Başkan Jimmy Carter, ABD’deki 1980 başkanlık seçimlerinden sonra, 1981'de memleketi Georgia eyaletinin Plains kentine döndüğünde yenilgiye uğramış, seçmenler tarafından Cumhuriyetçi Ronald Reagan'a karşı ezici bir çoğunlukla reddedilmişti.
Yazar ve tarihçi Jonathan Alter, Carter için, “Görevdeyken siyasi bir başarısızlık yaşadı. Ronald Reagan'a karşı ezici bir çoğunlukla kaybetti. Ancak önemli ve vizyoner bir başarıydı” diyor. Alter, bugün birçok kişinin Carter'ı, kurucusu olduğu Carter Merkezi ile yaptığı insani yardım çalışmalarıyla 2002 Nobel Barış Ödülü'nü almasına yol açan dünya çapında ‘barış, hastalıklarla mücadele ve umut inşa etme’ çalışmalarıyla tanıdığını belirtiyor.
Carter’ın 100'den fazla ülkede seçimleri denetleyerek “müthiş bir iş yaptığını” söyleyen Alter, eski başkanlarla kıyaslandığında neredeyse hiç güç sahibi olmadıklarını, Carter’ın ise “başkan olarak göz ardı edilen, küçümsenen ya da tamamen unutulan başarılarının listesinin çok uzun olduğunu” söylüyor.
1979’daki İran rehine krizi, yükselen enflasyon ve 1970'lerdeki petrol ambargoları, Carter'ın Beyaz Saray'daki görev süresinin sonunu getirmiş, siyasi mirasına kalıcı bir gölge düşürmüştü. Bir zamanların yer fıstığı üreten çiftçisi, Georgia Valisi, ABD Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibinin 100. doğum günü dolayısıyla yazarlar ve tarihçiler, şimdi Carter’ın tek dönemlik bir ABD başkanı olarak başarılarını ve başarısızlıklarını yeniden değerlendiriyor.
Alter’ın “His Very Best: Jimmy Carter, A Life” adlı biyografisi, Carter’ın Beyaz Saray'da geçirdiği dört yılın kesinlikle başarısız olmadığı sonucuna varan birçok biyografi arasında yer alıyor.
Ağustos ayında Chicago'daki Demokrat Parti Ulusal Kurultayı'nda VOA'ya verdiği röportajda Alter, Carter’ın başarılarının sadece Camp David anlaşmaları ve Çin ile ilişkilerin başlatılması ile sınırlı olmadığını, çevreyi koruma ve diğer birçok konuda “Barack Obama ve Bill Clinton'ın başarılarını aşan uzun bir dizi yasama sicili olduğunu” söyledi.
Carter'ın 1980 yılında imzaladığı ve milli parklar, yaban hayatı koruma alanları, anıtlar ve ormanları kapsayan 100 milyon dönümden fazla araziyi koruma altına alan Alaska Ulusal Çıkarları Koruma Yasası, Alter'e göre bugüne kadar kabul edilen en önemli çevre yasalarından biri.
Alter, “Kitabımda anlattığım hikaye, gerçekten çok çalışarak somut sonuç elde eden birinin şaşırtıcı hikayesi” diyor.
Georgia eyaletinin Atlanta kentindeki Emory Üniversitesi'nin ilk “Jimmy Carter Tarih Profesörü” olan Joseph Crespino, “Bence Başkan Carter'ı çok zor zamanlarda görev yapmış ve kontrolü dışındaki koşullarla başa çıkmak zorunda kalmış bir başkan olarak hatırlayacağız” diyor. Carter, başkanlığı döneminde aldığı iyi ve kötü kararlarla ilgili konuşmak üzere Crespino ve Atlanta'daki öğrencilerini düzenli olarak ziyaret ediyordu.
Crespino, Emory Üniversitesi kampüsündeki ofisinde VOA'ya, “Hiçbir başkan, insan haklarını Amerikan dış politikasında ön plana ve merkeze koymayı Jimmy Carter'ın yaptığı şekilde yapmamıştı” dedi.
İnsan haklarını öne çıkarmanın “Soğuk Savaş'ta güç dengesini değiştirmek açısından önemli” olduğunu söyleyen Crespino, bunun “aynı zamanda Vietnam Savaşı'nın ardından Amerika'nın dünyadaki ahlaki sorumluluklarını bir kez daha vurgulamak açısından da önemli olduğunu” kaydetti.
Crespino, Carter'ın gözardı edilen yerel başarılarından bazılarının federal hükümetin yeniden düzenlenmesi ve havayolu, kamyon ve bira endüstrilerinin serbestleştirilmesi olduğunu söyledi. “Çoğu zaman serbest girişim ekonomisini üzerindeki denetimlerin kalkmasını Ronald Reagan ile gelen muhafazakar dönüşle ilişkilendiriyoruz” diyen Crespino, “Oysa Reagan'dan önce Jimmy Carter başkanlığı sırasında özel sektör üzerindeki devlet denetiminin sınırlarını tanımlamak için zaten çalışması yapıyordu” şeklinde konuştu.
ABD’nin eski Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Andrew Young dahil Carter Kabinesi’nin üyeleri, uzun yaşamı sayesinde Carter’ın siyasi mirasının günümüzde daha olumlu şekilde yansıtıldığına tanıklık ettiği görüşünde.
Young, 17 Eylül'de Atlanta'daki Fox Tiyatrosu’nda Carter'ın 100’üncü doğumgününü kutlamak için düzenlenen konserde gazetecilerle konuşurken VOA'e, “Dünyada Carter hakkında olumlu ” dedi. Young, “Başarılı olsun ya da olmasın, Carter elinden gelenin en iyisini yaptı ve dünyanın ona izin verdiği yere kadar ilerledi” şeklinde konuştu.
Dünya, Gine kurdu gibi, Afrika'da birkaç vakaya kadar düşen ve şimdiye kadar kökü kazınan ikinci hastalık olabilecek hastalıklarla mücadele dahil Carter Merkezi'nin çalışmalarından faydalanmaya devam ediyor.
Forum