ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Cuma günü yaptığı açıklamayla, 11 Eylül'ün planlayıcısı olarak suçlanan Halid Şeyh Muhammed’e idam cezası verilmemesini öngören anlaşmayı iptal ettiğini açıkladı.
Söz konusu anlaşma, hafta içinde duyurulmuş ve bazı kesimler ve 11 Eylül saldırılarında hayatını kaybedenlerin aileleri tarafından tepkiyle karşılanmıştı.
Muhammed ve suç ortağı olduğu iddia edilen iki kişiyle Çarşamba günü yapılan anlaşmalar, uzun süredir devam eden davaları çözüme doğru götürmüş gibi görünse de 11 Eylül 2001'de öldürülenlerin bazı yakınlarının öfkesine ve önde gelen Cumhuriyetçi politikacıların eleştirilerine yol açtı.
ABD Savunma Bakanı Austin, davaya bakan Susan Escallier'e gönderdiği bir iç yazışmada, "Sanıklarla mahkeme öncesi anlaşmalar yapma kararının önemi ışığında böyle bir kararın sorumluluğunun bana ait olması gerektiğine karar verdim ve 31 Temmuz 2024 tarihinde yukarıda bahsi geçen davada imzaladığınız üç yargılama öncesi anlaşmadan çekiliyorum" ifadelerini kullandı.
Söz konusu sanıklar halen Küba’da bulunan Guantanamo Askeri Üssü’nde tutulmaya devam ediyorlar. 11 Eylül saldırılarına ilişkin davalar yıllardır devam ediyor.
Guantanamo Üssü
New York Times gazetesi bu hafta Muhammed, Velid bin Attaş ve Mustafa el-Havsavi'nin idamla yol sonuçlanacak yargılama yerine ömür boyu hapis cezası karşılığında komplo suçunu kabul etme konusunda anlaşma sağladıklarını yazdı.
Bu kişilerin davalarındaki hukuki mücadelelerin çoğu, 11 Eylül'den sonraki yıllarda CIA'in elinde metodik işkenceye maruz kaldıktan sonra adil bir şekilde yargılanıp yargılanamayacaklarına odaklanmış durumdaydı.
Söz konusu anlaşma bu çetrefilli sorunu ortadan kaldıracaktı ama aynı zamanda Başkan Joe Biden yönetiminin siyasi muhaliflerinin sert eleştirilerine de yol açtı.
“Tatlı dil anlaşması”
Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi üyesi Mike Rogers, Savunma Bakanı Austin'e bir mektup göndererek anlaşmaların "vicdansızca" olduğunu belirtti. Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson da 11 Eylül saldırılarında hayatını kaybeden yaklaşık 3 bin kişinin aileleri için bu anlaşmanın adeta "tokat" niteliğinde olduğunu ifade etti.
Cumhuriyetçi Parti Başkan Adayı Donald Trump'ın Başkan Yardımcısı Adayı JD Vance de bir kampanya mitinginde yaptığı konuşmada anlaşmaları "11 Eylül teröristleriyle yapılan tatlı bir anlaşma" olarak nitelendirdi ve "Teröristlerle pazarlık yapan değil, onları öldüren bir başkana ihtiyacımız var" dedi.
Halid Şeyh Muhammed, Mart 2003'te Pakistan'da yakalanmadan önce El Kaide lideri Usame bin Ladin'in en güvenilir ve zeki yardımcılarından biri olarak kabul ediliyordu. Muhammed yakalandıktan sonra 2006 yılında Guantanamo'ya getirilmeden önce üç yılını gizli CIA hapishanelerinde geçirdi. Muhammed aynı zamanda mühendislik eğitimini de tamamladığı ABD’ye karşı 11 Eylül saldırılarını A’dan Z’ye planladığını söylemişti.
Yemen kökenli bir Suudi Arabistan vatandaşı olan Bin Attaş'ın 11 Eylül saldırılarını gerçekleştiren hava korsanlarından ikisini eğittiği iddia edilirken Attaş’ın aynı zamanda USS Cole gemisine düzenlenen saldırıda 17 denizciyi öldüren ekibin üyelerini işe aldığını ve patlayıcıları satın aldığını itiraf ettiği belirtiliyor.
Bin Attaş da ABD'nin 2001 yılında Afganistan'ı işgal etmesinden sonra komşu Pakistan'a sığındı ve 2003 yılında orada yakalandı. Daha sonra gizli CIA hapishaneleri ağında bir süre tutuldu.
Anlaşma kapsamındaki bir diğer tutuklu Mustafa El Havsavi’nin de 11 Eylül saldırılarının finansmanını yönettiğinden şüpheleniliyor. Pakistan'da 1 Mart 2003 tarihinde tutuklanan El Havsavi 2006 yılında Guantanamo'ya nakledilmeden önce gizli cezaevlerinde tutulmuştu.
Amerika Birleşik Devletleri, 11 Eylül saldırılarını takip eden "Terörle Savaş" döneminde yakalanan militanları, sanıkların ABD yasaları altında hak iddia etmelerini engellemek amacıyla, izole bir deniz üssü olan Guantanamo'da tuttu.
Tesis en yoğun döneminde yaklaşık 800 mahkumu barındırıyordu, ancak o zamandan bu yana mahkumlar yavaş yavaş başka ülkelere geri gönderiliyor. Biden seçilmeden önce Guantanamo'yu kapatma sözü vermişti ancak Guantanamo hala açık.
İlgili Haberler 11 Eylül saldırısının Guantanamo'daki üç şüphelisi itirafçı olmayı kabul etti