Amerika Maliye Bakanlığı İstanbul’da Suudi Arabistan konsolosluğunda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinde rolleri olduğu gerekçesiyle 17 Suudi yetkiliye yaptırım uygulama kararı aldı. Yaptırım kararı Amerika’nın başka ülkelerdeki insan hakları ihlallerine yönelik devreye soktuğu Magnitsky Yasası kapsamında alındı.
Yaptırımın hedefinde Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın üst düzey danışmanlarından Saud El Kahtani ve Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosu Muhammed El Utaybi de var. Saud El Kahtani, özellikle sosyal medya mesajlarını yönlendiren isimdi. Muhammed bin Selman’ın yurtdışı seyahatlerinde sık sık kendisine eşlik eden Kahtani’nin danışmanı Mahir Mutreb de Amerika’nın yaptırım listesinde.
Amerika Maliye Bakanlığı’na göre, El Kahtani Kaşıkçı cinayetinin planlamasında ve uygulanmasında rol üstlendi. Kaşıkçı’nın öldürüldüğü Suudi Arabistan Konsolosluğu’na girerken güvenlik kamerasına görüntüsü yansıyan Mahir Mutreb’in de Kaşıkçı cinayetini koordine ettiği ve uyguladığı belirtiliyor.
Amerika’nın yaptırım uyguladığı diğer Suudi yetkililerin isimleri ise şöyle: “Salih Tubaigy, Meşal Elbostani, Naif Alarifi, Muhammed Elzahrani, Mansur Ebahüseyin, Halid El Uteybi, Abdülaziz Elhavsavi, Walid Elşehri, Thaar Elharbi, Fahad Elbalavi, Bedir El Uteybi, Mustafa El Medeni, Saif El Kahtani ve Turki El Şehri.”
17 Suudi yetkilinin Amerikan finans sistemine erişimine kısıtlama getiren ve bu kişilerin Amerika’daki mal varlıklarını donduran yaptırımlar Trump yönetiminin Yemen’de Husi milisleriyle çatışan Suudi Arabistan’ın liderliğindeki koalisyona yakıt desteğini kesmesinin ardından geldi.
Amerika Maliye Bakanı Steve Mnuchin yaptığı açıklamada “Yaptırım kapsamına aldığımız Suudi yetkililer Cemal Kaşıkçı’nın vahşice öldürülmesinde rolü olan kişiler. Amerika’da yaşayan ve çalışan bir gazeteciyi hedef alan ve zalimce öldüren bu kişiler yaptıklarının sonucuyla yüzleşmeli. Suudi Arabistan hükümeti siyasi muhalifleri ya da gazetecileri hedef almaya son vermek için gerekli adımları atmalı” dedi.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da, "Bugün aldığımız karar, Kaşıkçı'nın öldürülmesine yanıt vermede önemli bir adım" dedi. Pompeo, Dışişleri Bakanlığı'nın, tüm gerçekleri ortaya çıkarma çabasını sürdüreceğini, Kongre'yle istişare halinde olacağını ve Kaşıkçı cinayetine karışanların sorumlu tutulması için diğer ülkelerle birlikte çalışacağını belirtti.
Amerika Maliye Bakanlığı’nın Suudi yetkililere yaptırım adımı Trump yönetiminin bölgede İran’ın nüfuzunu kısıtlama stratejisinde Suudi Arabistan’ı kilit pozisyona yerleştirdiği bir döneme denk geliyor. Trump yönetimi İran’ın petrol sektörünü hedef alan yaptırımlardan kaynaklanan petrol açığını da petrol piyasasında fiyatların yükselmemesi için Suudi Arabistan’ın kapatmasını bekliyor.
Uluslararası yatırımcılar Suudi Arabistan’ın Amerika’nın yaptırımlarına bir misilleme yapıp yapmayacağını dikkatle takip ediyor. Geçen ay Suudi Arabistan Enerji Bakanı ve Dışişleri Bakanı petrol kaynaklarını bir araç olarak kullanabilecekleri konusunda dolaylı bazı açıklamalar yapmışlar ve Suudi Arabistan’ın küresel ekonomide etkili bir rolü olduğuna dikkat çekmişlerdi.
Bu arada Reuters’ın geçtiği bir haberde, Suudi Arabistan’ın, Trump yönetiminin İran’a petrol yaptırımlarında belirli ülkelere muafiyet uygulaması kararına öfkeli olduğu ve petrol üretiminde derin kesintiler yapılmasını değerlendirdiği belirtildi.
Başkan Donald Trump geçen yaz Suudi Arabistan’dan, yaptırımlarla birlikte İran’dan ham petrol alımının azalmasını dengelemek için petrol üretimini arttırmasını istemiş, Riyad da olumlu yanıt vermişti.
Ancak Reuters ajansının haberine göre, Suudi Arabistan, Trump yönetiminin petrol ticareti yaptırımlarında, “piyasadaki İran petrolünü sıfıra indirgemek yerine, piyasada daha fazla İran petrol olmasını sağlayacak cömert muafiyetler tanıma” kararı hakkında önceden bilgilendirilmedi.
Haber ajansının ulaştığı kaynaklar, Riyad’ın bu gelişme üzerine şimdi OPEC ve müttefikleriyle petrol üretimini günde yaklaşık 1,4 milyon varil azaltmayı değerlendirdiğini söyledi. Bir kaynak, “Suudiler Trump’a çok öfkeli. Ona artık güvenmiyorlar ve olası kesinti konusunda çok güçlü hissiyat içindeler. Muafiyetler hakkında önceden hiçbir bilgi edinmediler” dedi.