ABD, Güney Kore sınırından Kuzey Kore’ye kaçan Amerikalı askerle ilgili görüşme girişimlerine, Pyongyang’ın yanıt vermediğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı, gerilimin yüksek, iletişim kanallarının kapalı olduğu bir dönemde, askerin hızlı bir şekilde serbest bırakılma ihtimalinin belirsiz olduğunu kaydetti.
Güney Kore'de saldırı suçundan aldığı hapis cezasını tamamladıktan sonra Teksas'a dönmesi gereken Er Travis King, Salı günü sınır köyü Panmunjom'da sivil bir turdayken Kuzey Kore’ye kaçtı. King, yaklaşık beş yıldır Kuzey Kore'de tutulduğu bilinen ilk Amerikalı.
VOA'in sorularını yanıtlayan Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, herhangi bir gelişme olmadığını söyledi; "Nerede olduğuna ve sağlığına ilişkin bilgi ve fikir edinmek için Kuzey Kore tarafına uygun şekilde ulaşmaya devam ediyoruz, ancak henüz bir şey bilmiyoruz'' dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller bugün gazetecilere yaptığı açıklamada " Diplomatik çabalarımız devam ediyor. Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon, elbette Er King'in sağlığı ve nerede olduğu konusunda bilgi edinmek için birlikte çalışmaya devam ediyor. Kuzey Kore'ye Er King'in kendi başına karşıya geçtiği ve güvenli bir şekilde geri dönmesini istediğimiz mesajını ilettik. Ayrıca sağlığıyla ilgili daha fazla bilgi istedik" dedi.
Miller, Kuzey Kore'nin ABD'nin mesajına cevap verip vermediği konusunda açıklama yapmadı; Pyonyang'ın bu mesajı alıp almadığı sorusuna ise "Onların alacağı mesajları gönderme kabiliyetimize güveniyoruz" yanıtını verdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü dünkü açıklamasında Pentagon (Kuzey) Kore Halk Ordusu'ndaki muhataplarıyla temasa geçti. Anladığım kadarıyla bu iletişimlere henüz yanıt verilmedi" demişti.
Pembe telefon ve İsveç Büyükelçiliği
1950-1953 Kore Savaşı sırasında savaşan ABD ve Kuzey Kore, bu çatışma bir barış anlaşmasıyla değil ateşkesle sonuçlandığı için teknik olarak hala savaş halinde ve diplomatik bağları yok.
ABD Kuzey Kore'ye, Panmunjom'daki Birleşmiş Milletler Komutanlığı'nda bulunan ve "pembe telefon" olarak bilinen bir telefon hattı üzerinden ulaşabiliyor. Telefon hattı, ofisleri arasında sadece 40 metre mesafe olan her iki tarafın irtibat görevlilerini birbirine bağlıyor.
Güney Koreli emekli bir tuğgeneral olan Moon Seong Mook, Kuzey Koreli irtibat subaylarının BM Komutanlığı tarafından yapılan aramalara, üstlerinin emriyle cevap vermiyor gibi göründüklerini söyledi.
Moon, Kuzey Kore daha önce bu telefon hattını askıya aldığında BM görevlilerinin bir megafon kullandığını kaydetti.
Kuzey Kore ile ilişkileri ve Pyongyang'da bir büyükelçiliği bulunan İsveç, ülkeye yasadışı yollardan girme veya casusluk faaliyetlerinde bulunma suçlamasıyla gözaltına alınanlar dahil ABD vatandaşlarına konsolosluk hizmetleri sağlamıştı.
Ancak Kuzey Kore'nin COVID-19 salgınının başlangıcında yabancıların ülkeyi terk etmesi talimatından bu yana, İsveçli diplomatik personelin geri dönmediği bildiriliyor. Yine de uzmanlar Kuzey Kore'nin İsveç'teki Büyükelçiliğinin iletişim için bir kanal olabileceğini söylüyor.
