Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Suriye’deki iç savaşın ve Irak’taki karışıklığın son dört yılda ülkede 16 milyar dolarlık gelir kaybına yol açtığını iddia etti. Gelir kaybını, mülteci maliyetinin yanı sıra ithalat, ihracat ve turizmde yaşanan kayıplara bağlayan CHP, bundan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın izlediği yanlış bölgesel politikaları sorumlu tuttu.
CHP’nin hazırladığı 72 sayfalık raporda, AKP hükümeti bölgede farklı politikalar izlemiş olsa, Suriye ve Irak krizlerinin Türkiye’ye maliyetinin bu kadar yüksek olmayacağı görüşü savunuluyor. Ancak, Suriye’de Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) nasıl bir siyaset izlemiş olması gerektiği konusunda net bir tavsiyede bulunulmuyor.
24 CHP’li milletvekilinin hazırladığı rapora göre, Suriye ve Irak’tan gelen iki milyondan fazla mültecinin Türkiye’ye maliyeti 5 milyar dolardan fazla oldu.
Rapordaki saha araştırmalarını Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin ve Hatay’da yapan CHP milletvekilleri, 2011-2014 yılları arasında 10,5 milyar dolar civarında olacağı tahmin edilen Suriye ihracatının 4,5 milyar doları geçemediğini söylerken, 2014’te 14,2 milyar dolar olması beklenen Irak ihracatının da 10,7 milyar dolarda kaldığına dikkati çekti. CHP raporu, turizm sektöründeyse son dört yılda 1,6 milyar dolarlık gelir kaybı olduğunu kaydetti.
Genel seçimlere geri sayım
Rapor, önümüzdeki ay yapılması planlanan genel seçimler öncesinde muhalefetin hükümet üzerindeki baskısını arttırdığı bir dönemde açıklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AKP’nin seçimlerde anayasayı değiştirecek parlamento çoğunluğunu elde etmesini ve Türkiye’nin parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçmesini umuyor.
Bu arada, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) de seçim kampanyasında ekonomik tartışmaya ağırlık vermeye başladı. MHP lideri Devlet Bahçeli, AKP hükümetini yoksullara, işçilere ve çiftçilere destek vermemekle suçlarken, asgari ücreti aylık 516 dolara yükseltme sözü verdi. Bahçeli “Kırsalda yaşayan ama büyük şehirlerde çalışan işçilere aylık 36 dolar yol masrafı ödemesi yapacağız” şeklinde konuştu.
Muhalefet Erdoğan’a yükleniyor
Bazı uzmanlar, CHP’nin savaş maliyeti eleştirilerini ve ortaya attığı abartılı rakamları sorguluyor. Ekonomist Süleyman Yaşar, 2015’in başında, Suriye iç savaşının ve IŞİD’in Irak’taki ilerlemesinin Türkiye’ye maliyetinin toplam 12,5 milyar dolar olduğunu açıkladı.
Dünya Bankası geçen yıl yayınladığı bir raporda, Suriye’deki iç savaşın Irak, Mısır, Türkiye, Ürdün ve Lübnan’a toplam maliyetini 35 milyar dolar olarak kaydetti.
AKP milletvekilleri, CHP’nin hükümete yönelttiği savaş maliyeti eleştirilerini reddetti. AKP’li vekiller, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Suriye’deki krizi derinleştirmekle suçlayan CHP Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’a da tepki gösterdi. Öztrak, Erdoğan’ı Suriye halkını Beşir Esat’a karşı ayaklanmaya teşvik etmekle suçluyor.
CHP Başkan Yardımcısı, ilk yıllarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dış politika hatalarını görmezden gelen Türk halkının yapılan hataların sonuçta kendilerine zarar verdiğini artık anladığını söylüyor. Öztrak “Yanlış dış politika geri tepti. Bir zamanlar ‘komşularla sıfır sorun’ diyorduk oysa bugün komşumuz kalmadı” diyerek AKP’nin dış politika sloganını da eleştiriyor.
En büyük ekonomik sorun mülteciler
Suriye ve Irak’taki karışıklıkların Türkiye’ye maliyetinin ülkeyi uzun vadeli etkilemesinden kaygı duyan uzmanlar, ülkedeki iki milyondan fazla mültecinin sosyal ve ekonomik sorunları da beraberinde getireceğini söylüyor.
Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD), Türkiye’deki mülteci sayısını 1 milyon 600 bin olarak kaydetse de, sivil toplum örgütleri gerçek sayının iki milyonun üzerinde olduğunu tahmin ediyor.
Uluslararası Af Örgütü’ne göre, Türkiye ve uluslararası kuruluşların yaptığı yardımlar, kayıtsız mültecilerin sadece yüzde 15’inin ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Yaklaşık 325 bin Suriyeli çocuk okula gidemiyor. CHP, Türkiye’nin gelecekte savaş travmalı ve sorunlu bir Suriyeli nüfusla başa çıkmak zorunda kalacağı uyarısını yapıyor.