İngiltere’de hızla yayılan Corona virüsü SARS-CoV-2’nin yeni bir türü tüm dünyada endişe yarattı. Bazı uzmanların B.1.1.7 olarak adlandırdığı yeni tür, SARS-CoV-2’nin ortaya çıkan ilk yeni şekil değiştirmiş hali değil.
Ancak mutasyon sonucu ortaya çıkan bu yeni türün daha önce baskın olarak görülen Corona virüsü türüne kıyasla yüzde 70'e kadar daha fazla bulaşıcı olduğu belirtiliyor.
- Endişeler yerinde mi?
Çoğu bilimadamına göre evet. Yeni varyant, İngiltere'nin güneyinde bazı bölgelerde Corona virüsü vakalarında hızla baskın tür haline geldi ve özellikle Londra'da ve komşu Kent ilçesinde hastaneye yatış oranlarındaki artışın nedeni olarak görülüyor.
İngiltere’nin önde gelen üniversitelerinden Imperial College London'da deneysel tıp profesörü olan Peter Openshaw, "Ciddiye alınması doğru bir yaklaşım" dedi. Cambridge Üniversitesi'nde misafir profesör olan Shaun Fitzgerald, durumun "son derece endişe verici" olduğunu söyledi.
İngiltere'de ilk kez Eylül ayında görülen varyant, 9 Aralık haftasına gelindiğinde başkent Londra'daki COVID-19 vakalarının yüzde 62'sinden sorumluydu. Bu oran, üç hafta önce yüzde 28’di.
Avustralya, İtalya ve Hollanda’da Corona virüsünün yeni türünden kaynaklanan vakalar kayda geçti. Hollanda’da ilk olarak Aralık ayı başında tespit edildi.
İzlanda ve Danimarka da yeni varyant kaynaklı birkaç COVID-19 vakasını Avrupa'nın hastalık izleme kurumu olan ECDC'ye rapor etti. Belçika'daki basında çıkan haberlerde, burada da vakaların tespit edildiği belirtiliyor.
- Neden endişe etmeliyiz?
Asıl endişe, Corona virüsünün mutasyon sonucu ortaya çıkan yeni türünün virüsün orijinal haline kıyasla önemli ölçüde daha bulaşıcı olması.
Virüsün genetik kodunda 23 mutasyon var; bu nispeten yüksek sayıda bir değişim ve bunlardan bazıları virüsün yayılma yeteneğinde etkili.
Bilimadamları, virüsün yeni varyantının yaklaşık yüzde 40 ila yüzde 70 daha fazla bulaşıcı olduğunu söylüyor. İngiltere hükümeti yeni varyantın bulaşıcılık oranını 0,4 arttırabileceğini açıkladı.
Bu, İngiltere'de salgının daha hızlı yayıldığı, kontrol edilmesinin zorlaştığı ve diğer ülkelerde de hızla bulaşma riskinin arttığı anlamına geliyor.
Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan bulaşıcı hastalıklar profesörü Martin Hibberd, "Yeni B.1.1.7, hala orijinalin sahip olduğu ölümcüllüğe sahip gibi görünüyor, ancak daha fazla bulaşma kapasitesi var" diyor.
- COVID-19 aşıları bu varyanta karşı koruyacak mı?
Bilimadamları, şu anda İngiltere’de uygulanmakta olan Pfizer/ BioNtech aşısının veya geliştirme aşamasındaki diğer COVID-19 aşılarının bu varyanta karşı koruma sağlamayacağına dair hiçbir kanıt olmadığını söylüyor.
Bristol Üniversitesi'nde bir aşı uzmanı ve çocuk hastalıkları profesörü olan Adam Finn, "Bunun aşının etkinliği üzerinde küçük bir etkiden daha fazlasına sahip olması pek olası değil" dedi.
İngiltere hükümetinin bilim danışmanı Patrick Vallance, COVID-19 aşılarının, Corona virüsü varyantına karşı bir bağışıklık tepkisi oluşturmada yeterli göründüğünü söyledi.
Leicester Üniversitesi'nde profesör ve klinik virolog olan Julian Tang da "Şu ana kadar aşının etkinliğini azaltacak S-proteininde herhangi bir büyük değişiklik görmüyoruz" dedi.
- Yeni varyant testleri etkiliyor mu?
Bir dereceye kadar evet. Yeni varyanttaki mutasyonlardan biri, bazı PCR testlerinde kullanılan üç genomik hedeften birini etkiliyor. Bu, bu testlerde hedef alanın veya "kanalın" negatif çıkacağı anlamına geliyor.
Klinik Biyokimya ve Laboratuvar Tıbbı Derneği’nden mikrobiyoloji uzmanı Robert Shorten, "Bu varyant, bazı testlerin virüsü tespit etme yeteneğini etkiledi" dedi.
PCR testleri genellikle birden fazla gen hedefini tespit ettiğinden, S-proteinindeki bir mutasyon testi yalnızca kısmen etkiler ve bu ‘hatalı negatif’ sonuç riskini azaltır.
- Başka önemli SARS-CoV-2 çeşitleri de var mı?
Var. COVID-19'a neden olan virüs türleri, son aylarda Güney Afrika, İspanya, Danimarka ve bazı diğer ülkelerde ortaya çıkarak endişe yarattı. Bununla birlikte şimdiye kadar hiçbirinde, virüsü daha ölümcül kılan, aşı ya da tedavilere yanıt vermeme olasılığını daha yüksek kılan mutasyonlara rastlanmadı.
- Yeni varyant İngiltere kökenli mi?
İngiltere bilim danışmanı Patrick Vallance geçen Cumartesi günü, yeni varyantın İngiltere'de başlamış olabileceğini düşündüğünü söyledi. Avrupa'daki bazı bilimadamları, mutasyonu tanımlamak için İngilizler’in genetik yapıları izleme yani genomik sürveyans konusundaki uzmanlığına güveniyor.
Belçika Sağlık Enstitüsü’nün viral hastalıklar bölüm başkanı Steven Van Gucht, bugün düzenlediği basın toplantısında, "İngiltere dünyadaki en kapsamlı genetik izleme programlarından birine sahip. Tüm virüs numunelerinin yüzde 5 ila yüzde 10'unu genetik olarak test etmekteler. Bu konuda çok az ülke daha başarılıdır" dedi.