Bölgede “Yeşil Altın” olarak adlandırılan antep fıstığında bu yıl rekolte yüksekken, üreticiler hasat mevsiminde düşen fıstık fiyatlarından şikayetçi.
Hasat mevsiminde antep fıstığının fiyatının düşürülmesi sonrası üreticilerin yaşadığı sorunlar TBMM gündemine taşındı. Gaziantep Milletvekili Mahmut Toğrul üreticilerin sorunlarını meclis gündemine taşıyarak Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye antep fıstığıyla ilgili soru önergesi verdi.
VOA Türkçe’ye konuşan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Gaziantep Milletvekili ve TBMM İdare Amiri Prof. Dr. Mahmut Toğrul, fıstık üreticilerinin emeklerinin karşılığını alamadığına dikkat çekerek “Fıstık üreticileri öteden beridir ciddi sorunları olan bir tarım kesimi. Çünkü fıstık, yetiştirilmesi ve bir ürüne durması için büyük bir emek gerektiren bir ağaç türüdür. Ama maalesef fıstık üreticisi her zaman alın terinin karşılığını alamıyor. Fıstığı üretenin fıstık fiyatı üzerinde belirleyici hiçbir rolünün olmadığı bir alan...’’ dedi.
“Üretici aracıya mahkum edildi’’
Tarım Bakanlığı’nın aracıları değil de üreticiyi desteklemesi gerektiğini belirten Milletvekili Toğrul “Türkiye’de üretilen hiçbir fıstığın fiyatını maalesef üreticilerin müdahil olduğu bir platform belirlemiyor. Fiyatı belirleyen aracılar oluyor genelde. Aynı zamanda antep fıstığı her yıl ürün veren bir çeşit değil. Bir yıl ürün verip diğer yıl vermediği için aslında bir yıllık ürünü iki yılın ürünü gibi düşünmek gerekir. Bu kadar yoğun emeğin ardından hasat döneminde çok düşük bir ücrete çiftçinin elinden çıkarılır. Birkaç ay sonra da astronomik bir fiyata tüketiciye ulaşır. Daha önce geçmiş yıllarda fıstık için Güneydoğu Anadolu Kooperatifleri vardı ama o da AKP iktidarı döneminde kaldırıldı. Maalesef şu anda üretici tamamen aracıya mahkum edildi. Üretici satmayıp birkaç ay bekletme koşuluna sahip değil. Çünkü yıl içerisinde ciddi masraf yapıyor, borçlanıyor ve dolayısıyla hasat yaptıktan sonra hemen satmak durumunda kalıyor. Ve her hasat döneminde de Tarım Bakanlığı ve fıstık piyasası üzerinde etkili olan aracılar bir şekilde rekoltenin çok yüksek olduğunu ifade ederek fiyatın hasat döneminde aşağı düşürülmesini sağlarlar. Ama yılın sonunda fiyatlar tekrar artar. Birkaç ay önce antep fıstığı piyasada tüketiciye 80 ile 100 lira arasında ulaşırken şu anda kurutulmuş antep fıstığının kilosu 35 liraya kadar düşürülmüş durumda. Çözüm için öncelikle fıstık üreticisinin örgütlendiği bir kooperatif ya da bir birliğin olması gerekiyor ki üreticinin fıstık fiyatı üzerinde bir etkisi olabilsin. İkinci olarak fıstık üretiminin yoğun olduğu bölgelerde lisanslı depolama sisteminin getirilmesi gerekiyor. Üçüncüsü Tarım Bakanlığı aracıları değil, üreticiyi mutlaka desteklemelidir. Fıstığı biz yeşil altın olarak tarif ederiz. Kamuoyu fıstık üreticilerine sahip çıkmalı, üretici emeğinin karşılığını almalı hem de tüketici fıstığı ve fıstığın dahil olduğu benzeri ürünleri daha uygun fiyata tüketebilmesinin yolu açılmalıdır’’ diye konuştu.
“Zengin tüccarlar her zaman pusuda yatar’’
VOA Türkçe’ye konuşan Fıstık üreticisi Salman İnal ise fıstığın çok olduğu sene fiyatların sürekli düştüğünü belirterek “Bu yıl fıstığın ‘var yılı’ ve fıstığın çok olduğu sene fiyatlarda bir düşüş yaşanıyor. Fıstık ağaçları bir çocuk gibidir. Sürekli hizmet edilmesini ister en az 15 yaşında mahsul vermeye başlar. Yani 15 yıl boyunca bir fıstık bahçesine hizmet edip daha sonra mahsul almaya başlayacaksınız. Başta ölü yatırım gibi ama yetiştikten sonra iyi bir gelir kaynağıdır. Ancak şu anda piyasa biraz kötü, bunda elbet pandemi sürecinin de etkisi büyük. Dışarıya ihracat yok şu anda. Çiftçi bir yıl boyunca tarlaya masraf etmiş, ilaç borcu, gübre borcu, mazot borcu var, tarım kredi kooperatifinden kredi kullanmış mahsulü topladığı zaman hemen satmak zorunda. Ama şu anda fiyatlar pek iç açıcı değil. Örneğin geçtiğimiz yıl kırmızı kabuklu fıstığı 26-27 liraya satarken bu yıl ise 20-21 liraya satılıyor. Fıstığın çok olduğu sene fiyatlarda bir düşüş yaşanıyor. Biz fıstık tüccarlarının bunu bilinçli bir şekilde yaptıklarına inanıyoruz. Zengin tüccarlar pusuda yatar her zaman. Çünkü tonajlı mal alıyor. 200 ton ürünü 2 lira düşük alsa 400 bin lira yapıyor. Bu da onlar için iyi bir paradır’’ ifadelerini kullandı.
Antep fıstığı üreticilerinin sorunlarına dikkat çeken Milletvekili Toğrul’un Tarım ve Orman Bakan Sayın Bekir Pakdemirli’ye sorduğu bazı sorular şöyle:
“Antep fıstığıyla ilgili taban fiyat belirleme ve üreticiyi korumaya alma konusunda bakanlığınızın ne tür bir girişimi olacaktır?
Antep fıstığında fiyat istikrarının sağlanması ve üreticinin yeterli gelir elde edebilmesi için lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsalarının kurulması konusundan bakanlığınız neden bir çalışması yoktur? Bu konuda Bakanlığınız bir çalışması olacak mıdır?
Kaliteli ürün elde edebilmek için ciddi maliyetlere katlanan Antep fıstığı üreticisine destek primi verilmesi konusunda bir çalışma yapılmakta mıdır?
Türkiye’de üretilen birçok ürüne taban fiyatlaması uygulaması yapılırken Antep fıstığına yönelik neden taban fiyatı uygulaması yapılmamaktadır?"