Afganistan'ın kuzeyinde ilerleyen Taleban'ın kazanımları bazı ülkelerin bölgedeki konsolosluklarını kapatmasına neden olurken, Tacikistan, Afganistan’la güney sınırını güçlendirmek için yedek askerleri göreve çağırdı.
Kuzeydeki Belh vilayetinin başkenti ve Afganistan'ın dördüncü büyük kenti olan Mezar-ı Şerif’teki Türkiye ve Rusya konsolosluklarının kapanacakları öne sürüldü. İran, kentteki konsolosluğundaki faaliyetleri kısıtladığını açıkladı. Belh’te çatışmalar yaşansa da vilayet başkentinde nispeten sessizlik hakim.
Belh valiliği sözcüsü Münir Ferhad, Özbekistan, Tacikistan, Hindistan ve Pakistan konsolosluklarının hizmetlerini azalttığını açıkladı. Yetkili, Türkiye ve Rusya'nın konsolosluklarını kapattığını ve diplomatlarının şehri terk ettiğini söyledi.
Ancak VOA Türkçe’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, Mezar-ı-Şerif'teki başkonsolosluğun açık olduğunu kaydetti. Kaynaklar, “Afganistan’da gelişen güvenlik durumu yakından izlenerek misyon ve personel güvenliği için gerekli tedbirler alınmaktadır. Öte yandan, Mezar-ı Şerif Başkonsolosluğumuz faaliyetlerini sürdürmekte olup, bu kapsamda vize başvuruları ve diğer konsolosluk işlem talepleri alınmaya devam edilmektedir’’ ifadelerini kullandı.
Associated Press haber ajansı ise Mezar-ı Şerif'teki başkonsolosluğa telefonla ulaşılamadığını, bu nedenle haberlerin çelişkili olduğunu aktardı.
Reuters haber ajansına bilgi veren bir kaynak da Almanya'nın da Mezar-ı Şerif'teki başkonsolosluğunu, askeri geri çekilme sırasında kapattığını söyledi. Şehir civarında bir askeri kampta üslenen son Alman birlikleri geçen hafta ülkeyi terk etti.
Afgan askerleri Tacikistan’a kaçtı
Tacikistan'dan gelen haberlere göre, yaklaşık 1000 Afgan askeri Talaben’dan kaçmak için Tacikistan sınırını geçti.
Tacikistan devlet haber ajansı Khovar, 1037 Afgan askeri personelinin hayatta kalmak için Tacikistan'a girdiğini bildirdi. Habere göre Afgan askerler, iki ülkenin ortak 910 kilometrelik sınırındaki geçişlerden yedisini kullandı.
Tacik hükümetinden hafta başından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın Afganistan sınırını güçlendirmek için 20 bin yedek askere seferberlik emri verdiği belirtildi.
Afgan askerlerinın akını, Taleban'ın kuzeydoğu Bedahşan vilayetindeki çoğu ilçeyi itmesi sonrası geldi. Askerlerin birçoğu savaşmadan teslim oldu, ancak eyaletin kuzey sınırı boyunca, yüzlerce Afgan askeri, güvenlik amacıyla Tacikistan’a geçti.
Tacik hükümeti, Afgan askerlerinin insani gerekçelerle geçişlerine izin verildiğini ancak sınır karakollarının kendi güçlerinin kontrolunda olduğunu ve Tacikistan tarafından Taleban ile çatışmaya girilmediğini açıkladı.
“Afgan askerleri geri dönüyor’’
Öte yandan Afganistan Ulusal Güvenlik Danışmanı, Tacikistan'a kaçan Afgan güvenlik personelinin Taleban isyancılarına karşı savaşa yeniden katılmak için geri getirildiğini ve ülke genelinde pozisyonlarını terk eden yaklaşık 2 bin 300 kişinin hizmete geri döndüğünü söyledi.
Ulusal Güvenlik Danışmanı Hamdullah Mohib bugün gazetecilere yaptığı açıklamada, "Tacikistan'a gidenler geri dönüyor ve bir kez daha halkın hizmetinde ve Feyzabad'ın savunmasında olacaklar" dedi. Feyzabad, Bedahşan vilayetinin eyaletinin başkenti. Mohib, Afgan güvenlik personelinin ne zaman ve nasıl geri getirileceği konusunda ayrıntı vermedi.
