ABD’de enflasyon Mayıs ayında üst üste ikinci kez geriledi. Bu gelişme, bu yılın başlarında fiyatlarda görülen yükselişin geride kalmış olabileceğine ilişkin umut verici bir işaret olarak yorumlanıyor. Bu eğilim devam ederse ABD Merkez Bankası (FED), 23 yılın zirvesindeki gösterge faiz oranını düşürmek için adım atabilir.
Hükümetin Çarşamba günü yaptığı açıklamaya göre, yakından izlenen "çekirdek" enflasyon olan değişken gıda ve enerji maliyetleri hariç tüketici fiyatları, Nisan'dan Mayıs'a binde 2 oranında arttı. Bir önceki ay binde 3 olan bu artış, Ekim ayından bu yana kaydedilen en düşük artış oldu. Bir yıl öncesine göre ölçüldüğünde çekirdek enflasyon yüzde 3,4 artarak geçen ayki yüzde 3,6'lık artışın altında kaldı.
Fed yetkilileri, artan fiyatlara karşı verdikleri mücadelede kaydettikleri ilerlemeyi değerlendirmek için her ay enflasyon verilerini inceliyor. Genel enflasyon ılımlı seyretse bile market, kira ve sağlık hizmetleri gibi ihtiyaçlar üç yıl öncesine göre çok daha pahalı. Bu durum, kamuoyundaki hoşnutsuzluk hissinin devam etmesine yol açıyor ve Başkan Joe Biden'ın yeniden seçilmesinin önünde siyasi bir tehdit oluşturuyor. Diğer verilerin çoğu ise ekonominin sağlıklı olduğunu gösteriyor. İşsizlik düşük, işe alımlar güçlü seyrediyor ve tüketiciler seyahat ediyor, dışarıda yemek yiyor ve eğlence için harcama yapıyor.
Tüketici enflasyonu geçen ay yavaşladı ve kısmen benzin, uçak bileti ve yeni otomobil fiyatlarındaki keskin düşüşler nedeniyle tüketici fiyatları Nisan'dan Mayıs'a değişmedi. Bir yıl öncesine göre ölçüldüğünde tüketici fiyatları yüzde 3,3 artarak bir ay önceki yüzde 3,6'lık artışın altında kaldı.
İlgili Haberler Dow Jones Sanayi Endeksi tarihinde ilk kez 40 bin barajını aştıSon aylarda yükselen otomobil sigortası fiyatları, Nisan'dan Mayıs'a düşmüş olsa da bir önceki yıla göre yüzde 20'den fazla artmıştı. Gıda marketlerindeyse fiyatlar Nisan ayındaki hafif düşüşün ardından geçen ay değişmedi. Şu anda yıllık bazda market fiyatlarında sadece yüzde 1'lik artış söz konusu.
FED, son 40 yılın en yüksek enflasyonuyla mücadele etmek için 2022 ve 2023 yıllarında hızla yükselttiği temel faiz oranını yaklaşık bir yıldır değiştirmedi. Faiz oranının yüksek olması konut ve otomobil kredilerinin, kredi kartlarının maliyetinin yükselmesine yol açtı. Enflasyon şu anda 2022 ortasındaki yüzde 9,1'lik zirvesinin çok altında olsa da FED'in hedef seviyesinin üzerinde kalmaya devam ediyor.
Sürekli olarak yükselen enflasyon; borçlanmayı ve harcamaları yavaşlatmak, ekonomiyi soğutmak ve fiyat artışlarının hızını azaltmak için faiz oranlarını arttıran ya da yüksek tutan FED için zorluk oluşturuyor.
FED’in borçlanma maliyetlerini uzun süre yüksek tutması, ekonomiyi zayıflatma ve resesyona neden olma riskini arttırıyor. Ancak faizlerin çok erken düşürülmesi enflasyonun yeniden yükselme riskini de beraberinde getiriyor.
Enflasyonun geçen yılın ikinci yarısında istikrarlı bir şekilde düşmesi, FED'in resesyona yol açmadan daha yüksek faiz oranları yoluyla enflasyonu kontrol altına almayı başardığı "yumuşak inişi" gerçekleştirebileceğine dair umutları arttırmıştı.
Ancak bu yılın ilk üç ayında enflasyonun beklenmedik bir şekilde yüksek çıkması, FED'in faiz oranlarını düşürme umudunu erteledi ve muhtemelen hedeflenen yumuşak inişi de tehlikeye attı.
Mayıs ayı başında FED Başkanı Jerome Powell, merkez bankasının gösterge faiz oranını düşürmeden önce enflasyonun hedefine döndüğüne dair daha fazla güvene ihtiyacı olduğunu söylemişti. Geçtiğimiz haftalarda birçok FED yetkilisi, birkaç ay üst üste düşük enflasyon görmeleri gerektiğini kaydetmişti.
Bazı işaretler enflasyonun önümüzdeki aylarda da düşmeye devam edeceğini gösteriyor. Amerikalılar, özellikle de düşük gelirli hane halkı, harcamalarını geri çekiyor. Buna karşılık Walmart, Target, Walgreen's, McDonald's ve Burger King gibi birçok büyük perakende ve restoran zinciri fiyat indirimlerine gidiyor ya da hesaplı kampanyalar düzenliyor.