Almanya ile ABD arasında uzun yıllardır gerginliğe neden olan Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesinde varılan anlaşma, Alman basınında çıkan yorumlara göre, Başbakan Angela Merkel’in görevinden ayrılmadan önceki son büyük uluslararası başarısı. Merkel’in geçen hafta ABD Başkanı Joe Biden’la buluşmasında, yaşanan ihtilafı çözüme ulaştırarak uzlaşma sağlanmasının önünü açtığı belirtiliyor.
Dün akşam saatlerinde Washington’da, Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Berlin’de de Dışişleri Bakanı Heiko Maas tarafından doğrulanan anlaşma son aşamasında olan boru hattının tamamlanmasını garantilerken, aynı zamanda ABD’nin ve bazı başka devletlerin proje konusundaki çekincelerini gideren bir dizi maddeyi içeriyor. Bunların başında da Rusya’nın, Ukrayna’yla 2024 yılında süresi dolacak transit doğalgaz anlaşmasını en az 10 yıllık bir süre için uzatmasını taahhüt etmesi geliyor. Şu ana kadar Avrupa’ya ulaşan Rus gazının yüzde 40 kadarlık kısmı, Ukrayna üzerinden geçiyordu.
Your browser doesn’t support HTML5
ABD ve Almanya Kuzey Akım 2 Konusunda Anlaştı
ABD ve yakın müttefiki Ukrayna, Kuzey Akım 2’nin hayata geçmesiyle beraber Ukrayna‘nın geçiş ülkesi olmaktan çıkacağını ve ülkenin büyük ekonomik kayba uğrayacağını savunuyordu. Merkel ve Biden arasında varılan anlaşmanın bir diğer önemli maddesiyse Ukrayna'nın, Rus doğalgazına olan bağımlılığını azaltmak için yenilenebilir enerji projelerinde, Berlin’in Kiev'e destek sağlayacak olması.
Alman basınında çıkan haberlere göre, bu mali yardımın boyutu 1 milyar Euro’yu bulabilecek. Ukrayna önceki yıllarda gaz ticaretinde transitten yaklaşık 3 milyar dolar gelir elde ediyordu. Siyasi açından varılan en önemli anlaşmaysa, Rusya’nın ileride boru hattını ya da doğalgaz unsurunu Ukrayna ve diğer Doğu Avrupa ülkelerine karşı baskı aracı olarak kullanması durumunda Almanya‘nın, Rusya'ya karşı AB kapsamında yaptırımları devreye koymayı garantilemesi. Bunların karşılığındaysa ABD yönetimi, Berlin’e ve Moskova’ya hattın sonlandırılması konusunda yeşil ışık yakarken projeye destek veren firmalara yönelik yaptırım tehdidinden de vazgeçiyor.
Berlin’deki kaynaklar, Angela Merkel’in dün akşam saatlerinde Rusya lideri Vladimir Putin’i arayarak varılan anlaşmaya dair bilgi verdiğini ve projenin tamamlanacak olmasından dolayı duyduğu memmuniyeti ifade ettiğini belirtiyor. Merkel’in ayrıca Putin’e "Ukrayna'nın yanında olduklarını" da söylediğini aktarılıyor. Dışişleri Bakanı Heiko Maas da "Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesinde de ABD’yle yapıcı çözümler bulabilmiş olmamız çok iyi" şeklinde bir açıklama yaptı.
Özellikle eski Başkan Donald Trump döneminde iki ülke arasındaki ilişkileri olumsuz etkiyen sorunun çözülmesi, Berlin’de Merkel’in kişisel başarısı olarak yorumlandı. Birlik Partileri CDU/CSU Dış Politika Sözcüsü Jürgen Hardt, Eylül ayında görevi bırakmaya hazırlanan Merkel’in, konuyla bağlantılı tüm tarafları memnun edecek bir uzlaşmaya önayak olduğunu ifade ederek "Transatlantik ilişkileri etkileyen bir engel kaldırılmış oldu" dedi. Görüş bildiren siyasetçilerin çoğunluğu, Merkel’in Biden’ı ikna ettiğine ve kendisinden sonra gelecek başbakana ABD ve Almanya arasındaki ilişkilerin daha iyi sürebilmesini sağladığına vurgu yaptı.
Bu yıl sonbahar aylarında sona ermesi beklenen 1230 km uzunluğundaki boru hattı, Rusya’nın Wyborg kentinden başlayıp, Baltık Denizi’nin altından geçerek Almanya’nın Mecklenburg-Vorpommern eyaletindeki Lubmin kentinde bitecek. Rus doğalgazı buradan Almanya’nın yanısıra diğer Avrupa ülkelerinin de kullanımına sunulacak. Bugüne kadar yılda 55 milyar metreküp olan Rusya’dan Avrupa‘ya doğalgaz sevkiyatı, Kuzey Akım 2’nin tamamlanmasıyla beraber 110 milyar metreküpe çıkacak.
Kuzey Akım 2’yle transit giderlerinin azalması sonrasında Avrupa ülkelerinin, daha ucuza gaz alması beklenirken ABD yönetimi, kısa süre öncesine kadar hattın Avrupa ülkelerini uzun vadeli olarak Rusya’ya bağımlı hale getireceğini öne sürüyordu. Nitekim 20 Ocak'ta göreve gelen Joe Biden yönetimi, Trump dönemindeki Kuzey Akım 2'ye yönelik karşı tavır alan yaptırım politikasını sürdüreceğini dile getirmiş, bundan kısa bir süre önce sürpriz bir şekilde projeyi inşa eden şirketlere yaptırımlardan feragat edeceğini açıklayarak görüş değiştirdiğinin sinyalini vermişti. Berlin’deki diplomatik kaynaklar, Merkel’in dış politika danışmanı Jan Hecker’le, Biden’ın danışması Jake Sullivan arasında dört aydır süren gizli görüşmeler sonrasında varılan uzlaşmadaki son pürüzlerin de geçen haftaki Merkel-Biden buluşmasında ortadan kaldırıldığını aktarıyor.