Plastik kirliliğini önlemeye yönelik küresel bir anlaşmayı müzakere eden ülkeler anlaşmaya varamadı.
BM Hükümetlerarası Müzakere Komitesi'nin Güney Kore'nin Busan kentinde yasal bağlayıcılığı olan küresel bir anlaşma için yaptığı beşinci toplantının nihai toplantı olması bekleniyordu. Ancak ülkeler bir anlaşmanın temel kapsamı konusunda uzlaşamadı ve sadece kilit kararları gelecekteki bir toplantıya erteleme konusunda mutabık kaldı.
Toplantı Başkanı Luis Vayas Valdivieso, “Birçok alanda yakınlaşma noktaları görürken, bazılarında da görüş ayrılıkları devam ediyor” dedi.
En çok görüş ayrılığı yaşanan konular arasında plastik üretiminin sınırlandırılması, plastik ürünlerin ve endişe verici kimyasalların yönetimi ve gelişmekte olan ülkelerin anlaşmayı uygulamalarına yardımcı olacak finansman yer aldı.
Busan’daki müzakerelerin, 2024 yılı sonuna kadar okyanuslar dahil plastik kirliliğine ilişkin yasal olarak bağlayıcı olan ilk anlaşmayı elde etmek için beşinci ve son tur olması gerekiyordu.
1 Aralık 2024 - Çocuklardan gelen mektuplar, Güney Kore'nin Busan kentinde düzenlenen BM Hükümetlerarası Plastik Kirliliği Müzakere Komitesi'nin (INC-5) beşinci oturumu sırasında genel kurul salonunun dışındaki bir pankartın üzerine basıldı.
Ülkeler gelecek yıl tekrar biraraya gelecek
Plastik Kirliliği Hükümetlerarası Müzakere Komitesi'nde 170'den fazla ülkeden delegeler ve yaklaşık 450 kuruluşun temsilcileri dahil 3 bin 300'den fazla katılımcıyla en büyük oturum yapıldı.
Bir hafta süren görüşmelerin ardından Pazartesi günü erken saatlerde zamanın dolmasıyla müzakereciler gelecek yıl tekrar biraraya gelmeyi kabul etti. Ancak bu konuda henüz kesin bir plan bulunmuyor.
Komite İcra Sekreteri Jyoti Mathur-Filipp, toplantının kapanışında, “Gezegenimizin dayanıklılığını sınırlarına kadar test ettik. Şimdi kendi sınırlarımızı zorlama ve bize duyulan güveni onurlandırma zamanı” dedi.
Daha fazla ülke dünyadaki toplam plastik miktarına çözüm bulmak istiyor
Görüşmelerin en tartışmalı konusu, şirketlerin üretmesine izin verilen plastik miktarına bir sınırlama getirilip getirilmeyeceği oldu. Panama, plastik üretimini ele alan bir anlaşma metni önerdi ve bu metne kısa sürede 100'ün üzerinde ülke destek açıkladı.
Sayısal bir hedef ya da üretim sınırı içermediği için uzlaşmaya varılamadı. Metinde, bunun yerine ülkelerin daha sonra yapılacak bir taraflar konferansı toplantısında küresel bir hedef benimsemeleri öneriliyordu.
Panama heyetinin başkanı Juan Carlos Monterrey, güçlü bir anlaşma için ayağa kalkan ülkelerin gecikmiş olabileceğini ancak durdurulamayacaklarını söyledi.
Güney Koreli bir çevreci, Busan'daki görüşmeler sırasında elinde tuttuğu, üzerinde “Zayıf bir anlaşma hiç anlaşma olmamasından daha kötüdür” yazılı pankartla küresel müzakere çağrısı yaptı.
Çevre grupları ve yerli liderler kendilerini “susturulmuş” hissetti
Busan'daki müzakerelerin çoğu kapalı kapılar ardında gerçekleşti ve gözlemcilere anlaşmanın şekillendirilmesine yardımcı olmaları için çok az fırsat bırakıldı.
Uluslararası Yerli Halklar Plastik Forumu, oturumun kapanışında yaptığı açıklamada, sürecin gidişatından büyük hayal kırıklığı duyduklarını belirterek, küresel anlaşma taslağını yerlilerin sesini dışladığı ve haklarını koruyamadığı için kınadı.
Müzakerecilerin bir sonraki toplantıda uzlaşacağı düşünülüyor
BM Çevre Programı İcra Direktörü Inger Andersen, tek bir delegenin bile bu anlaşmanın aleyhine bir ifadesini duymadığını belirtti.
Andersen, kapanış konuşmasında, “Bugün bu oturumu kapatıyor olabiliriz ama dünya yarın da bizi izliyor olacak ve plastik kirliliği kıyılarımıza ulaşmaya devam edecek. Bu yüzden çalışmalarımız sürecek” diye konuştu.
Fiji Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Sivendra Michael ise tereddüt etmemeleri gerektiğini, kalıcı bir miras haline gelecek, gezegene ve gelecek nesillere karşı dayanıklılıklarını ve bağlılıklarını gösterecek bir anlaşma geliştirebileceklerini söyledi.
İlgili Haberler COP29’daki 300 milyar dolarlık iklim değişikliği anlaşması bazılarında umut, bazılarında öfke uyandırdı