Radar yazılımlarına ilişkin ihracat yasaklarını ihlal ettiği öne sürülen Keysight Technologies firması ceza olarak ABD Dışişleri Bakanlığı’na 6,6 milyon dolar ödeyecek. Şirketin ödeyeceği meblağ, iki taraf arasında yapılan görüşmeler sonrasında belirlendi.
Elektronik test ve ölçüm ekipmanı ile yazılımlarını üreten ABD firmasının izinsiz ihracat yaptığı ülkeler arasında Türkiye’nin de olduğu iddia ediliyordu.
Bakanlığın yazılı açıklamasında, şirketle, radar ekipmanlarını sabit veya mobil platformlarda test etmek için kullanılan yazılımlar dahil teknik verileri izinsiz olarak ihraç ettiği iddialarını ele almak üzere yapılan görüşmelerde anlaşmaya varıldığı kaydedildi.
Dışişleri Bakanlığı, Keysight Technologies şirketinin Silah İhracatı Kontrol Yasası (AECA) ve ABD’nin Uluslararası Silah Ticareti Yönetmelikleri'nin (ITAR) ihlal ettiğini öne sürüyordu. Tarafların idari olarak vardığı tazminat anlaşması bu ihtilafı gidermeyi amaçlıyordu.
Açıklamada tarafların ITAR uyarınca vardığı anlaşmanın, bakanlığın teknik verileri yetkisiz ihracattan koruyarak ABD endüstrisini güçlendirmedeki rolünü gösterdiği vurgulandı. Açıklamada, ‘’Anlaşma ayrıca, yazılım ihracatı için bakanlıktan uygun yetkinin alınmasının yanı sıra uygun ihracat yetkisinin belirlenmesinin önemini de vurgulamaktadır’’ denildi.
36 ay süreli anlaşmanın şartlarına göre, Keysight 6 milyon 600 bin dolarlık para cezası ödeyecek. Bu miktarın, bakanlık tarafından onaylanan telafi edici uyum önlemleri için kullanılması şartıyla 2 milyon 500 dolarının ertelenmesi de öngörüldü. Ayrıca Keysight, şartlara uyup-uymadığının denetlenmesi için iki yıllık bir süre zarfında firma dışından özel bir yetkili görevlendirmek zorunda. Anlaşma süresi boyunca uyum programını değerlendirmek ve geliştirmek için de firma dışarıdan denetlenecek.
Açıklamaya göre ABD Dışişleri Bakanlığı Keysight'ı yanlış sınıflandırma endişeleri konusunda uyarmış ve yazılım için uygun sınıflandırma yapmasını tavsiye etmişti. Keysight, suçlamaya konu olan faaliyeti kabul eden bir açıklama sunarak, düzeltici uyumluluk önlemleri uygulayarak ve yasal süreyi belirleyen bir zamanaşımı sözleşmesi imzalayarak, Dışişleri Bakanlı ile işbirliği yaptı. Bu nedenlerle bakanlık, Keysight'ı şu anda idari olarak yasaklamanın uygun olmadığına karar verdi.
Türkiye de ihracat listesinde
Dışişleri Bakanlığı’nın geçen aylarda Keysight’a gönderdiği itham mektubunda, 5 Aralık 2015 ve 18 Nisan 2018 tarihleri arasında 24 ihlal iddiasının bulunduğu kaydedilmişti.
Mektupta ele alınan ITAR ihlalleri, yazılım dahil olmak üzere teknik verilerin Türkiye, Avustralya, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Hindistan, İsrail, Japonya, Rusya, Singapur, Güney Kore, İspanya, İsviçre, Tayvan, İngiltere’ye ve yasaklanmış bir varış noktası olan Çin’e izinsiz olarak ihracatını kapsıyordu.
Suçlamaya göre Keysight, ITAR’ın 127. Maddesi’nin birinci fıkrasının a bendini ihlal ederek, bu ülkelere ABD Mühimmat Listesi’nde askeri elektronik ekipmanların düzenlendiği bölümde yer alan teknik veri ve savunma hizmetlerini ihraç etti.
ITAR’ın ilgili maddesine göre, Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Savunma Ticaret Kontrolları Direktörlüğü’nden gerekli ruhsat veya diğer yazılı onay alınmadan, herhangi bir savunma ürününü veya teknik veriyi ABD’den ihraç etmek veya ihraç etmeye teşebbüs etmek veya herhangi bir savunma hizmetini sağlamak veya sağlamaya teşebbüs etmek yasa dışı.
Uluslararası Silah Ticareti Yönetmeliği (ITAR) ABD, Mühimmat Listesi'nde tanımlandığı şekilde savunma ve uzayla ilgili ürün ve hizmetlerin imalini, satışını ve dağıtımını kontrol eden bir düzenleme. ITAR’A göre ABD'nin teknolojisinin kullanıldığı tüm silah ve teçhizatlar üzerinde kontrol yetkisi bulunuyor.
Keysight Technologies’in internet sitesine göre Türkiye’de satış ve kiralama için beş firma ile ortaklığı bulunuyor. Bu firmalar, Spark Ölçüm Teknolojileri, Avnet Electronics Marketing, Mouser Electronics, RFMW ve Telener İletişim olarak sıralanıyor.
Bu firmaların başında gelen, çözüm ortağı ve yetkili servis merkezi olan Spark Grubu’nun internet sitesinde yer alan bilgiye göre, şirket, 23 Kasım 2011’de Savunma Sanayi Müsteşarı Murad Bayar’ın katılımıyla Spark Kalibrasyon Laboratuvarı’nı hizmete açmıştı.
Savunma Sanayii Başkanlığı’nın internet sitesinden erişilebilen Türk Savunma Sanayii Ürün Kataloğu’nda da Keysight ve Spark firmaları ‘’test, ölçüm kalibrasyon’’ bölümünde yer alıyor.
Keysight Technologies 2016’nın Kasım ayında da ASELSAN (Askeri Elektronik Sanayi) ile 5G gelişmiş geniş bant mobil haberleşme teknolojileri konusunda işbirliği anlaşması imzalamıştı.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin haberleşme ihtiyaçlarının milli imkanlarla karşılanması için 1975 yılında kurulan ASELSAN; Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı'na bağlı bir anonim şirket olarak faaliyet gösteriyor.