Kabil’deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliğinin sağlanması ve işletilmesi için yaklaşık 2,5 ay süren görüşmelerin sonuçsuz kalması üzerine Türk askerlerinin Afganistan’dan tahliyesi sürüyor.
2002’den beri Afganistan’dan görev yapan Türk askerlerinin sayısı, bu yıl itibariyle 700 civarındaydı.
Bu askerlerden 345’i dün Ankara’ya döndü.
Dün Kabil havalimanı çevresinde düzenlenen bombalı saldırılar sırasında 400’den fazla Türk askeri o bölgedeydi. Türk askerleri IŞİD’in Horasan Kolu’nun üstlendiği saldırılardan etkilenmedi.
‘‘Afganistan’da kalsaydık, her gün cenaze gelecekti buraya’’
Türkiye’nin askeri olarak yeni bir görev üstlenmemesi kamuoyunda destek görmüş durumda.
Özel sektör çalışanı Kadir Öztok, hükümetin geç de olsa doğru karar verdiğini düşünen çoğunluktan.
VOA Türkçe’nin konuştuğu Öztok, ‘‘Dünkü saldırı, Türkiye’ye yapılmış bir saldırı değil. Bu, bütün devletlere karşı yapılmış bir saldırıdır ama Türkiye’nin oradan çıkmaya başlamış olması çok olumlu bir hareket. Daha fazla orada durmamak gerekiyor. Türkiye orada bir güçtü yani oradaki Müslümanlar için Türkler için bir güvenceydi. Afganistan dostumuz olduğuna göre onlara bir yardım oluyordu ama artık yeter. Başka ülkeler de oraya asker göndermiş olsa anlarım da sadece Türkiye orayı tek başına savunamaz. Bir avuç askerle nasıl savunacak? Onun için dönmeleri iyi oldu’’ dedi.
‘‘Saldırmak için bizim çekilmemizi beklediler’’
Emekli Hayrettin Uluçay ise bombalı saldırıların yapılması ile Türkiye’nin Kabil’den çekilme kararı arasında bağlantı olduğunu düşünüyor.
Uluçay, ‘‘Bence saldırmak için bizim çekilmemizi beklediler. Bundan sonra da saldırılar olabilir. Daha sert saldırılar da olabilir. Tabii saldırıyı kınıyorum. Günah yani, bir dünya insan öldü. Bize kalsa biz Türk’üz, biz Afganistan’ı da dünyayı da koruruz. Ama bizi bırakmıyorlar. O yüzden askerlerimizin çekilmesi iyi oldu. Her gün asker cenazesi gelecekti buraya. Zaten Taliban herkese, ‘çekilin’ demişti. Biraz da siyasi oyunlar var. Amerika bunca sene sonra neden çekildi buradan? Çünkü İran’ı Afganistan üzerinden bitirmek istiyor’’ dedi.
Afganistan coğrafyasındaki belirsizliğin her geçen gün arttığını ve Türk askerinin bu riski üstlenmesinin yanlış olacağını savunan Rıdvan Çap, hükümetin Kabil havalimanındaki bu isteğinin ancak ekonomik gerekçelerle açıklanabileceğini düşünüyor.
Çap, ‘‘Orası çok tehlikeli bir bölge şu an. Orada DEAŞ var, Taliban var, bir sürü başka örgüt var. Ne yapacakları belli olmaz. Bizim askerimizin burada olması lazım onu düşünüyorum. Televizyonda takip ettiğim kadarıyla askerlerle ilgili konular genelde finansal, ekonomik olarak geçiyor. Ama tabii biz vatandaşız, biz pek bilmiyoruz. Bizim askerlerimiz değerlidir; askerlerimiz vatanımızı bizim sınırlarımızı korusun, bizi korusun. Başkası için canını feda etmesin’’ diye konuşuyor.
‘‘Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin görüşmesi doğru değil’’
Bir başka İstanbullu Naci Zaman ise Taleban hükümetini, birçok ülke tanımadan Türkiye’nin tanımasının doğru olmadığı kanaatinde.
Zaman, ‘‘Kabil’de mevcut yönetimin ne olduğu belli değil. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin onunla görüşmesi doğru değil. Teröristlerle konuşacaksanız o zaman Abdullah Öcalan ile de görüşün, konuşun. Sonuçta fark etmiyor. O anlamda kabul etmiyorum, şu an ki yapıyla Türkiye’nin konuşmasını kabul etmiyorum, onaylamıyorum. Bütün devletler tanırsa Türkiye Cumhuriyeti Devleti olarak kendi sınırlarımız içinde tanırız. Askerimizin dönmesi de isabetli oldu’’ diyor.
‘‘Göç konusu kontrolden çıktı, önlem almalıyız’’
Soyadını vermek isteyen Muzaffer isimli bir yurttaş ise Türkiye’nin göç sorununa gecikmeden önlem alması gerektiğinin altını çiziyor:
“Şimdi Afganlar’ın gelmesi söz konusu. Üç milyon insandan bahsediyoruz. Şimdi insanlar şunu sormuyor. Türkiye’ye gelirken İran üzerinden geliyorlar. İran buna müsaade ediyor. Kapılarını açıyor, geçmelerine müsaade ediyor ve Türkiye sınırına geliyorlar. Şimdi siz düşünebiliyor musunuz İran kendi güvenliğini düşünmeyen bir ülke mi? İran değil herhangi bir ülke kendi toprak güvenliğini, kendi iç güvenliğini düşünmez mi? Düşünür. Buradan bir yol açmış, Türkiye’nin sınırına kadar gelmesini sağlamış. Şimdi biz niye bu kadar kolay bu insanları otobanlarda topluyoruz? Van’dan başlayıp daha içeriye doğru gelen bir güzergahta topluyoruz. Daha geçen gün Sakarya’da Sapanca’da polis, otoban üzerinde yürüyen Afganlar’ı topladı. Çok aciliyet içeren bir konu, çok. Göçmen konusunda öncelikli bizim tedbir almamız lazım çünkü iş kontrolden çıktı.’’
Röportaj yaptıklarımız arasında Türk askerinin Afganistan’da kalmasını savunan tek kişi olan Mustafa Öney ise ancak bu koşulda Türkiye’nin Afganistan göçü denetleyebileceği görüşünde.