ABD’de yapılan yeni bir araştırmaya göre, karın içi aşırı yağlanma, daha belirtilerin ortaya çıkmasından 20 yıl önce Alzheimer hastalığını tetikleyebilir.
Onlarca orta yaşlı obez insanın vücut taramaları, mide, karın ve organları çevreleyen derin (viseral) yağları fazla olanların, beyninde de daha yüksek seviyelerde “amiloid ve tau yumakları” olduğunu ortaya koydu.
Amiloid ve tau, beyin hücrelerinin iletişim kurmasını engeller ve Alzheimer olan kişilerde yüksek seviyelerde bulunur. Amiloid plaklar tipik olarak önce ortaya çıkar, tau yumakları ise hastalık ilerledikçe daha sonra görülür.
Buna karşılık, bel çevresinde deri altı yani parmakla tutulabilir yağa sahip kişilerde amiloid ve tau artışı görülmedi.
Alzheimer hastalığının belirtileri genellikle 60'lı yaşların ortalarına ya da daha sonrasına kadar başlamıyor. Ancak çalışma, yüksek viseral yağ seviyesine sahip kişilerin 20 yıl önce bunama belirtileri göstermeye başlayabileceğini öne sürüyor.
St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yapılan araştırmanın başyazarı Dr. Mahsa Dolatşahi, “Çalışmamız, daha yüksek viseral yağın, Alzheimer hastalığının iki ayırt edici patolojik proteini olan amiloid ve tau'nun daha yüksek seviyeleriyle ilişkili olduğunu gösterdi” dedi.
İlgili Haberler ABD'de obeziteyle bağlantılı kalp hastalığı ölümleri rekor düzeyde arttıAraştırmanın, obezitenin Alzheimer hastalığı riskini neden arttırabileceği konusunda önemli bilgiler ortaya koyduğunu vurgulayan Dr. Dolatşahi, “Bildiğimiz kadarıyla çalışma, katılımcıların Alzheimer hastalığından kaynaklanan bunamanın en erken belirtilerini geliştirmekten onlarca yıl uzakta olduğu orta yaş döneminde, bu bulguları gösteren tek çalışma” dedi.
Yeni araştırma için yaş ortalaması 49 olan 80 kişiye pozitron emisyon tomografisi (PET) kullanılarak beyin taraması yapıldı. Hiçbirinde bilişsel gerileme belirtisi görülmedi.
Yaklaşık yüzde 57,5'i obez olan katılımcıların ayrıca deri altı ve iç organlardaki yağ hacmini ölçmek için karın bölgelerinin manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramaları ve glikoz, insülin ve kolesterol seviyelerini kontrol etmek için metabolik değerlendirmeleri yapıldı.
Bulgular, daha yüksek viseral yağ seviyelerinin beyindeki Alzheimer belirtilerinin artmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Daha yüksek insülin direnci ve daha düşük iyi kolesterol (HDL) de beyindeki yüksek amiloid ile ilişkilendirildi.
Ekip ayrıca viseral yağ oranı yüksek olan kişilerde beyne giden kan akışının daha düşük olduğunu; ancak deri altı yağ oranı yüksek olan kişilerde kan akışında herhangi bir sorun olmadığını tespit etti.
Çalışmanın yazarlarından Dr. Cyrus Raji, “Viseral obezitenin beyni olumsuz etkilediğini bilmek, yaşam tarzı değişiklikleri veya uygun kilo verme ilaçları ile tedavinin beynin kan akışını iyileştirebileceği ve potansiyel olarak Alzheimer riskini ya da belirtilerini azaltabileceği olasılığını gündeme getiriyor” diye konuştu.
Viseral yağ, vücudun derinliklerindeki organları kaplayarak iltihaplanma ve aşırı hormonlar yoluyla tahribata yol açar ve vücudun insülin işleme kabiliyetini bozabilir. Ancak iç organlardaki yağ vücudun derinliklerinde saklı olduğu için fark edilmesi zor olabilir.
Harvard Üniversitesi’nin araştırmasına göre, bel ölçümü 89 santimetreden fazla kadınlar ve 101 santimetreden fazla olan erkekler, viseral yağdan kaynaklanan sağlık sorunları riski altında.
Alzheimer'ın yanısıra organların çevresindeki fazla yağlanma, yüksek tansiyon, felç, kalp krizi, tip 2 diyabet, meme kanseri ve kolorektal kanser ile bağlantılı.
Önceki çalışmalar yüksek vücut kitle indeksi (BMI) ile hasarlı beyin hücreleri arasında bağlantı kurmuş olsa da hiçbir çalışma, bu etkinin farklı yağlanma türleriyle nasıl değiştiğini araştırmamıştı.
Araştırmacılar, insanların daha ince kalmalarına ve özellikle de gizli yağlardan kaçınmalarına yardımcı olmanın, yaşamın ilerleyen dönemlerinde Alzheimer'ı engellemeye yardımcı olabileceğine inanıyor.
Çalışma, Kuzey Amerika Radyoloji Derneği'nin (RSNA) Chicago'da düzenlenen yıllık toplantısında sunuldu.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), kilonun boyun karesine oranını ifade eden vücut kitle indeksi 30’un üzerinde olanları obez olarak tanımlıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2023’te açıkladığı verilere göre ülkede 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 21,1 iken 2022 yılında yüzde 20,2 olarak kaydedildi.