AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhelyi, AB’nin Balkanlar’a doğru genişleme planları yaptığı ve AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell’in Türkiye raporunu hazırladığı kritik bir dönemde Türkiye'ye gidiyor.
Ziyareti boyunca üst düzey temaslarda bulunacak olan Varhelyi yarın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşecek.
Dışişleri Bakanlığı’ndan ziyarete ilişkin yapılan açıklamada, “Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Varhelyi, Dışişleri Bakanımızın yanı sıra İçişleri ve Ticaret Bakanlarımız, üst düzey yetkililer ve iş dünyasıyla da görüşecek. Avrupa İşleri Direktörlüğü'nde kendisine Türkiye-AB ilişkilerinin teknik yönleri hakkında bilgi verilecek” denildi.
Seçimlerden sonra ilk kez bir AB temsilcisiden Türkiye'ye ziyaret
AB Türkiye Delegasyonu tarafından yapılan yazılı açıklamada, bu ziyaretin, bu yıl Mayıs ayında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından bir AB temsilcisi tarafından ülkeye yapılan ilk resmi ziyaret olacağı vurgulandı.
Ayrıca açıklamada ziyaretin, AB üyesi devletlerin liderlerinin Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Avrupa Komisyonu'nu AB-Türkiye ilişkilerinin son durumu hakkında AB Konseyi'ne bir rapor sunmaya davet ettikleri geçen Haziran AB Konseyi kararlarının ardından gerçekleştiğine de işaret edildi.
Açıklamada, “Bu süreç, AB Konseyi tarafından belirlenen araçlar ve seçeneklerin temel alınıp geliştirilmesini, ayrıca stratejik ve ileriye dönük bir yaklaşımla ilerlenmesini amaçlıyor. Ziyaret aynı zamanda Ekim ayında yayımlanması beklenen bir sonraki Genişleme raporunun da öncesine denk geliyor” denildi.
Ziyaret öncesinde Avrupa Komisyonu’nun, 1 Eylül'de Türkiye ile toplamda 7 buçuk milyar Euro tutarındaki Dijital Avrupa Programı’na erişimin önünü açacak bir ortaklık anlaşması imzaladığı bilgisinin paylaşıldığı açıklamada, “Bu anlaşma yürürlüğe girdiğinde, ülkedeki işletmeler, kamu idareleri ve diğer ilgili kuruluşlar, yapay zeka ve ileri dijital beceriler gibi belirli alanlarda AB genelinde dijital teknolojileri kullanan projelerde yer alabilecek. Bu anlaşma ile Türkiye'de Dijital İnovasyon Merkezleri de kurulacak“ ifadesi yer aldı.
Komisyonun, Şubat 2023'te meydana gelen yıkıcı depremlerin yol açtığı hasarların ardından Türkiye'ye yardım sağlamak üzere Avrupa Birliği Dayanışma Fonu'ndan 400 milyon Euro tutarında mali destek teklifinde bulunduğu da açıklamada hatırlatıldı.
Komisyon Üyesi Varhelyi, AB'nin 2023 yılına kadar ülkedeki mültecileri desteklemeye devam etmek üzere taahhüt ettiği 3 milyar Euro’luk ek fonun bir parçası olarak, mültecilere sosyal uyum yardımlarına yönelik AB fonları sağlayan 781 milyon Euro tutarında bir sözleşme imzalayacak.
NATO zirvesinde AB'ye yapılan çağrı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Litvanya'nın başkenti Vilnius'te Temmuz ayında yapılan NATO zirvesi sırasında, İsveç’in NATO’ya girişine destek vermeleri karşılığında AB ülkelerine, Türkiye'nin dondurulan AB üyelik sürecini yeniden hızlandırmaları çağrısı yapmıştı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg “Türkiye’nin AB sürecini destekliyorum” diyerek bu açıklamaya destek verirken, Erdoğan ile görüşen AB Konseyi Başkanı Charles Michel de, Gümrük Birliği'nin yenilenmesi, vize serbestisi gibi konuların yeniden tartışmaya açılabileceğini söylemişti.
AB, Balkanlar’a doğru genişlemek istiyor
Öte yandan, AB içinde birliğin Balkanlar'a doğru genişlemesi fikri de hız kazanıyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, AB’nin Prag zirvesinde 20 yıldır birliğe katılmayı bekleyen Batı Balkan ülkelerine verilen sözün tutulması gerektiğini dile getirmişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da önceki hafta, Büyükelçiler Konferansı’nda yaptığı konuşmada, birliğin Balkanlar’a doğru genişlemesinin ve farklı bir genişleme stratejisi (çok vitesli Avrupa) izlemenin zamanının geldiğini, önümüzdeki AB zirvesinde konuyu tartışacaklarını dile getirmişti.
Konu, AB’nin her yıl Slovenya’da düzenlediği Bled Strateji Forumu’nda da gündeme gelmiş, 20 yıldır AB’ye katılmayı bekleyen Batı Balkan ülkelerinin girişinin hızlandırılması çağrısı yapılmıştı.
Charles Michel de, AB’nin 2030’dan itibaren genişleyebileceğinin sinyallerini vermişti.
AB’de genişleme tartışmalarının hızlandığı bir dönemde Ankara’ya giden Varhelyi’nin ziyaretinin zamanlaması, AB Komisyonu’nun Türkiye raporu öncesine denk gelmesi açısından önem taşıyor.
