Başkan Joe Biden ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) çerçevesinde bir yıldan uzun süre sonra yaptıkları ilk yüz yüze görüşmeyi el sıkışarak başlattı. Biden-Xi görüşmesinin başka ekonomik çalkantılar, Ortadoğu ve Avrupa'daki çatışmalar ve Tayvan'daki gerginlik üzerinde etkileri olması bekleniyor.
Başkan Biden, görüşmenin amacının “iki ülkenin karşılıklı olarak birbirini anlaması” olduğunu söyledi. Biden, Xi'ye hitaben, “Her zaman olduğu gibi, yüz yüze görüşmenin yerini hiçbir şey tutamaz. Birbirimizi uzun zamandır tanıyoruz. Her zaman aynı fikirde olmadık. Ama görüşmelerimiz her zaman içten ve açık oldu” şeklinde konuştu. Biden ayrıca “Lider lidere birbirimizi gerçekten anlamamız son derece önemli” dedi.
“Hiçbir yanlış anlaşılma ya da iletişimsizlik” istemediğinin altını çizen Biden, iki lider olarak “rekabetin çatışmaya dönüşmeyeceğinden emin olmaları” gerektiğini kaydetti.
Tercüman aracılığıyla konuşan Xi ise “Çin-Amerika ilişkileri son 50 yıl ya da daha uzun süredir hiçbir zaman pürüzsüz olmadı” ifadesini kullandı. Ancak ikili ilişkilerin önemini vurgulayan Xi, Amerika ve Çin'in ”birbirine sırt çevirmesinin de bir seçenek olmadığını” kaydederek “Gezegen iki ülkenin de başarılı olmasına olanak tanıyacak kadar büyük” dedi.
Your browser doesn’t support HTML5
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping altı yıl sonra ABD’de
Günümüzün ekonomik şartlarına dikkat çeken Xi, “Büyük ülkeler arasında rekabetin mevcut zamanların egemen eğilimi olmadığı görüşündeyim. Bu yaklaşım, Çin, Amerika ve genel olarak dünyanın sorunlarını çözemez. Bir ülkenin başarısı diğer için bir fırsattır” şeklinde konuştu ve iki ülkenin “Dünya için ağır sorumluluk taşıdıklarını” belirtti.
“Birbirimize saygı gösterdiğimiz, barış içinde birarada varolduğumuz sürece farklılıkların ötesine geçmek için tam beceriye sahip olacağız” ifadesini kullanan Xi, Biden'a hitaben, “Siz ve ben Çin ve Amerika ilişkilerinin dümeninde bulunuyoruz. Derinlemesine görüş alışverişi yapmayı sabırsızlıkla bekliyorum” şeklinde konuştu.
San Francisco yakınında biraraya gelen iki lider, çalkantılı geçen bir yılın ardından iletişimi yeniden rayına oturtmayı ve tüm dünyaya, küresel ekonomide birbirlerine rakip olsalar da “sadece kazananın ödüllendirildiği” bir ekonomik yüzleşme içinde olmadıklarını göstermeyi hedefliyor.
Görüşmeye önce gelen Biden, Xi'yi karşıladı. İki lider kırmızı halıda yan yana yürüyerek görüşmenin yapılacağı Filoli Malikanesi'nin bir yanında Çin, diğer yanında Amerikan bayrağı olan kapısından içeri girdi. Beş deniz piyadesi kapıda hazır ol duruşu yaptı.
Biden'ın görüşmede Xi'den, ülkesinin İran üzerindeki etkisini kullanarak Tahran'a, İsrail-Hamas çatışmasının yayılmasına yol açabilecek eylemlerden kaçınması gerektiği mesajını iletmesini istemesi bekleniyor.
Görüşme öncesinde Beyaz Saray yetkilileri, 2022 yılı Kasım ayında Endonezya'da düzenlenen G20 zirvesindeki görüşmeye kıyasla Biden'ın Xi ile San Francisco'daki görüşmesinden daha somut sonuçlar almasını beklediklerini kaydetmişti.
Biden'ın görüşmede, bağımlılık yaratan uyuşturucu madde fentanil yapımında kullanılan kimyasalların Çin'den Amerika'ya akışının durdurulmasını ve iki ülke orduları arasındaki iletişimin canlandırılmasını da gündeme getirmesi bekleniyor.
Biden'in Çin ve Amerika arasında giderek kızışan ekonomik rekabeti yönetmeye odaklanması, iki güç arasında doğrudan çatışmaya yol açabilecek yanlış anlaşılmaları önlemek için iletişim kanallarını açık tutmanın önemine de değinmesi bekleniyor.