Miller, Dışişleri Bakanlığı'nın Güney Kore ve İsveç'teki yetkililerle temasa geçtiğini söyledi ve ABD'nin Kuzey Kore'ye mesaj göndermek için bir dizi kanalı elinde tuttuğunu söyledi.
Bunlardan bir diğeri de, Kuzey Kore'nin New York'taki BM misyonu. Bu misyon, iki ülke için arka kanallardan müzakere seçeneği sağlıyor ve karşılıklı başkentlerde büyükelçilikleri olmadığı için bir tür yedek büyükelçilik görevi görüyor.
Güney Kore Savunma Bakanlığı sözcüsü Jeon Ha-kyu bugün yaptığı açıklamada, Amerika liderliğindeki BM Komutanlığı ile bilgi paylaştıklarını kaydetti.
Şu anda Kuzey Kore ile ABD ya da Güney Kore arasında bilinen faal bir diyalog bulunmuyor.
Your browser doesn’t support HTML5
Kuzey Kore'ye izinsiz geçen Amerikalı askerin kaçtığı sanılıyor
Travis King'in sınırı geçme nedeni bilinmiyor. Aynı turdaki bir tanık, devriye gezen bir ABD askerinin diğerlerine, King’i durdurmaya çalışmaları için bağırdığını duyana kadar, olayın bir şaka olduğunu düşündüğünü söyledi.
King'in aile üyeleri ise, askerin Güney Kore'de ordudan atılmasına yol açabilecek yasal sorunlardan bunalmış olabileceğini tahmin ediyor.
Yakınları 23 yaşındaki King'i içki ya da sigara içmeyen, İncil okumaktan hoşlanan, sessiz, yalnız ve iyi biri olarak tanımlıyor.
King'in dedesi, "Aklı başında olsaydı, bunu kasıtlı olarak yapmazdı" derken, amcası da yeğeninin zihinsel bir sorun yaşayıp yaşamadığını sorguladı.
Bir başka akrabası da King'in Şubat ayında genç bir kuzenini kaybettiği için üzgün olduğunu söyledi.
23 yaşındaki King, Güney Kore'de 1. Zırhlı Tümen'de görev yapıyordu. Bu ayın başlarında cezaevinden tahliye edildi. Associated Press haber ajansının gördüğü mahkeme tutanağına göre, King Şubat ayında Seul’da birine saldırmak ve bir polis aracına zarar vermekten suçlu bulunarak 5 milyon won (3 bin 950 dolar) para cezasına çarptırıldı. Karar tutanağında, King'in Seul'deki bir gece kulübünde bir adamı yumruklamakla da suçlandığı, ancak mağdurun King'in cezalandırılmasını istememesi nedeniyle, mahkemenin bu suçlamayı düşürdüğü belirtildi.
Birleşmiş Milletler Komutanlığı askerleri Kuzey Kore sınırındaki medya turuna rehberlik ediyor.
Hafta başında King'e havaalanına kadar eşlik edildi ancak Amerikalı er uçağına binmeden ayrıldı. King’in Salı günü Panmunjom turuna katıldığı zamana kadarki saatleri nasıl geçirdiği bilinmiyor. ABD Ordusu, beklendiği gibi Teksas'ta uçaktan inmeyince, erin kayıp olduğunu fark etti.
Kuzey Kore daha önce de devlet karşıtlığı, casusluk ve diğer suçlamalarla tutuklanan çok sayıda Amerikalı’yı alıkoymuştu. Ancak Kuzey Kore'nin 2018 yılında Amerikalı Bruce Byron Lowrance'ı sınırdışı etmesinden bu yana başka hiçbir Amerikalı’nın alıkonulmadığı biliniyor. Soğuk Savaş sırasında Kuzey Kore'ye kaçan az sayıda ABD askeri, daha sonra Kuzey Kore propaganda filmlerinde yer almıştı.