Tacikistan'da hükümet kaynakları Reuters haber ajansına, Pazar günü sınırı geçen 127 Afgan güvenlik gücü personelinin Afganistan'a geri uçmak üzere yakındaki bir şehre nakledildiğini söyledi.
Geçişler, Afganistan'ın Orta Asya komşularını da alarma geçti.
Tacikistan'da büyük bir askeri üssü bulunan Rusya, gerekirse Afganistan sınırının istikrara kavuşturulmasına yardımcı olacağını söyledi. Tacikistan'da Rus askeri helikopterleri de eğitim tatbikatı yaptı.
Taleban’ın ilerleyişi hızlandı
Taleban’ın ilerleyişi, ABD'nin başkent Kabil'in kuzeyine sadece bir saatlik sürüş mesafesindeki Bagram Havaalanı'nı boşaltmasının ardından hız kazandı ve bu da Amerikan askerlerinin çoğunluğunun Afganistan'ı terk ettiğinin kesin bir işareti olarak yorumlanıyor.
Bagram Hava Üssü’nün yeni Afgan komutanı, Amerikalılar’ın, 20 yıldır bulundukları üsten, gece saatlerinde, ışıkları kapatıp kendilerine veda etmeden sessizce ayrıldıklarını açıklamıştı.
İlgili Haberler "ABD Askerleri Bagram'ı Vedasız Terketti"ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) çekilme sürecinin neredeyse yüzde 90’dan fazlasının tamamlandığını duyurdu. CENTCOM’dan bugün yapılan açıklamada, ABD’nin yedi tesisi, Afganistan Savunma Bakanlığı’na devrettiği bildirildi.
ABD ve NATO birliklerin çoğu, son çekilme tarihi olan 11 Eylül’den çok daha önce sessizce ayrıldı. Tam geri çekilmenin Ağustos ayının sonuna kadar ve Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'nın nasıl korunacağına dair bir anlaşmaya varılmadan tamamlanması beklenmiyor.
Taleban, Başkan Joe Biden'in son ABD askerlerinin ve 7 bin NATO askerinin Afganistan'dan ayrılacağını açıkladığı Nisan ortasından bu yana sürekli toprak kazandı.
Bedahşanlı bir meclis üyesine göre Taleban, vilayetin 28 bölgesinden üçü çatışmasız olmak üzere 26'sını ele geçirdi.
Batılı güvenlik yetkilileri, isyancı güçlerin Afganistan'da 100'den fazla bölgeyi ele geçirdiğini bildirdi. Ancak Taleban, ülkenin yarısından fazlasını oluşturan 34 vilayette 200'den fazla bölgeyi kontrol ettiklerini iddia etti.
Güvenlik toplantıları için Moskova'da bulunan Mohib, Taleban'ın kazanımlarını önemsemeyerek, Afgan ordusu için başlangıçta yaşanan sorunlar olduğunu söyledi.
Mohib, uzak bölgelerdeki birçok bölgenin tedarik sorunları nedeniyle ele geçirildiğini ve Afgan hükümet güçlerinin o zamandan beri yeniden örgütlendiğini belirtti.
Ulusal Güvenlik Danışmanı, Afgan güvenlik güçlerinin geçen hafta ülke genelinde 14 bölgeyi Taleban'dan geri aldığını da vurguladı ve "Hiç kimse Taleban'a iltica etmedi" dedi.
Katar'da Taleban ile Afgan hükümeti arasında aylarca süren barış görüşmeleri, her iki taraf da on yıllardır süren çatışmanın müzakere edilerek sona erdirilmesini istediklerini söylese de, neredeyse durdu.
Kuzey ve güney Afganistan'daki zaferleriyle Taleban, vilayet şehirlerine baskı yapıyor ve önemli ulaşım yollarının kontrolunu ele geçiriyor.
Afgan hükümeti, çoğunlukla Kabil'in müttefiki savaş ağalarına sadık olan ancak iç savaş korkusu yaratan vahşi bir şiddet geçmişine sahip milisleri yeniden canlandırdı.
Afganistan'ın kuzeyindeki Taleban kazanımları çok önemli çünkü ülkenin bu kısmı ABD müttefiki savaş ağalarının geleneksel kalesi ve 2001'de ABD liderliğindeki koalisyon dini hareketi devirmek için savaş başlattığında, Taleban'ın ilk yaygın kayıplarına sahne oldu.