Seçim günü yaklaştı. Birkaç saat içinde 2024 başkanlık seçimlerinde son oylar kullanılmaya başlanacak.
ABD başkanlık seçimi Demokrat Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Donald Trump arasında geçecek.
Büyük bir sürpriz olmazsa sonucu belirleyecek yedi kritik eyalet bulunuyor. Ancak sonuçların zamanlaması, seçmenlerin yapısı, yanlış bilgi akışı ve hatta siyasi şiddet olasılığı hakkında büyük sorular sorulmaya devam ediyor. Aynı zamanda her iki taraf da işleri daha da karmaşık hale getirebilecek uzun süreli bir hukuki mücadeleye hazırlanıyor.
İşte 2024 Seçim Günü arifesinde izlenmesi gerekenler:
Her iki durumda da tarih yazılacak
Son aylarda yaşanan tüm gelgitler göz önüne alındığında bu seçimin tarihi önemi gözden kaçırılabilir.
Harris, kazanırsa ABD'nin 248 yıllık tarihindeki ilk kadın başkan, aynı zamanda bu makama gelen ilk siyahi kadın ve Güney Asya kökenli kişi olacak. Harris ve kampanyası, bazı destekçilerini yabancılaştırabilecekleri endişesiyle cinsiyet ve ırk konularını büyük ölçüde göz ardı etti. Ancak Harris'in kazanmasının tarihçiler için önemi yadsınamaz.
Trump kazanırsa farklı bir tarihi başarıyı temsil edecek. Beş aydan kısa bir süre önce New York'taki bir sus payı davasında 34 ağır suçtan hüküm giymiş olan Trump, ABD başkanlığına seçilen ilk ağır suçtan hüküm giymiş kişi olacak.
Halen en az iki ayrı ceza davasında ağır suçlamalarla karşı karşıya olan Trump, siyasallaşmış bir adalet sisteminin kurbanı olduğunu savunuyor. Görünüşe göre on milyonlarca seçmen de ona inanıyor ya da üzerindeki olağanüstü hukuki yükü görmezden gelmeye hazır.
Kazananın açıklanması ne kadar sürecek?
ABD’de “seçim günü,” her eyaletin oy pusulalarını saymak için kendi kurallarını ve uygulamalarını takip etmesi ve buna ek olarak yasal itirazlar nedeniyle artık genellikle “seçim haftası” olarak kabul ediliyor. Ancak gerçek şu ki, bu kez kazananın açıklanmasının ne kadar süreceğini kimse bilmiyor.
Associated Press (AP), 2020'de Başkan Joe Biden'ı sandıklar kapandıktan dört gün sonra, Cumartesi öğleden sonra kazanan ilan etmişti. Ancak o zaman bile AP, seçim gününden 10 gün sonra Kuzey Carolina'yı Trump'a, 16 gün sonra da el ile yapılan yeniden sayımların ardından Georgia'yı Biden'a vermişti.
Bundan dört yıl önce, 2016 seçimlerine çoğu sandığın kapanmasından sadece saatler sonra karar verilmişti. AP, Trump'ı seçim gecesi saat 02.29'da kazanan ilan etmişti.
Bu kez her iki adayın kampanyası da büyük bir sürpriz olmazsa seçimi belirlemesi beklenen ve “salıncak” olarak nitelenen yedi çekişmeli eyalette yarışın son derece yakın olduğuna inanıyor. Bu eyaletler Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Wisconsin.
Haritanın büyüklüğü ve yarışın başa baş gitmesi, bir kazananın ne zaman ilan edilebileceğini tahmin etmeyi zorlaştırıyor.
Your browser doesn’t support HTML5
ABD seçim kampanyaları harcamaları
Yarışın nasıl sonuçlanacağına dair ilk ipuçları nerede bulunabilir?
