşıyorlar.
Bu çerçevede NIH 300 ila 900 yetişkinin katılımıyla araştırma yürütüyor ancak katılımcı sayısının arttırılabileceği ifade ediliyor. Uygulanacak yöntem olarak da her defasında bir tek tedavi metodu yerine daha kapsamlı potansiyel tedavilerin de denenmesine olanak tanınacağı belirtiliyor.
Uzmanlar aynı anda farklı yöntemler denenmesi ve geçişler sağlanması konusunda pozitif görüşler belirtiyor ve bu sayede yararlı görülen çalışmalara devam edilerek hız kazanılabileceğine işaret ediyorlar.