Suriye’deki iç savaşta yüzbinlerce kişi yaşamını yitirdi, milyonlarca kişiyse evini terketmek zorunda kaldı. Çatışmalar, hükümet güçleri, muhalifler, IŞİD militanları ve Kürt savaşçıların toprak ele geçirme mücadelesine girdiği komşu Irak’a da sıçradı.
Uluslararası Af Örgütü’nden Steve Crawshaw, uluslararası toplumun sorumluluk alması gerektiği görüşünde: “Suriye’deki iç savaşa karşı daha erken safhalarda, daha etkili şekilde yanıt verilebilirdi. Ülkedeki insan hakları ihlalleri karşısında hükümete daha çok baskı uygulanabilirdi.”
Suriye Ordusu’nun patlayıcı yüklü varilleri helikopterlerden yerleşim birimlerinin üzerine atması binlerce sivilin ölümüne yol açtı. İnsan Hakları Gözlem Örgütü’nden Kenneth Roth, Suriye’nin kilit müttefiki Rusya’nın varil bombalarına karşı çıkması gerektiğini söylüyor: “IŞİD, varil bombaları atan Suriye Ordusu’na vesivillerin yaşadığı bölgelerde cinayet işleyen Rusya destekli Suriye Hükümeti’ne kafa tuttuğunu iddia ediyor.”
Rusya ise Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçılara askeri destek sağlayarak yangına körükle gidiyor. 4 bin 500 kişinin yaşamını yitirdiği bölgede adam kaçırma ve işkence vakalarına da rastlanıyor. Kenneth Roth’a göre durum daha da kötüye gidebilir: “Tüm bu olayların arkasında siyasi güvensizlik yatıyor. Putin’in Ukrayna’da maceraya atılmasının sonucunda Rusya’nın çok ciddi ekonomik sorunlarla karşı karşıya kalmasıyla durum daha da kötüleşecek.”
Roth’a göre Rusya’nın dünyadan giderek daha fazla tecrit edilmesi, Sovyetler Birliği zamanından bu yana ülkede ilk kez muhalefetin bu kadar sert bastırılmasına yol açtı.
Kenneth Roth, “Tüm bu gelişmeler, ihtiyacı olması durumunda Putin’in muhalifleri daha sert bastırmasının temellerini attı,” şeklinde konuşuyor.
Steve Crawshaw, Çin’inse Hong Kong’daki demokrasi gösterilerini bastırarak son zamanlarda insan hakları alanında elde ettiği kazanımlardan geri adım attığını söylüyor: “İfade ve toplanma özgürlüğü gibi temel insan hakları ihlal ediliyor.”
Öte yandan Afrika’da aşırı dinci militan örgütlerin yayılması, insan hakları ihlallerini farklı bir boyuta taşıdı. Boko Haram örgütünün Nijerya’da giriştiği intihar saldırıları ve işlediği cinayetler artarken Nijeryalı askerler işkence yapmak ve kafa kesmekle suçlanıyor.
Mısır’daysa insan hakları savunucularına göre Arap Baharı protestolarının yeşerttiği umutlar söndü. Ancak Uluslararası Af Örgütü, son bir yıldır iki önemli gelişmenin yaşandığını belirtiyor.
Steve Crawshaw, “Sri Lanka’da 2009’da onbinlerce sivilin öldürülmesi, açılan uluslararası soruşturmada ele alınıyor. Birleşmiş Milletler Silah Ticareti Anlaşması için yürüttüğümüz kampanya ise 20’inci yılına girdi,” diyor.
2014, İnsan Hakları Günü’nde yine de birçok ülkede insan haklarının çok ciddi şekilde ihlal edildiği bir yıl olarak hatırlanacak.