Sonuçların nispeten hızlı bir şekilde gelebileceği doğu yakasındaki iki kritik eyalet olan Kuzey Carolina ve Georgia'ya bakılabilir. Bu, sonuçların yakın olması halinde bu eyaletlerde nihai sonuçların hızlı bir şekilde alınacağı anlamına gelmez. Ancak bu eyaletler nasıl bir gece geçirileceğine dair bir fikir verebilecek ilk kritik eyaletler olabilir.
Daha derine inmek için Demokratlar’ın 2020'den bu yana kazanımlar elde ettiği endüstriyel kuzey ve güneydoğudaki kentsel ve banliyö bölgelerine bakılabilir.
Kuzey Carolina'da Harris'in sırasıyla eyalet başkenti Raleigh ve eyaletin en büyük şehri Charlotte'a evsahipliği yapan Wake ve Mecklenburg ilçelerinde elde ettiği fark, Trump'ın hakim olduğu daha az nüfuslu kırsal bölgelerden ne kadarında başarı elde etmesi gerektiğini ortaya çıkaracak.
Pennsylvania eyaletinde, Harris'in Demokrat ağırlıklı Philadelphia'da yoğun bir katılıma ihtiyacı var, ancak aynı zamanda şehrin kuzey ve batısındaki banliyö ilçelerinde Demokratlar’ın avantajını arttırmaya çalışıyor. Harris, Joe Biden'ın 2016'daki Demokrat aday Hillary Clinton'a göre daha fazla oy aldığı Bucks, Chester, Delaware ve Montgomery ilçelerinde agresif bir kampanya yürüttü. Dört yaka ilçesi de dahil Philadelphia metro bölgesi, Pennsylvania'daki oyların yüzde 43'ünü oluşturuyor.
Demokrat ağırlıklı diğer bölgelerde Trump'ın Michigan'ın Detroit dışındaki önemli banliyö ilçelerinde, özellikle de Oakland İlçesi'nde Demokratlar’ın oy artışını engellemesi gerekiyor. Trump, Wisconsin'in Milwaukee dışındaki Waukesha İlçesi'nde de aynı zorlukla karşı karşıya.
Adaylar nerede olacak?
Trump, muhtemelen seçim gününün ilk saatlerini Michigan'da geçirecek ve geleneksel hale geldiği üzere Grand Rapids'te son bir geceyarısı mitingi düzenleyecek.
Cumhuriyetçi aday, günün geri kalanını Florida'da geçirmeyi planlıyor. Daha önce erken oy kullanacağını söylemesine rağmen Trump’ın burada şahsen oy kullanması bekleniyor. Trump’ın Salı gecesi Palm Beach'te bir kampanya izleme etkinliği düzenlemesi planlanıyor.
Harris ise 1986 yılında ekonomi ve siyaset bilimi bölümünden mezun olduğu ve Alpha Kappa Alpha kız öğrenci birliğinin aktif bir üyesi olduğu Washington'daki Howard Üniversitesi'nde bir seçim gecesi etkinliğine katılmayı planlıyor. Howard dışında, seçim günü için açıklanmış bir programı yok.
Harris, Pazar günü yaptığı açıklamada, postayla gönderilen oy pusulasını “yeni doldurduğunu” ve oy pusulasının “California'ya doğru yola çıktığını” söylemişti.
Seçim günü kimler oy kullanacak?
Seçim günü arifesinde, Salı günü hangi seçmenlerin oy kullanmaya gideceği belli değil.
77 milyondan fazla kişi ya şahsen ya da posta yoluyla erken oy verme işlemine katıldı. O kadar çok insan oy kullandı ki bazı yetkililer Georgia gibi eyaletlerdeki sandıkların seçim günü “terkedilmiş gibi” görünebileceğini söylüyor.
Bu artışın en önemli nedenlerinden biri, Trump'ın destekçilerini bu kez erken oy kullanmaya teşvik etmesi ve Cumhuriyetçiler’e seçim günü sadece şahsen oy kullanmaları çağrısında bulunduğu 2020'den farklı bir yol izlemesi. Erken oy kullanma rakamları, milyonlarca Cumhuriyetçi’nin son haftalarda Trump'ın çağrısına kulak verdiğini doğruluyor.
