Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu, dış politika ve güvenlik politikalarında AB-Türkiye işbirliği hayati önem taşısa da, "temel özgürlükler, demokrasi ve hukukun üstünlüğü konularında önemli ilerleme olmaksızın, Türkiye’yle katılım müzakerelerinin yeniden başlatılması öngörülemez" diyen Türkiye raporunu kabul etti.
Raporun sonuç bölümünde, Parlamentonun bu aşamada, 2018'den beri fiilen durma noktasında olan "Türkiye ile katılım müzakerelerinin resmi olarak askıya alınmasına ilişkin tutumunu" değiştirmesini gerektirecek yeni bir ilerlemenin tespit edilmediği kaydedildi. "Osman Kavala ve diğer sanıkların davasında, mevcut Türk Hükümeti'nin şu anda AB üyelik sürecini yeniden başlatma isteklerini kasıtlı olarak yıktığı" dile getirildi.
AP Dış İlişkiler Komisyonu’nda Perşembe günü görüşülen Türkiye raporu, 7'ye karşı 54 oyla kabul edildi. Oylamada 13 komisyon üyesi çekimser kaldı. Raporda, AP milletvekilleri, Türkiye'nin AB'ye katılım hedefiyle ilgili tekrarlanan açıklamalarına rağmen, son iki yılda taahhütlerini yerine getirmediğini belirtti.
AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor "Bu rapor, son aylarda AB ile Türkiye arasındaki temasta görülen göreli iyileşme ile temel haklar ve hukukun üstünlüğü konusunda, bozulmaya devam eden feci bir durum arasında keskin bir karşıtlık gösteriyor. Kavala davasına ilişkin son kararın gösterdiği gibi. Türkiye'nin kritik jeopolitik meselelerdeki konumu, ülkedeki otoriter eğilimi daha da derinleştirmeye mazeret olamaz" dedi.
Ukrayna ve Suriyeli göçmenler
Son zamanlarda AB-Türkiye ilişkilerinde hafif de olsa bir iyileşme yaşandığı vurgulanan raporda, "AP milletvekilleri özellikle son zamanlardaki üst düzey diyalogları memnuniyetle karşılıyor ve askıya alınan, üst düzey siyasi diyalogun yanı sıra, bir dizi diğer sektörel diyaloğun da yeniden başlaması çağrısında bulunuyor" denildi.
Türkiye'nin Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında arabuluculuk yapma isteğinin de "memnuniyetle" karşılandığı belirtilen raporda, "Avrupa Parlamentosu üyeleri, mevcut zorlu zamanlarda dış ve güvenlik politikasında, iyi bir AB-Türkiye işbirliğinin hayati önemini vurgular ve Türkiye'nin NATO ve AB ile sıkı uyumunu memnuniyetle karşılar" ifadesine yer verildi.
Raporda ayrıca, Türkiye'nin dünyadaki en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yapmaya devam etme çabaları övülürken Türkiye'deki mülteciler ve ev sahibi topluluklar için AB finansmanının, devam etmesinin de desteklendiği, bu desteğin gelecekte de sürdürülmesi arzusu vurgulandı.
Demokrasi ve insan hakları
Ancak, bu olumlu gelişmelere rağmen Türkiye'nin komşu AB ülkeleriyle ilişkilerinin zorlu olmaya, Türkiye'deki insan hakları durumunun da kötüleşmeye devam ettiği belirtildi. Raporda, AP'nin "Türk hükümetinin sivil toplum ve insan hakları savunucuları, avukatlar ve gazeteciler üzerinde sürdürdüğü yasal ve idari baskıdan" dolayı endişe ve üzüntü duymakta olduğu dile getirildi. İlgili finansal kaynaklar aracılığıyla, Türkiye'deki demokrasi yanlısı çabaların desteklenmesi çağrısı da yapıldı.
Raporda, Komisyonun "karşılıklı yarar sağlayan Gümrük Birliği'ni güncellemek için müzakerelere başlama önerisini" desteklemekle birlikte "Parlamentonun Gümrük Birliği'nin modernizasyonuna ilişkin nihai anlaşmayı ancak insan hakları ve temel özgürlükler, uluslararası hukuka saygı ve iyi komşuluk konularında, demokratik koşullar gerekli olduğunda destekleyeceği" ifadesi de yer aldı.
AP Dış İlişkiler Komisyonu'ndan geçen rapor, AP Genel Kurulu'nda da görüşüldükten sonra oylanacak.