Beklentiler ne yönde?
Güney Kore'deki Kore Askeri İlişkiler Enstitüsü'nde uzman olan Kim Yeol Soo, Kuzey Kore'nin King hakkındaki soruşturmasını tamamlayana kadar ABD'ye yanıt vermeyeceğini ve bunun da muhtemelen en az iki hafta süreceğini söyledi. Kim, soruşturmanın ardından ABD Dışişleri Bakanlığı ile Kuzey Kore Dışişleri Bakanlığı arasında uzun sürecek bir müzakere olacağı görüşünde.
Güney ve Kuzey Kore arasındaki askerden arındırılmış bölgede turistler için turlar düzenleniyor.
Tuğgeneral Moon ise King'in gözaltına alınmasının Kuzey Kore'ye ABD'den diplomatik tavizler koparmak için bir araç sağlayabileceğini, ancak değerli istihbarat sahibi olmayan düşük rütbeli bir askeri uzun süre gözaltında tutmakta zorlanacağını söyledi.
Seul'deki Ewha Üniversitesi'nde profesör olan Leif-Eric Easley, "Kuzey Kore sınırı geçen bir kişiyi 'yakalayıp serbest bırakacak' değil. Ancak Kim rejiminin bir Amerikan vatandaşını çok uzun süre tutmak için çok az gerekçesi var, çünkü böyle bir şey yapmak yükümlülükleri de beraberinde getirir" dedi.
Easley, olayın Kuzey Kore'nin diplomatik ve mali çıkarlarını riske atacak şekilde tırmanmadan çözülmesi gerektiğini ve Pyongyang’ın uygun bir bedel karşılığında ülkeye izinsiz girdiği için Amerikalı’yı sınırdışı etmesinin mantıklı olacağını söyledi.
Başka uzmanlar, King'in Kuzey Kore'ye gönüllü olarak kaçmış bir asker olduğu için kolayca iade edilmeyeceği görüşünde. Daha önceki birçok Amerikalı sivil tutuklu, ABD'nin özgürlüklerini güvence altına almak için Pyongyang'a yüksek profilli misyonlar göndermesinin ardından serbest bırakıldı.
Güney Kore ordusundan askerler Kuzey Kore sınırındaki askeri bir gözetim kulesinin önünde.
Amerikalı askerin sınırdan kaçışı, Washington-Pyongyang hattında gerilimin artmaya başladığı bir döneme rastladı. King'in sınırı geçtiği gün, ABD 40 yıl sonra ilk kez Güney Kore'de nükleer silahlı bir denizaltı konuşlandırdı. Kuzey Kore daha sonra ABD denizaltısının yanaştığı Güney Kore limanını vurabilecek menzile sahip iki füze denemesi yaptı.
Kuzey Kore’den nükleer silah tehdidi
Kuzey Kore ise bugün, Güney Kore'de uçak gemileri, bombardıman uçakları veya füze denizaltıları gibi ABD silahlarının konuşlandırılmasının, nükleer silah kullanımı için gerekli koşulları sağlayabileceğini söyledi.
Devlet medyası KCNA'nın haberine göre, ülkenin Savunma Bakanı Kang Sun Nam, ABD ve Güney Kore’yi bölgedeki gerilimi tırmandırmakla suçlarken, nükleer danışma gruplarının ilk toplantısı da eleştirildi.
Habere göre bakanın açıklamasında, "Stratejik nükleer denizaltı ve diğer stratejik varlıkların konuşlandırılmasının giderek artan görünürlüğü, Kuzey Kore yasasında belirtilen nükleer silah kullanımı koşullarına girebilir" ifadeleri yer aldı.
KCNA haberinde, "Kore yarımadasında askeri bir çatışma aşaması tehlikeli bir gerçeklik olarak su yüzüne çıktı" denildi.
Bu haberde Associated Press ve Reuters haber ajanslarından yararlanılmıştır.