Ancak asıl soru, bu kez erken oy kullanan Cumhuriyetçiler’in sayısındaki artışın Salı günü sandığa giden Cumhuriyetçiler’in sayısını azaltıp azaltmayacağı.
Demokrat Parti tarafında da değişimler var. Dört yıl önce salgın sürerken Demokratlar ezici bir çoğunlukla oylarını erken kullanmıştı. Ancak bu kez halk sağlığı riski olmadan daha fazla Demokrat seçmenin bizzat sandığa giderek oy kullanması muhtemel.
Erken seçim sonuçlarını anlamaya çalışırken her iki taraftaki bu denge kritik önem taşıyor. Salı günü hangi seçmenlerin sandığa gitmesi gerektiğini bilmek de kampanyalara düşüyor. Bu konuda Demokratlar avantajlı olabilir.
Trump'ın kampanyası ve Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesi, oy toplama operasyonlarının çoğunu, büyük ölçüde Trump'ın milyarder destekçisi Elon Musk tarafından finanse edilen ve uygulamaları hakkında yeni sorularla karşı karşıya olan bir grup dahil, dış gruplara yaptırdı. Buna karşın Harris'in kampanyası, 2 bin 500'den fazla ücretli çalışanı ve sadece çekişmeli eyaletlerde 357 ofisi bulunan daha geleneksel bir operasyon yürütüyor.
İlgili Haberler Çinli bilgisayar korsanları ABD telekom sisteminin bazı bölümlerini ihlal ederek Trump ve Harris'in kampanyalarını hedef aldıKargaşa yaşanır mı?
Trump son günlerde agresif bir şekilde seçimin dürüstlüğünü sorgulayan iddialar ortaya atıyor. Eski ABD Başkanı, anketler yarışın başa baş gittiğini gösterse bile sadece Demokratlar hile yaparsa kaybedebileceği konusunda ısrar ediyor.
Trump’ın, tıpkı 2020'de yaptığı gibi sonuçlar ne olursa olsun seçim gecesi yine zafer ilan edebileceği tahminleri dile getiriliyor.
Trump yanlılarının 6 Ocak 2021'de Kongre Binası'nı basarak modern Amerikan tarihinin en karanlık günlerinden birine imza attığında ülkenin tanık olduğu gibi bu tür söylemlerin ciddi sonuçları olabilir. Bu seçim döneminde daha fazla şiddet potansiyelinin hala mevcut olduğu yorumları yapılıyor.
Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesi, Salı günü binlerce “dürüst” seçim sandık gözlemcisini “sahtekarlıkları” araştırmak üzere görevlendirecek. Uygulamayı eleştirenler, bunun seçmenlerin ya da seçim görevlilerinin taciz edilmesine yol açabileceğinden endişe ediyor. Bazı önemli oy verme yerlerinde yetkililer, kurşun geçirmez cam ile sandık yöneticilerini acil yardım telefon hattı 911'e bağlayan panik düğmelerine ek olarak şerif yardımcılarının da bulunmasını talep etti.
Aynı zamanda Trump'ın destekçileri, adaylarının son aylarda iki suikast girişimiyle karşı karşıya kaldığını ve bunun da kendisine yönelik yeni tehditler olabileceği ihtimalini arttırdığını belirtiyor. Washington ve diğer şehirlerdeki polis de seçim günü ciddi bir kargaşa yaşanması ihtimaline karşı hazırlık yapıyor.
Her zaman olduğu gibi birçoğu Cumhuriyetçi olan üst düzey hükümet ve endüstri yetkililerinden oluşan geniş bir koalisyon ise 2020 seçimlerinin Amerikan tarihindeki “en güvenli” seçim olduğunu tespit etmişti.