Amerika Enerji Bakanı Ernest Moniz, düşünce kuruluşu Wilson Center’de İran nükleer anlaşmasını değerlendirdi. Enerji Bakanı karşılıklı adımların, Tahran anlaşmayı uygularsa, Amerika-İran ilişkilerini dönüştürebileceğinden umutlu olduğunu söyledi. Moniz, anlaşmayı eleştirenlere İran’a diğer yaptırımların sürdüğünü de hatırlattı.
Doğru zamanda doğru anlaşma mı? Amerika Enerji Bakanı Ernest Moniz’e göre yanıt “evet”. Washington merkezli düşünce kuruluşu Wilson Center’a konuk olan Moniz, Ocak ayı ortasında yürürlüğe giren anlaşmanın çığır açtığını söyledi:
“Şunu vurgulamak istiyorum. Karşı çıkanlar olmasına rağmen, nükleer silahsızlanma temelinde bu anlaşma emsalsiz ve çığır açıcı bir anlaşmadır. Daha meclisleri onaylamamasına rağmen İran anlaşmaya ve ek protokollere uyuyor.”
Ernest Moniz ayrıca, yaptırımlar kalktıktan ve diğer ülkelerle ticari bağlar kurulduktan sonra Tahran’ın anlaşmaya uymayacağı endişeleriyle ilgili konuştu:
“Şunu unutmayalım ki İran hala ağır yaptırımlar altında. Nükleer yaptırımlar kalkmış olabilir, ama diğerleri duruyor. Bazı kuruluşlar bazı yaptırımlardan kurtulmuş olabilir, ama hala başka yaptırımlar sürüyor. İran 80 milyon nüfuslu bir ülke. Kayda değer bir ekonomiye sahip. Onlar da atıldıkları sürecin geri tepmesi konusunda çok dikkatli.”
Nükleer anlaşmanın diplomatik ilişki anlamına gelmediğine de dikkat çeken Amerika Enerji Bakanı, karşılıklı adımların ilişkilerde bir dönüşüm şansı yaratabileceğini de düşünüyor: “Kişisel olarak, mantıken, anlaşmaya uyulacağı konusunda iyimserim.”
Sadece P5+1 ülkeleri değil Kazakistan, Azerbaycan ve Norveç’in bu anlaşmayı mümkün kıldığını söyleyen Ernest Moniz, İran Atom Enerji Dairesi Başkanı Ali Ekber Salihi’yi de övdü:
“Vazgeçen taraf İran’dı ve açıkçası bu projenin başında eski dışişleri bakanı ve cumhurbaşkanı yardımcısı Sayın Salihi olmasaydı, bu nükleer geri adımın değişkenlerini tanımlamak çok zor olacaktı.”
Uluslararası Atom Enerji Dairesi, 16 Ocak 2015’te Tahran’ın nükleer anlaşmadaki tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini açıklamıştı.
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry bu tarihin, “daha güvenli bir dünyanın ilk günü” olduğunu söylemişti. Başkan Barack Obama da, “Eğer İran aldatmaya kalkışır, gizlice nükleer bomba yapmaya çalışırsa, yakalarız” uyarısında bulunmuştu.