Avustralya meclisi Perşembe günü yapılan oylamada 16 yaşından küçük çocuklar için sosyal medya yasağını onayladı. Ülkede tartışma yaratan yeni yasa, büyük teknoloji şirketlerini hedef alan en sert düzenlemelerden biriyle dünya çapında da sosyal medyaya yönelik yasal düzenlemelere temel oluşturma özelliğini taşıyor.
Yasa, Instagram ve Facebook'un sahibi Meta'dan TikTok'a kadar teknoloji devlerini, reşit olmayanların giriş yapmasını engellemeye, aksi halde 32 milyon dolara varan para cezalarıyla karşı karşıya kalmaya zorluyor.
Bir yıl içinde yürürlüğe girmesi planlanan yasanın uygulanmasına yönelik yöntemler Ocak ayında denenmeye başlanacak.
‘Sosyal Medyada Asgari Yaş’ adlı yasa tasarısı Avustralya'yı, sosyal medyanın gençler üzerindeki ruh sağlığı etkisine ilişkin kaygılar nedeniyle yaş sınırlamasını yasalaştıran ya da yasalaştırmayı planladıklarını söyleyen ve sayıları giderek artan hükümetler için bir örnek oluşturabilir.
Fransa ve ABD’de bazı eyaletler dahil bazı yönetimler ebeveyn izni olmaksızın reşit olmayanların erişimini kısıtlayan yasalar çıkardı; ancak Avustralya'daki yasak diğerlerine kıyasla mutlak konumda.
ABD’de Florida'da 14 yaşından küçük çocukların erişiminin tamamen yasaklanmasını öngören benzer bir yasaya ifade özgürlüğü gerekçesiyle mahkemede itiraz ediliyor.
Avustralya Parlamentosu’nun son günündeki maratonun ardından yasanın kabul edilmesi, kamuoyu yoklamalarında düşüş yaşanırken 2025 yılında seçime gidecek olan merkez sol Başbakan Anthony Albanese için siyasi bir kazanım olarak görülüyor.
Yasak, özel hayatın gizliliği savunucuları ve bazı çocuk hakları gruplarının muhalefetiyle karşılaştı. Ancak son anketlere göre halkın yüzde 77'si yasağı destekliyor.
2024 yılı boyunca, sosyal medya zorbalığı nedeniyle kendine zarar veren çocukların ebeveynlerinin ifadelerinin alındığı bir parlamento soruşturması sürerken, ülkenin en büyük gazete yayıncısı Rupert Murdoch'un News Corp'u öncülüğünde yerel medya da “Bırakın Çocuk Olsunlar” adlı bir kampanya ile yasağı destekledi.
Ancak yasak, Avustralya'nın kilit müttefiki ABD ile ilişkilerini zora sokabilir. Zira başkan seçilen Donald Trump'ın yönetiminde önemli bir figür olan X'in sahibi Elon Musk, bu ay yaptığı bir paylaşımda yasağın “tüm Avustralyalılar’ın internete erişimini kontrol etmenin dolaylı bir yolu” olduğunu söyledi.
Yasak ayrıca Avustralya ile çoğunluğunun merkezi ABD'de olan teknoloji devleri arasındaki mevcut gerginliği de tırmandıracak nitelikte.
Avustralya, sosyal medya platformlarına, içeriklerini paylaşmaları karşılığında telif ücreti ödeyen ilk ülke olmuştu. Şimdi de dolandırıcılıkları engelleyemedikleri için bu platformlara para cezasıyla baskı uygulamayı planlıyor.
Meta'dan bir sözcü, Facebook'un sahibinin Avustralya yasalarına saygı duyduğunu ancak “kanıtları, sektörün yaşa uygun deneyimler sağlamak için halihazırda yaptıklarını ve gençlerin seslerini gerektiği gibi dikkate almadan mevzuatı aceleye getiren” süreçten “endişe duyduğunu” söyledi.
Sözcü, “Şimdi görev, ebeveynler ve gençler üzerinde külfetli bir yük oluşturmayan, teknik olarak uygulanabilir bir sonuç ve kuralların gençler tarafından kullanılan tüm sosyal uygulamalarda tutarlı bir şekilde uygulanacağına dair bir taahhüt sağlamak için tasarı ile ilgili tüm kurallar hakkında verimli bir istişare yapılmasını sağlamaktır” dedi.
Hükümetin yasaktan etkileneceğini söylediği TikTok ve X'in temsilcilerine henüz yorum için ulaşılamadı.
Aralarında Alphabet'e ait Google'ın da bulunduğu şirketler, yasanın yaş doğrulama denemesinden sonraya ertelenmesi gerektiğini savunmuştu. ve Yasa, okullarda yaygın olarak kullanıldığı için YouTube'u muaf tutuyor.
Çoğu sosyal medya şirketinin üyesi olduğu Digital Industry Group'un genel müdürü Sunita Bose, Reuters’a yaptığı açıklamada, yasanın onaylanma sürecinin aceleye getirildiğini savunarak, “Yasa tasarısı elimizde ancak Avustralya hükümetinden bu yasaya tabi olan bir dizi hizmetin kullanması gereken doğru yöntemlerin neler olduğu konusunda bilgilendirme almadık” dedi.
İlgili Haberler Çocukların sosyal medya hesabı açması için ebeveyn iznini zorunlu kılan eyaletlere Georgia da ekleniyor
Ülkeyi kutuplaştıran yasak
Genç haklarını savunan bazı gruplar ve akademisyenler, yasağın LGBTQ bireyler ve göçmen gençler dahil olmak üzere en savunmasız gençleri destek ağlarından uzaklaştırabileceği uyarısında bulunmuştu.
Avustralya İnsan Hakları Komisyonu, yasanın gençlerin topluma katılma becerilerine müdahale ederek insan haklarını ihlal edebileceğini savunuyor.
Özel hayatın gizliliğini savunanlarsa yasanın kişisel verilerin daha fazla toplanmasına yol açarak dijital kimlik temelli devlet gözetiminin önünü açabileceği uyarısında bulundu.
Tasarıda son dakikada yapılan bir değişiklikle, platformların kullanıcıların kimlik belgelerini yüklemelerine alternatif sunmaları gerektiği belirtildi.
Sol eğilimli Yeşiller partisi senatörü Sarah Hanson-Young, yasa tasarısı 19'a karşı 34 oyla kabul edilmeden hemen önce Senato'da yaptığı konuşmada, bu yasanın ‘boomer’ kuşağı temsilcilerinin, “kendilerini daha iyi hissetmek için gençlere internetin nasıl çalışması gerektiğini anlatma çabası” olarak niteledi.