27 ve 28 Mayıs günlerinde art arda yapılan zamlarla benzinin litre fiyatı İstanbul'da 24,99 TL'ye, Ankara'da 25,10 TL'ye, İzmir'de 25,11 TL'ye yükseldi. Motorinin litre fiyatı ise İstanbul'da 24,38 TL'ye, Ankara'da 24,49 TL'ye, İzmir'de 24,50 TL'ye çıktı. Motorin, LPG ve benzine peş peşe gelen zamlar, bütün sektörleri olumsuz etkiliyor. Ancak akaryakıt zamlarından en fazla etkilenen grupların başında taksi ve dolmuş gibi yolcu taşıma sektöründekiler geliyor.
Akaryakıtın yanısıra diğer maliyetlerde de büyük oranda artış olsa da taksiciler ve minibüsçüler yolcu taşıma ücretine zam değil, maliyetlerini azaltacak önlem istiyor. Sektör çalışanları devletten, yolcu taşımacılığında kullanılan araçlar için indirimli akaryakıt talebini dile getiriyor. İzmir’in en büyük taksi duraklarından olan Otogar Taksi’nin kooperatif başkanı Hasan Tütüncü VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Ticari taksilere en azından ÖTV indirimli veyahut da KDV indirimli mazot temin edilirse bizler de daha iyi çalışır, yolculardan tepki almayız” diye konuştu.
“Aracımıza binip de bir dahakine binmemeye çalışan müşterilerimiz var”
Şu anki taksimetre ücretlerinin yolcular açısından yüksek olduğunu belirten Tütüncü, “Yani seyahat edecek insanlar da haklı. Aracımıza binip de bir dahakine binmemeye çalışan müşterilerimiz var” dedi. İzmir’de taksimetre ücretlerine önce 2021 Kasım ayında ardından 2022 Mart’ında zam yapılmıştı. 24 Mart’taki zamla birlikte taksi açılış ücreti 4,50 TL’den 6 TL’ye, kilometre başına ücret 5,50 TL’den 9 TL’ye, indi-bindi ücreti ise 13 TL’den 20 TL’ye yükseltilmişti.
Tütüncü esnaf olarak taksimetre fiyatlarını yüksek bulmakla birlikte bu zamları yapmaya mecbur kaldıklarını vurguladı ve “Bir tek akaryakıtla bitmiyor. Arabamızın motoru bozulduğu zaman bizim sandık motor dediğimiz sıfır motor alıyorduk. 20-22 bin liraydı. Şu an 50 bin liranın üstünde. Bir baskı diski değiştirdiğim aman 800-900 liraydı. Şu an 2-3 bin lira. Lastiğin 4 tanesini bin liraya alıyorduk fakat şu an tanesi aşağı yukarı bin liraya geliyor” ifadelerini kullandı.
Taksimetre ücretlerine yeni bir zam yapılmasına karşı olduğunu söyleyen Tütüncü, “Vatandaşı da düşünmek lazım. Maaşlara yapılan zamlar belli bir para. Fakat bu gelen zamlarla o da tabii ki yetersiz kaldı. Bir dahaki zamda hem biz iş yapamayız hem de binecek yolcu bulamayız” dedi.
Your browser doesn’t support HTML5
Akaryakıt Zammına Taksici ve Dolmuşçular Tepkili
“Özellikle uzak mesafe sayısında bayağı bir düşüş oldu”
16 yıllık taksici Mustafa Balaban da taksi, dolmuş ve otobüs taşımacılığının akaryakıt zamlarından en fazla etkilenen sektörlerin başında geldiğini ifade etti; “Bundan 6-7 ay öncesine kadar 7,5-8 lira bandında olan mazot, 7 ay içinde 3 katına çıktı. Bizim en büyük ana giderimiz akaryakıt, mazot. 450-500 liraya doldurduğunuz depoyu şu an bin 500 liraya dolduruyoruz” diye konuştu.
Balaban, taksimetre ücretlerine yapılan zammın ardından yolcu sayısında da bir düşüş yaşandığını ifade ederek, “Gözle görülür, belirgin bir düşüş var. Özellikle bizim uzak mesafe dediğimiz 10 kilometrenin üzeri olan yolcu sayısında bayağı bir düşüş oldu. Çünkü fiyat olarak çok fark ediyor. Keşke akaryakıta bu kadar zam gelmeseydi, biz akaryakıtı şu anda 8 liraya alıyor olsaydık ve tarife de geçen yılki tarife olsaydı. Biz buna razıyız. Hem yolcu sayısı artar hem taksiye daha çok insan biner. Ama maalesef öyle olmuyor işte” ifadesini kullandı.
Ticari taşıtlara indirimli akaryakıt talebi
21 yıldır minibüs şoförlüğü yapan Mutlu Kaya da akaryakıt fiyatları konusunda daha önce hiç böyle sıkıntılar yaşamadığını vurguladı; “Zamlardan dolayı artık nefes alamaz hale geldik. Yani mazotun haricinde parçadır, usta işçiliktir, gerçekten camia olarak işimiz çok zor. Bir lastik 600-700 liraydı. Oldu bin 500 lira. Mazot 6-7 liraydı. Oldu 25 lira” dedi.
Minibüs ücretlerine yapılan zammın akaryakıt ve yedek parça maliyetlerindeki artışla birlikte etkisiz hale geldiğini ifade eden Kaya, yeni bir zammın zaten azalan yolcu sayısını daha da azaltacağını söyledi. Kaya da ticari taşıtlara indirimli akaryakıt satılması talebini dile getirerek şunları söyledi: “Vergi indirimi de olabilir. Fiyatların düşmesi de olabilir. Biraz daha indirimli bir şeyler yapmasını bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı’mızdan özellikle rica ediyoruz. Taşımacılık olarak gerçekten mağduruz.”
Akaryakıt zammı yolcuya yansıyacak endişesi
Minibüs durağının sıra memuru olarak çalışan Enis Bulanıklı da son zamların ardından bir minibüsün günlük ortalama bin 200 ila bin 500 liralık mazot yaktığını kaydetti. Bunun da ister istemez minibüs ücretlerinde yeni bir zammı tetikleyeceğini savunan Bulanıklı, sonuçta vatandaşın satın alma gücünün düşeceğini vurguladı.
İzmir’de minibüs ücretlerine önce 2021 Aralık ve 2022 Mart aylarında zam yapılmıştı. Son zamla birlikte 5 TL olan indi bindi ücreti 7,5 TL olmuştu. Ancak “Araç masrafları, şoför, sigorta, kasko, sigorta bunların hepsi zaten fiyatlar yükseldi. Mal sahipleri zaten yeterince para kazanmıyor. Çünkü 1200-1500 lira zaten mazota veriyor. 200-300 lira da şoför alıyor. 1800 lira. Mal sahibine ya 100 lira kalıyor ya 200 lira para kalıyor. 200 lira da aylığa vurursan 6 bin lira. Aracın ağır masrafları zaten 10 bin lira, 15 bin lira” diyen Bulanıklı’ya göre bu zam daha şimdiden etkisini yitirmiş durumda.