Amerika’da başkanlık seçimlerine artık üç Aydan az bir süre kaldı. Başkan Donald Trump, başkan yardımcısı Mike Pence ile seçime gidiyor. Demokrat aday Joe Biden da geçen hafta başkan yardımcısı adayını açıkladı. California Kamala Harris.
Amerikan tarihinin ilk siyah kadın başkan yardımcısı adayının seçmen tercihlerinde etkili olması mümkün. Anketler Demokrat başkan adayı Joe Biden’ı önde gösterse de 2016’da görüldü ki anketler yanıltıcı olabilir.
Bu nedenle Amerika’nın Sesi (VOA), bir başkanlık yarışının sonucu için en isabetli öngörülerde bulundukları bilinen iki uzmana danıştı.
Your browser doesn’t support HTML5
ABD Seçimleri İçin İki Uzmandan İki Farklı Tahmin
Bu isimlerden biri Allan J. Lichtman, Amerikan Üniversitesi’nde ordinaryüs tarih profesörü. Lichtman, 1984’ten bu yana tüm 9 başkanlık seçimlerinin sonucunu doğru tahmin etti.
Diğer isim de Helmut Norpoth. Stony Brook Üniversitesi’nde siyasal bilimler profesörüyü. Geliştirdiği sistem 1912’den buna 27 seçimden 25’ininin sonucunu bildi.
Lichtman ekonomi, dış politika, parti desteği ve adayın karizması gibi 13 anahtar doğru-yanlış sorusu kullanıyor. Doğru cevap görevdeji başkanın hanesine bir puan yazdırıyor. Yanlış yanıt rakibine puan kazandırıyor. Eğer altı ya da daha fazla anahtar Beyaz Saray’daki partiye karşı olursa, kaybetmiş sayılıyorlar.
Norpoth’un modellemesi ise 1912’den bu yana yapılan seçim istatistiklerinden, tek kilit ölçütü kullanıyor: erken başkanlık önseçimlerini ya da bir partinin Kasım seçimi için başkan adayını belirleyen eyalet düzeyindeki seçimleri kim kazanmış?
Norpoth’un öngörüsüne göre bu yıl Donald Trump’ın 2020 seçimini kazanma şansı yüzde 91. Lichtman ise Donald Trump’ın kaybedeceği tahmininde bulunuyor.
Lichtman 2019 sonuna kadar seçimi Donald Trump’ın kazanacağını tahmin ediyordu. Salgın ve toplumsal çalkantılarla tahmini değişti. Donald Trump ve Cumhuriyetçiler, dört anahtar sorudan puan alamasa da kesin zafer elde edebilecekken son birkaç ay içinde toplam 7 sorudan puan yitirerek, mağlup konumuna geçtiler
Amerika’da Corona virüsü salgınında vaka sayısı kontrol altına alınabilmiş değil. İstihdam piyasası canlansa da salgın nedeniyle işsiz kalmış hala milyonlarca Amerikalı var. Kongre ve Beyaz Saray işsizlik yardımları konusunda anlaşamıyor. Siyah Amerikalı George Floyd’un gözaltına alınırken hayatını kaybetmesi ile Mayıs’ın son haftası başlayan protestolarla başlayan sürece Trump yönetiminin müdahalesi de seçmenin tavrında etkili olabilir.
Bağımsız seçmen olan Norpoth içinse ne salgın ne de protestolar öngörüsünde etkili oldu. Norpoth, ‘’Benim öngörüm koşulsuz ve nihai kararımdır. Değişmez ve esnetilmez bir öngörü. Ama elbette gerçekleşmeme payı da var. Yüzde 9’luk yanılma payını da göze alıyorum’’ dedi.
İki uzman da öngörülerinin nihai olduğunu söylüyor. Ancak Demokrat olan Lichtman, modellemesinin kontrolü dışındaki iki meseleyi vurguluyor. Seçime müdahale ve seçmenin sindirilmesi.
Amerikan istihbarat servislere seçimlere Çin, Rusya ve İran’ın müdahale etmesinden endişeli. Ulusal Karşı İstihbarat Güvenlik Merkezi Başkanı, Çin’in Trump’ın seçimi kaybetmesini umduğunu; Rusya’nın Biden’ı karalamaya çalıştığını; İran’ın ise demokratik kurumların altını oymaya çalıştığını söyledi.
‘’Seçmen sindirme’’ de belli seçmen gruplarının oy kullanmasını engelleyerek ya da bu grupları oy kullanmaktan caydırarak seçim sonucunu etkilemek amacıyla kullanılan taktiklerden oluşuyor.
Lichtman, ‘’Cumhuriyetçiler’in tabanı benim gibi yaşlı beyaz erkekler. Ancak seçmenler arasında daralan kesim de bu. Cumhuriyetçi Parti yeni yaşlı beyaz erkek imal edemez ama Demokratlar’ın tabanında artan azınlık ve gençlerin oy kullanmasını bastırmaya çalışabilirler. Bu beni endişelendiriyor’’ diyor.
Peş peşe açıklanan anketler ise ne Lichtman ne de Norpoth’un öngörülerinde belirleyici. Horpoth bunun nedenini, ‘’Sosyal medyada dışlayarak boykot kültürünün, duyarlılık siyasetinin içinde yaşıyoruz. Bazı katılımcılar, anketörlere Donald Trump’ı desteklediklerini itiraf edemiyor olabilir çünkü kulağa doğru gelmeyebilir’’ şeklinde açıklıyor.
Öngörülerinde isabetli iki uzman iki farklı tahmin ortaya koyuyor. Ancak toplumsal, ekonomik ya da siyasi herhangi bir sürpriz gelişme, gelecek üç ayda ibrenin daha çok yön değiştirmesine neden olabilir.